Δευτέρα 21 Ιανουαρίου 2013

[«Οδηγοί Επιβίωσης» σε δύσφορους καιρούς"] του Παντελή Μπουκάλα ("Καθημερινή", 20/1/2013)

.......................................................
 
«Οδηγοί Επιβίωσης» σε δύσφορους καιρούς

Του Παντελή Μπουκάλα


Οπως κάθε τομέας του οικονομικού βίου, και η αγορά του βιβλίου ζει την κρίση της. Πεσμένες οι πωλήσεις και οι εκδόσεις μειωμένες σχεδόν κατά 50%, αλλά και λιγότερο επιμελημένες, προς αποφυγήν ορισμένων εξόδων (η ίδια σκέψη οδήγησε τα κανάλια στην απόλυση διορθωτών και ανασυντακτών και κατάντησε έτσι η μικρή οθόνη μαυροπίνακας απ' όπου παραδίδονται μαθήματα εξόφθαλμης ιλαροτραγικής ανορθογραφίας). Ετσιθελικά ή κυνικά φερόμενος λοιπόν (ορισμένοι, φανατικά ταυτισμένοι με το μνημονιακό εγχείρημα, αυτό το «ετσιθελικά» το γράφουν «μεταρρυθμιστικά», το δε «κυνικά» το συλλαβίζουν «ορθολογικά»), ο κ. Κ. Τζαβάρας, που μάλλον δεν είχε ονειρευτεί ποτέ, όπως όλοι μας, ότι μια μέρα θα ξυπνήσει αναπληρωτής υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, αποφάσισε να ενταφιάσει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Αποστόμωσε έτσι όσους επιμένουν ότι το πνεύμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν γιατρικό κατά της εν γένει κρίσης.
Μολαταύτα, κάποια βιβλία πάνε μια χαρά. Πρόκειται για τους «Οδηγούς Επιβίωσης» που θριαμβεύουν σε Διαδίκτυο και τηλεόραση (σε μεταμεσονύκτιες επαγρυπνούσες εκπομπές). Πήγαιναν καλά και πριν από την «Τελική Ημερομηνία» της 21.12.2012, που πέρασε άνευ συντελείας, πολλαπλασίασαν τις πωλήσεις τους με την ακατάσχετη εσχατολογία που βρήκε πρόσφορο ψυχικό έδαφος για να θερίσει και ν' αλωνίσει, και συνεχίζουν και μετά την αναβληθείσα κοσμική καταστροφή -και ενόψει της επόμενης- να περπατούν σταθερά σε μια βιβλιαγορά στάσιμη.
Πάμπολλοι «Οδηγοί Επιβίωσης» σχεδιάστηκαν από ημεδαπούς διαφωτιστές (προφανώς δεν εμπιστεύονται ούτε τον Θεό της Ελλάδας και τη σωτηριώδη παρέμβασή του ούτε τον πρωθυπουργό που αναπαρήγαγε και στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του τη σιγουριά του για τη φιλελληνική στάση των ουρανίων δυνάμεων), ή μεταφράστηκαν από ποικίλες γλώσσες, αν και η μετάφραση περίττευε, αφού όλες οι γλώσσες ριζώνουν στην ελληνική και καρπώνονται τη σοφία της, άρα είναι αμέσως καταληπτές. Και μια που σχεδιάστηκαν, εκδόθηκαν υπό μορφή βιβλίου, τυπώθηκαν σε περιοδικά ποικίλης ύλης ή κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο. Δεν ακούστηκε βέβαια το σεφερικό σύνθημα «Πεθαίνουμε! Πεθαίνουν οι θεοί μας!..», η όλη σύλληψη πάντως προωθούσε ιδέες αυτού του τόνου.
Στόχος των «Οδηγών» είναι να καλύψουν τις ανάγκες κάθε μειονότητας, πραγματικής ή φανταστικής. Διατίθενται, λοιπόν, χάρτινοι μπούσουλες σωτηρίας και ψηφιακά μάνιουαλ επιβίωσης (ορισμένα σαν σίριαλ, Νο 1, 2 κ.ο.κ.) για οικολόγους, αυθαιρετούχους, δαρβινιστές και τζαϊνιστές· για νεορθόδοξους και παλαιοημερολογίτες· για ουαχαμπίτες και σεφαραδίτες· για βετζετέριαν και ελαφοκυνηγούς· για ανώνυμους αλκοολικούς της γραφής αλλά και κανονικούς οινοπότες· για πικραμένους αεκτζήδες, χολωμένους τριφυλλόφρονες, γαυριώντες γαύρους και παοκτζήδες οπαδούς του ενδεκαθέου (ποιος τον μετράει τον Αρη τώρα)· για γραμματικούς εξ Αγράφων και λογοτέχνες άνευ λόγου· για ρουσφετολόγους που έμειναν δίχως αντικείμενο εργασίας τώρα που εξέλιπε το πελατειακό