..............................................................
Οι στρατηγικές χρήσεις της Ακροδεξιάς
ΜΟΤΙΟΝ ΤΕΑΜ/ΤΡΥΨΑΝΗ ΦΑΝΗ
έγραψε ο Κύρκος Δοξιάδης *
Τόσο η δημόσια τηλεόραση όσο
και η κυβέρνηση έχουν δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην επίθεση που δέχτηκε ο
δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, από τραμπούκους της
Ακροδεξιάς, πριν από μερικές μέρες. Πολύ σωστά πράττουν, κατά την άποψή
μου. Δεν επρόκειτο απλώς για ένα εξαιρετικά δυσάρεστο, αλλά κατά τα άλλα
μάλλον δευτερεύουσας σημασίας περιστατικό.
Η σπουδαιότητα του ζητήματος δεν περιορίζεται σε διαστάσεις καθαρά
νομικές (διαπράχθηκε σοβαρή εγκληματική ενέργεια) και ανθρωπιστικές
(απειλήθηκε έμπρακτα η σωματική ακεραιότητα και η ζωή ενός ανθρώπου).
Ακόμη και αν δεν υπήρχαν -σύμφωνα και με τη Δικαιοσύνη- σαφείς ενδείξεις
για οργανωμένο σχέδιο, το περιστατικό είναι αποκαλυπτικό ως προς τον
γενικότερο ρόλο της Ακροδεξιάς στη σύγχρονη Ελλάδα.
Πρώτα απ’ όλα, έχει κάποια σημασία η επιλογή του στόχου της επίθεσης.
Ο Γιάννης Μπουτάρης, από τη μια, ούτε ανήκει στην Αριστερά ούτε έχει
την οποιαδήποτε οργανική διασύνδεση με αυτήν -προέρχεται άλλωστε από τον
επιχειρηματικό χώρο και ως επιχειρηματίας ήταν αρχικά γνωστός. Από την
άλλη, όμως, έχει «σταμπαριστεί» για τις προοδευτικές του απόψεις σε
αρκετά κοινωνικά ζητήματα, καθώς και στα «εθνικά θέματα» -ιδίως για την
αντι-εθνικιστική του στάση στο Μακεδονικό.
Με αυτές του τις δύο ιδεολογικές ταυτότητες λοιπόν -όχι αριστερός,
αλλά προοδευτικός κατά τα άλλα-, είναι ο «ιδανικός» πολιτικός στόχος της
Ακροδεξιάς: ξυλοκοπώντας τον, η Ακροδεξιά προβάλλει το «αγνό»
ιδεολογικό της πρόσωπο. Προωθεί τη δική της ταυτότητα με τρόπο ώστε να
μην μπορεί να κατηγορηθεί ως όργανο κάποιου αστικού κόμματος ή του
συστήματος γενικότερα. Δεν αυτο-ορίζεται ούτε κομματικά ούτε ως
αντι-Αριστερά, αλλά άκρως επιθετικά εναντίον οιουδήποτε τολμά να
αμφισβητεί το τρίπτυχο «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» και τα συναφή
ρατσιστικά ιδεολογήματα.
Επιπλέον, όμως, η συγκεκριμένη επίθεση είναι καινοφανής, υπό την
έννοια ότι αποτελεί κραυγαλέα ένδειξη της αποθράσυνσης της Ακροδεξιάς
στη χώρα μας. Πρόσφατα, οι ενδείξεις αυτού του είδους ήταν πολλές, αλλά
περιορίζονταν σε λεκτικές διατυπώσεις ή σε επιθέσεις εις βάρος
ιδεολογικοπολιτικά ανίσχυρων κοινωνικών ομάδων (προσφύγων και μεταναστών
κυρίως). Μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, πρώτη φορά η Ακροδεξιά
προέβη σε τόσο βίαιη επιθετική ενέργεια εναντίον δημόσιου προσώπου και
μάλιστα σε δημόσιο χώρο, με αστυνομία και τηλεοπτικές κάμερες παρούσες.
Παρ’ όλη την «καθαρότητα» των ιδεολογικών της προθέσεων που επιθυμεί
να επιδείξει η Ακροδεξιά, η εντυπωσιακή αποθράσυνσή της μας επιτρέπει,
επομένως, να διατυπώσουμε κάποιες υποθέσεις για τρεις αλληλένδετους
τρόπους με τους οποίους η ενίσχυση της Ακροδεξιάς αποβαίνει χρήσιμη για
το ευρύτερο νεοφιλελεύθερο (κυρίως) κοινωνικοπολιτικό καθεστώς, στο
πλαίσιο των γενικών στρατηγικών στοχεύσεων του τελευταίου.
- (α) Η Ακροδεξιά στη θεωρία των δύο άκρων. Η εν λόγω θεωρία είναι, βέβαια, «παλιός μας γνώριμος» στα χρόνια της μνημονιακής Ελλάδας. Με την επίθεση, όμως, στον Γιάννη Μπουτάρη, η θεωρία των δύο άκρων «πήρε τα πάνω της» με τρόπο που αναλογεί στην αποθράσυνση της ίδιας της Ακροδεξιάς. Στις αμέτρητες αντιδράσεις αυτού του τύπου από καθεστωτικούς δημοσιογράφους και πολιτικούς, η επίκληση της συγκεκριμένης θεωρίας δεν αποσκοπεί απλώς στην αμαύρωση της Αριστεράς, αλλά και στη δικαίωση -με λιγότερο ή περισσότερο έμμεσο τρόπο- της Ακροδεξιάς. Υπάρχει μια υπόρρητη παραδοχή ότι ο «κόσμος» δικαιολογημένα αντιδρά με τόση «αγανάκτηση», έστω και αν, στη συγκεκριμένη περίπτωση του Γιάννη Μπουτάρη, επέλεξε λάθος στόχο για να εκδηλώσει την «αγανάκτησή» του.
- (β) Η Ακροδεξιά ως η μόνη εφικτή «εναλλακτική». Στην προκειμένη περίπτωση, φαίνεται πως ο καθεστωτικός λόγος κάνει μια εξαίρεση ως προς την περίφημη θατσερική ρήση «Δεν υπάρχει εναλλακτική» και αποδέχεται πως υπάρχει μεν μία εναλλακτική στον νεοφιλελευθερισμό, αλλά αυτή δεν είναι άλλη από την Ακροδεξιά. «'Η εμείς (οι νεοφιλελεύθεροι) ή η Ακροδεξιά», μοιάζει διαρκώς να λέει το καθεστώς στους πολίτες.
- (γ) Τέλος, η Ακροδεξιά ως alter ego. Εχουν ειπωθεί πολλά -και δικαίως- για την τάση που επικρατεί πρόσφατα ακόμη και στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας να «φλερτάρει» με ακροδεξιές θέσεις προκειμένου να απευθυνθεί σε αντίστοιχο εκλογικό ακροατήριο που φοβάται ότι θα το κερδίσει η Χρυσή Αυγή ή κάποιος άλλος ακροδεξιός πολιτικός φορέας που πιθανόν να σχηματιστεί. Υπάρχει όμως και ένα βαθύτερο ιδεολογικό επίπεδο στο οποίο εξηγείται η εν λόγω «ερωτοτροπία» και που δεν αφορά μόνο τα άμεσα εκλογικά οφέλη. Ο νεοφιλελευθερισμός, ιδίως στην πιο ακραία ατομοκεντρική και οικονομιστική του εκδοχή, έχει ανάγκη από κάποιο «συμπλήρωμα», που θα απευθύνεται στις επιθυμίες του κόσμου για συγκρότηση συλλογικών ταυτοτήτων με «υψηλά» ιδανικά. Η εύκολη και ακίνδυνη για το καθεστώς λύση είναι προφανώς τα συναφή ιδεολογήματα της θρησκοληψίας, του εθνικισμού και του ρατσισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου