"Τα παιδιά του παπαγάλου ποιον είχαν πατέρα;" Του Κωνσταντίνου Ζούλα ("Καθημερινή", 18/5/2013)

..............................................................

Τα παιδιά του παπαγάλου ποιον είχαν πατέρα;

Του Κωνσταντίνου Ζούλα

«Αιώνες πριν την επανάσταση, λειτουργούσε ο θεσμός των κοινοτήτων που με όλες τις ατέλειες και τις τοπικές ιδιομορφίες του είχε εθίσει τους Ελληνες σε ένα σύστημα αντιπροσωπευτικό. Σε ένα σύστημα, δηλαδή, που έστω κι αν δεν είχε παράλληλες ή παραπλήσιες διαφορές με άλλες χώρες... μπλα, μπλα, μπλα». Μακάρι αυτό που μόλις διαβάσατε να μπορούσατε να διαπιστώσετε και πόσο γρήγορα το απαγγέλλω απέξω κι (όχι) ανακατωτά. Οπως και την επόμενη ακριβώς παράγραφο του ενός από τα δύο μπλε βιβλία Ιστορίας που δίναμε στις Πανελλαδικές, μαζί με το καταραμένο κόκκινο που είχε και το κεφάλαιο για τον Μαρξ. Καταραμένο γιατί οι ίδιοι οι καθηγητές μας παραδέχονταν ότι είναι εντελώς ακατάλληλο για σχολικό εγχειρίδιο, καθώς ο συγγραφέας του, εκτός από το ότι νόμιζε πως απευθυνόταν σε ιστορικούς, έγραφε απίστευτα μακρόσυρτες φράσεις που ήταν τρομερά δύσκολο να αποστηθίσεις. Ναι, σωστά καταλάβατε. Σας εκθέτω ένα από τα παιδικά μου τραύματα. Ενα από αυτά της γενιάς των σημερινών σαρανταπεντάρηδων, που η «φαεινή» ιδέα του ΠΑΣΟΚ να μετατρέψει το επιτυχημένο σύστημα Πρακτικό - Κλασικό σε Δέσμες τεσσάρων μαθημάτων μας υποχρέωσε να παπαγαλίζουμε όλη την ύλη των εξετάσεων. Η τραυματική αυτή εμπειρία –που έγινε ακόμη μεγαλύτερη σε όσους μπήκαμε στα ΑΕΙ με τη δεύτερη και την τρίτη προσπάθεια– είναι εντελώς λάθος να υποτιμάται από κάποιους που υποστηρίζουν ότι δεν είναι κακό το σχολείο να εξαναγκάζει τους μαθητές κάποια πράγματα να τα μαθαίνουν απέξω. Η γενιά μου και όσες ακολούθησαν δεν αποστήθισε μόνον την προπαίδεια ή τους συντακτικούς και γραμματικούς κανόνες. Αποστήθισε ολόκληρα βιβλία, μέχρι κόμματος και κυριολεκτώ. Δηλαδή ακόμη και τα συντακτικά λάθη τους – «έτσι το γράφει, έτσι θα το γράψετε», μας έλεγαν οι «φροντιστές» μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ ότι τη δεύτερη φορά που έδινα Αρχαία, από τις πολλές επαναλήψεις είχα φτάσει στο σημείο να απαγγέλλω όλο τον Οιδίποδα – χωρίς καν να κοιτώ το πρωτότυπο. Στα δε Λατινικά, η νοσηρότητα του συστήματος δεν μας υποχρέωνε μόνον να παπαγαλίζουμε τη μετάφραση, αλλά να μαθαίνουμε τη συντακτική περιγραφή όλων των λέξεων κάθε κειμένου – ξέραμε αν ο cum στη σελίδα 38 κάτω κάτω ήταν εξακολουθητικός ή στιγμιαίος. Ξέρετε τι συνέπειες είχε αυτό σε χιλιάδες εξ ημών; Να γνωρίσουμε την ανάγνωση όχι ως απόλαυση, αλλά ως βασανιστικό εξαναγκασμό. Οι περισσότεροι εξ ημών μίσησαν ήδη από τα 16 τους το διάβασμα. Το κατάλαβα στο πρώτο έτος της Νομικής, όπου πάμπολλοι συμφοιτητές μου αποστήθιζαν την ύλη χωρίς να δίνουν σημασία αν την πολυκαταλάβαιναν – δεν ήξεραν πώς αλλιώς να διαβάσουν. Ακόμη θυμάμαι την έκπληξή τους όταν ο καθηγητής μας Γιάννης Πανούσης μας προέτρεψε να ανοίξουμε τα βιβλία μας εν ώρα εξετάσεων (!) με τη φράση «ούτως ή άλλως, με αυτά που σας ρωτώ θέλω να διαπιστώσω αν καταλάβατε τι διαβάσατε»... Εκρινα σκόπιμο να αφιερώσω τη σημερινή στήλη στα παιδιά που δίνουν από προχθές Πανελλαδικές διότι τα πράγματα από μόνα τους πια φωνάζουν για την ανάγκη μιας εκ βάθρων αλλαγής στην εκπαίδευση. Εδώ και 30 χρόνια, το σχιζοφρενές σύστημα ξεφουρνίζει γενιές αγραμμάτων και ουδείς μοιάζει να ενδιαφέρεται για το γεγονός ότι οι νεότεροι έχουν φτάσει στο σημείο να γράφουν στο Ιντερνετ σε greeklish για να κρύψουν πόσο ανορθόγραφοι είναι. Ενας αναγνώστης «επετέθη» τις προάλλες στον Τάκη Θεοδωρόπουλο, που επιχειρηματολογούσε για την ανάγκη κατάργησης των Πανελλαδικών με τη σημερινή τους μορφή και υπερθεματίζοντας για την ανάγκη διατήρησης των εξετάσεων, τις έγραψε με «ΑΙ» ως... εξαιτάσεις. Είναι πραγματικά τόσο κρίμα να διαπιστώνεται τόσο μεγάλη αδιαφορία ακόμη και για την ίδια τη γλώσσα μας. Μια γλώσσα της οποίας η ορθογραφία της κατ’ εξοχήν δείχνει αν οι χρήστες της κατανοούν τη σημασία των λέξεων, την αρχαία πηγή τους. Δεν είμαι ειδήμων να προτείνω το νέο σύστημα. Αλλά είναι προφανές ότι κάτι πρέπει να γίνει αμέσως. Πόσω μάλλον όταν η λεγόμενη αστική τάξη της χώρας –ή ό,τι τέλος πάντων ονομάζουμε αστική τάξη– λόγω της διαρκούς απαξίωσης της ελληνικής εκπαίδευσης, προτιμά να στέλνει τα παιδιά της τα τελευταία χρόνια σε αγγλόφωνα ιδιωτικά σχολεία, τα οποία αντιμετωπίζουν τη γλώσσα μας ως συμπληρωματική, κάτι σαν αναγκαίο κακό. «Τι θα πάθω αν δεν μάθω να γράφω ελληνικά, αφού τα μιλάω;», ρώτησε προχθές 8χρονος ενός τέτοιου σχολείου μια φίλη δασκάλα που έχει προσληφθεί από τους γονείς του να τον πείσει για το αντίθετο...