κράτος· για μεταπροφέσορες και μετα-μεταφρασεολόγους· για οργανικούς διανοούμενους αδιανόητα υποτακτικούς· για αμνήμονες μνημονιόφιλους και για αυστηρούς τιμητές της ανέμελης και ραστωνόπληκτης Ελλαδίτσας που αδυνατεί να χωρέσει το μπόι τους· για πολιτικούς και οικονομικούς άρχοντες που λαμόγεψαν· για αιθεροβάμονες και προσγειωμένους· για διαιτητές και επόπτες· για «μάχιμους δημοσιογράφους» των τριών γραφείων Τύπου· για κυβερνητικούς και κομματικούς εκπροσώπους που θα ζοριστούν μόλις εξαφανιστούν τα Λεξικά Υβρεων και Χαριτολογημάτων· για πολίτες με το επώνυμο Ψωμιάδης (τρεις τέτοιους σπουδαίους είχαμε και τους περιέλαβε και τους τρεις η Δικαιοσύνη, με ορατό πλέον τον κίνδυνο να εκλείψει το είδος)· για εφοριακούς εκ Μεσσηνίας ορμώμενους· για επικεφαλής Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων του είδους «Φίλοι της πετροπέρδικας και της πυγολαμπίδας», «Ομιλος Χιονοδρόμων Τουρκοβουνίων» και τελειωμό δεν έχουν (ούτε οι ΜΗΚΥΟ ούτε οι γενναιόδωροι κυβερνητικοί χορηγοί τους ούτε βέβαια οι «Οδηγοί Επιβίωσης»).
Δεν αστειεύομαι, και μάλιστα με τρόπο αγροίκο. Τα πράγματα είναι σοβαρά. Μάρτυς μου το θείον Γκουγκλ και τα περίπου μισό εκατομμύριο ευρήματα που προκύπτουν σαν ακαριαία ανταπόκριση στην πληκτρολόγηση του ζητουμένου: «Οδηγοί Επιβίωσης». Αν από τα περιφερειακά ελληνικά μετακινηθούμε στα οικουμενικά αγγλικά και πληκτρολογήσουμε «Survival Manuals», θα εξυψωθούμε στα 13.600.000 αποτελέσματα. Κι αν επιμείνουμε και γράψουμε «Survival Guides», θα εκτιναχθούμε στα ουράνια των 126.000.000 ευρημάτων. Και θα τρομάξουμε. Γιατί όσες επαναλήψεις κι αν αφαιρεθούν, το υπόλοιπο παραμένει τεράστιο.
Μόδα; Μανία; Πανικός μισοαυθόρμητος - μισοφυτεμένος, σε μια οικουμένη που τρέφεται με σίριαλ τύπου «Σαρβάιβορ» αλλά και με λυκόφωτα, βαμπίρ και δρακουλίνια, δηλαδή με νύχτα; Δεν ξέρω. Αντιγράφω απλώς ορισμένους αυθεντικούς τίτλους: «Οδηγός επιβίωσης με δέκα καθημερινά αντικείμενα». «Οδηγός επιβίωσης για το τέλος του κόσμου όπως τον ξέρουμε». «Οδηγός εναλλακτικής επιβίωσης». «Οδηγός επιβίωσης σε περίπτωση χρεοκοπίας». «Δελφικός οδηγός διαβίωσης» (σιγά μην έλειπε). «Πλήρης οδηγός επιβίωσης σε ακραίες καταστάσεις». «Οδηγός επιβίωσης με σύμμαχο τα άστρα». «Οδηγός επιβίωσης της SAS» κ.ά. Οι εμπειρογνώμονες του Τέλους μάς συμβουλεύουν να αποθηκεύσουμε σε σπηλιές ή υπόγειες «κιβωτούς» κονσέρβες, νερό (η ρακή προαιρετική, το τσίπουρο υποχρεωτικό ή αντιστρόφως), ασυρμάτους, γουόκι τόκι, GPS, ισοθερμικές στολές (σαν του Γ. Παπανδρέου στον Mαραθώνιο), αγκίστρια, τσακμακόπετρες, υπνόσακους, χιονοβατίδες, χειρουργικές λαβίδες, όπλα, φυσίγγια, τον «Τσελεμεντέ του αναρχικού όταν μένει μόνος του στον κόσμο» κτλ.
Κατά την υπόγεια ιδεολογία των περισσότερων «Οδηγών» (γιατί τίποτα δεν είναι άμοιρο ιδεολογίας), ο κόσμος «εκεί έξω» είναι κακός, ένας ύπουλος εχθρός, και η ζωή ένα θρίλερ, ένα διαρκές δελτίο των οχτώ, ένα ατελεύτητο ριάλιτι· καθένας λοιπόν είναι μόνος του και οι πάντες οφείλουν να κινηθούν εναντίον όλων, αγριμότροπα. Για να επιβιώσουν. Μόνο που η ζωή είναι αληθινή. Δεν είναι ριάλιτι. Και σαν αληθινή έχει όλη την ομορφιά και τη φιλία που στερούνται η επιβίωση και αρνούνται οι οδηγοί της. Και το ζητούμενο είναι η συλλογική ζωή. Οχι η ατομική επιβίωση. Μονάχος του δεν σώθηκε κανείς.


Δεν υπάρχουν σχόλια: