"ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟ" ποίημα του Σέιμους Χήνυ (1939-2013) (www.lifo.gr, 30/8/2013) & "Επί ασπαλάθων" του Γιώργου Σεφέρη

.........................................................

Σέιμους Χήνυ (1939 - 2013)

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟ

(από τη συλλογή District and circle, 2006)

μτφ. Χάρης Βλαβιανός

Εκείνη η πρασινάδα στα πόδια σου

ήταν ασφόδελος και σωστά

αλλά γιατί σκέφτομαι τα seggans*;

και μια αοιξιάτικη μέρα

των δικών σου ημερών του 71: ο Ποσειδώνας

σηκώνοντας κύματα και αέρα

γύρω από το ακρωτήριο του Σουνίου, το ίδιο του το όνομα

όλο θαλασσινή αύρα και βουητό σπηλιάς

υπερβολικά εγκόσμιο, Γιώργο, για σένα

που είσαι προσηλωμένος σε μια αλλόκοσμη σκηνή

κάπου μόλις πέρα 

από την κορυφογραμμή, το μεταίχμιο

της λησμοσύνης.

Αναθεματισμένο φως. Στο διάβολο να πάει.

Κλείσε τα μάτια και συγκεντρώσου

Όχι αγκάθινο στεφάνι, όχι σκήπτρο από καλάμι

ούτε αυλή του Ηρώδη, αλλά να!

το βρήκες! Μια κάθοδος, ναι, στον Άδη:

οι βελόνες

που ο Πλάτων αναφέρει, η μοίρα του τυράννου

σε περικοπή που έμελλε να παραθέσεις:

"τον έδεσαν χειροπόδαρα

τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν

τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν

απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους

και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο κουρέλι".

Όπως ήταν δίκαιο

για τύραννο. Όμως για σένα ίσως

παραηταν δίκαιο, παραήταν μαύρο-άσπρο,

η ευκαιρία σου ωστόσο

να χτυπήσεις τη φάρα του

μια τελευταία λέξη που σκοπό είχε

να σπάσει τη διαφιλονικούμενη σιωπή σου.

Και για μένα ευκαιρία να δοκιμάσω την αιχμηρότητα

των seggans- λεπίδα σε διάλεκτο κοφτερή

και πιο σκληρή και πιο απτή

απ' την καθομιλουμένη των καιρών μας:

χόρτο - ζαχαρωμένη λέξη, πλαστικό σπαθί.

*seggans: σπαθόχορτο, ξιφάρα αντί των ασπαλάθων του Γιώργου Σεφέρη

δες εδώ για το ποίημα του Σ. Χήνυ: http://www.lifo.gr/team/readersdigest/41215

 

Γιώργου Σεφέρη ( 1900 - 1971)

 

Επί Ασπαλάθων

Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού
πάλι με την άνοιξη.
Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες
το κόκκινο χώμα κι ασπάλαθοι

δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια και τους κίτρινους ανθούς. Απόμακρα οι αρχαίες κολόνες, χορδές μιας άρπας αντηχούν ακόμη ...
Γαλήνη. - Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον; Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ, χαμένη στου μυαλού τ' αυλάκια· τ' όνομα του κίτρινου θάμνου δεν άλλαξε από εκείνους τους καιρούς. Το βράδυ βρήκα την περικοπή: «Τον έδεσαν χειροπόδαρα» μας λέει «τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο, κουρέλι».
Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του ο Παμφύλιος Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος.
31 του Μάρτη 1971

[Είναι το τελευταίο ποίημα του Σεφέρη και δημοσιεύτηκε στο Βήμα (23-9-71) τρεις μέρες μετά το θάνατό του στην περίοδο της δικτατορίας. Το ποίημα βασίζεται σε μια περικοπή του Πλάτωνα (Πολιτεία 614 κ.ε.) που αναφέρεται στη μεταθανάτια τιμωρία των αδίκων και ιδιαίτερα του Αρδιαίου. Ο Αρδιαίος, τύραννος σε μια πόλη της Παμφυλίας, ανάμεσα σε άλλες ανόσιες πράξεις είχε σκοτώσει τον πατέρα του και τον μεγαλύτερο αδερφό του. Γι’ αυτό και η τιμωρία του, καθώς και άλλων τυράννων, στον άλλο κόσμο στάθηκε φοβερή. Όταν εξέτισαν την καθιερωμένη ποινή που επιβαλλόταν στους αδίκους και ετοιμάζονταν να βγουν στο φως, το στόμιο δεν τους δεχόταν αλλά έβγαζε ένα μουγκρητό. «Την ίδια ώρα άντρες άγριοι και όλο φωτιά που βρίσκονταν εκεί και ήξεραν τι σημαίνει αυτό το μουγκρητό, τον Αρδιαίο και μερικούς άλλους, αφού τους έδεσαν τα χέρια και τα πόδια και το κεφάλι, αφού τους έριξαν κάτω και τους έγδαραν, άρχισαν να τους σέρνουν έξω από το δρόμο και να τους ξεσκίζουν επάνω στ’ ασπαλάθια και σε όλους όσοι περνούσαν από εκεί εξηγούσαν τις αιτίες που τα παθαίνουν αυτά και έλεγαν πως τους πηγαίνουν να τους ρίξουν στα Τάρταρα». (Πλ. Πολιτεία 616)]