............................................................
Ο Μποστ δεν έφταιγε
Οι λογοτέχνες που ξεκίνησαν να
γράφουν στη νέα ελληνική λίγο πριν-λίγο μετά την Επανάσταση είχαν
συνείδηση -και στόχο- ότι κατασκευάζουν γλώσσα, αυτήν που θα
χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι του νέου κράτους. Δεν ήταν μόνο ο Διονύσιος
Σολωμός που έπλασε τη γλώσσα. Ο Αλέξης Πολίτης περιγράφει αναλυτικά στο
βιβλίο του «Η ρομαντική λογοτεχνία και το εθνικό κράτος» πώς ο καθένας
που έγραφε συμμετείχε συνειδητά στην προσπάθεια. Πριν η γλώσσα μιληθεί,
είχε γραφτεί, είχαν επινοηθεί λέξεις και εκφράσεις, και στο πώς μιλάμε
σήμερα δικαιώνονται οι πιο πετυχημένες.
Ο Μποστ δεν είχε τέτοιες φιλοδοξίες, έκανε πλάκα. Διασκέδαζε με τις
ελληνικούρες παραγόντων της πολιτικής ζωής, επαρχιωτών αξιωματούχων,
αμόρφωτων που προσπαθούσαν να φανούν μορφωμένοι· με την καθαρεύουσα που
υποχρεωτικά μάθαιναν τα παιδιά στο σχολείο, αλλά δεν την καλομάθαιναν
κιόλας· οι κουρελήδες ήρωές του με τις σημαίες μιλούσαν κολλώντας
βαρύγδουπες μετοχές σε άσχετα σημεία με λάθος τρόπο. Εγραψε στίχους που
τους θυμόμαστε χάρη στη νοστιμιά του λάθους. Εκανε πολλά, αλλά δεν είχε
συνείδηση ότι φτιάχνει τη γλώσσα τού αύριο. Ωστόσο, την έφτιαξε.
Μερικές δεκαετίες και κάμποσες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις μετά,
όλοι μιλάνε σαν τον Μποστ. Απόφοιτοι σχολών θεωρητικής εκπαίδευσης δεν
καταφέρνουν να γράψουν κείμενο χωρίς άχρηστες ελληνικούρες, χωρίς λάθη
γραμματικής κι ενίοτε συντακτικού. Κάθε φράση μοιάζει να έχει περάσει
βασανιστήρια πριν καταφέρει να διατυπωθεί, κι εκδικητικά βασανίζει τον
αναγνώστη και ακροατή της. Οι λάθος μετοχές δίνουν και παίρνουν, το
«παρόν» που είναι «παρών» και «παρούσα» στα δύο άλλα γένη, ας πούμε,
παρίσταται και βασανίζεται στην ίδια τη Βουλή και τις ανταποκρίσεις με
κάθε ευκαιρία.
Τα τριγενή και δικατάληκτα έχουν εντελώς ξεφύγει, κλίνεται το καθένα
με όποιον τρόπο θέλει ο χρήστης τους, δοκιμάζοντας στιγμές αδιανόητης
ελευθερίας. Εσωτερικές αυξήσεις και άλλα τέτοια λουξ πράγματα χοροπηδούν
χαρούμενα και μεταμορφώνονται από στόμα σε στόμα κατά βούληση· τα
τριτόκλιτα ουσιαστικά ζουν καινούργια ζωή σε άγνωστο περιβάλλον· τα
δευτερόκλιτα βλέπουν νέους ορίζοντες... Γενικώς, χίλια λουλούδια
ανθίζουν στον χλοερό τόπο των καταλήξεων που κάποτε καθοδηγούσαν γένη
και αριθμούς. Ασχημες μεταφράσεις αγγλικών εκφράσεων διώχνουν μια χαρά
ελληνικές, γιατί διαθέτουν την απλότητα που έχουμε αρνηθεί στη γλώσσα
μας. Ουδείς ασχολείται πλέον να διορθώνει, γιατί να γίνεσαι κακός με
τους συνανθρώπους σου; Το μόνο άσχημο είναι ότι δεν κάνει ούτε να
γελάμε.
Ο Μποστ δεν το ήξερε, αλλά έφτιαξε τη νέα γλώσσα. Βοήθησαν κι άλλοι,
τα αναλυτικά προγράμματα Δημοτικού και Γυμνασίου, π.χ., αλλά σ’ αυτόν
αναγνωρίζουμε τον γνήσιο πρόδρομο και δημιουργό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου