............................................................
Ερμάνο Ολμι, ο ποιητής του νεορεαλισμού
Ο Ερμάνο Ολμι ποζάρει
χαμογελαστός με τη Χρυσή Λεοπάρδαλη
που του απονεμήθηκε στο Διεθνές
Φεστιβάλ Κινηματογράφου
του Λοκάρνο το 2004 για το σύνολο του έργου του |
EPA /
MARTIAL TREZZINI
Η ταινία του «Το δέντρο με τα
τσόκαρα» (1978), που πήρε Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες, θεωρείται ένα
αριστούργημα πάνω στην απλή, σκληρή ζωή των αγροτών στην Ιταλία, τέλη
του 19ου αιώνα, τότε που οι άρχοντες τους καθόριζαν και κατέστρεφαν τις
ζωές τους
Ενας Λομβαρδός αγρότης, τέλη του 19ου αιώνα, κόβει ένα δέντρο για να
φτιάξει ξύλινα τσόκαρα στον μικρό του γιο, να μπορεί να περπατάει μέχρι
το σχολείο του. Ο αφέντης, στα κτήματα του οποίου δουλεύει μαζί με άλλες
οικογένειες, ανακαλύπτει την ανίερη αυτή πράξη και τον τιμωρεί. Διώχνει
την πάμφτωχη οικογένεια, την ξεριζώνει ανελέητα από τη γη που
καλλιεργούσε με πόνο και αγάπη.
Ετσι τελείωνε το 1978 μια ιταλική ταινία ή, μάλλον, ένα αριστούργημα
με την υπογραφή του Ερμάνο Ολμι, που όπου κι αν παίχτηκε, και στην
Ελλάδα, άφηνε τους θεατές εμβρόντητους από τη συγκίνηση για το θέμα της
αλλά και την ομορφιά της. Το «Δέντρο με τα τσόκαρα» ήταν η ταινία με την
οποία κυρίως διακρίθηκε και λατρεύτηκε ο μεγάλος δημιουργός Ερμάνο Ολμι
(«γίγαντα» τον χαρακτήρισε ο Ιταλός υπουργός Πολιτισμού Ντάριο
Φραντσεσκίνι) που πέθανε χθες στα 87 του χρόνια.
H ταινία κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Κανών,
χαιρετίστηκε ως το τελευταίο μεγάλο δείγμα του ιταλικού νεορεαλισμού
(έπαιζαν μόνο ερασιτέχνες ηθοποιοί, αγρότες όλοι της περιοχής στην οποία
αναφερόταν η ταινία, πατρίδα άλλωστε και του Ολμι) και ως υπόδειγμα
ποιητικού και συγχρόνως ντοκιμαντερίστικου σινεμά.
Ο Μάικ Λι, που ομοίως υπηρέτησε μια τέχνη βασισμένη στην αλήθεια
γεγονότων και προσώπων, ύμνησε το 2002 την ανθρωπιά, τον ρεαλισμό και
την κλίμακα της ταινίας (τα γεγονότα στη ζωή των αγροτών στη διάρκεια
ενός χρόνου, από τους έρωτες μέχρι το σφάξιμο των γουρουνιών) και
κατέληξε: «Αυτός ο άνθρωπος είναι ιδιοφυΐα».
Ο Ερμάνο Ολμι πέθανε από άγνωστη αιτία, αν και ήταν άρρωστος εδώ και
καιρό, στην πόλη Αζιάγκο της Βόρειας Ιταλίας, κοντά στη Βιντσέντζα, που
ετοιμάζεται να τον κηδεύσει με δημόσιο πένθος. Εκεί λειτουργούσε από τη
δεκαετία του '80 και η κινηματογραφική σχολή Ipotesi Cinema που είχε
ιδρύσει και όπου πάντα δίδασκε. Διδάσκεται, όμως, η πνευματικότητα, ο
ανθρωπισμός, η έγνοια για τις χαμηλές τάξεις, η αγάπη για τη φύση, ακόμα
και η θρησκευτικότητα που διαπνέουν το έργο του;
Αλλη διάσημη ταινία του, με την οποία κέρδισε το 1988 το Χρυσό
Λιοντάρι στο φεστιβάλ της Βενετίας, είναι ο «Θρύλος του Αγίου Πότη»,
βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του μεγάλου Αυστριακού συγγραφέα
Γιόζεφ Ροτ (εκδόσεις Αγρα) για τον θάνατο από το πολύ αλκοόλ ενός
κλοσάρ, που ζει κάτω από τις γέφυρες του Σηκουάνα στο Παρίσι.
Πρωταγωνιστούσε ο διάσημος Ολλανδός ηθοποιός Ρούτγκερ Χάουερ.
Το φεστιβάλ της Βενετίας τον τίμησε και το 2008 με ένα ειδικό Χρυσό Λιοντάρι για το σύνολο της προσφοράς του στο σινεμά.
Ο Ερμάνο Ολμι γεννήθηκε στο Μπέργκαμο το 1931 και ξεκίνησε
σκηνοθετώντας από το 1952 μέχρι το 1961 πολλές μικρές ταινίες και
ντοκιμαντέρ για λογαριασμό της ηλεκτρικής εταιρείας Edisonvolta του
Μιλάνου.
Σε ένα υδροηλεκτρικό φράγμα θα εκτυλισσόταν και η πρώτη του ταινία
μεγάλου μήκους, «Il Tempo si e Fermato» (1958), ενώ και η δεύτερη, «Il
Posto» (1961), αναφερόταν σε ένα νεαρό ζευγάρι που προσπαθεί να βρει
δουλειά σε μεγάλη εταιρεία του Μιλάνου, για να γνωρίσει τελικά την
αποξένωση του ανειδίκευτου εργάτη -πρωταγωνιστούσε η ερασιτέχνις τότε
Λορεντάνα Ντέτο, που έγινε γυναίκα του, του χάρισε τρία παιδιά και
βρισκόταν δίπλα του την ώρα του θανάτου του.
Από την αρχή είχε φανεί ότι σε όλη του τη ζωή θα απασχολούσε τον
Ερμάνο Ολμι η αγροτική ζωή, η αξιοπρέπεια της απλής, χειρωνακτικής
εργασίας, οι ταξικοί διαχωρισμοί στην κοινωνία, αλλά και ο Καθολικισμός.
Μία από τις πιο γνωστές (και εμπορικές) ταινίες του είναι η γυρισμένη
το 1965 με πρωταγωνιστή τον Ροντ Στάιγκερ «E Venne Un Uomo» (Α Man
Called John) για τον Πάπα Ιωάννη τον 13ο όταν ακόμα λεγόταν Αντζελο
Ρονκάλι και ήταν έφηβος, 14 με 17 χρόνων. Ακολούθησε μια σειρά από
ταινίες με θρησκευτικά θέματα. Ακόμα και η τελευταία του δουλειά, του
2017, ήταν ένα ντοκιμαντέρ για τον αείμνηστο καρδινάλιο Κάρλο Μαρία
Μαρτίνι, που οι Ιταλοί πολύ τιμούσαν, με τίτλο «Vedete, sono uno di voi»
(Δείτε, είμαι ένας από σας).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου