ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ Ο άνθρωπος που άλλαξε το θέατρο «Πάλεψα, ρίσκαρα, απογοητεύτηκα, ευχαριστήθηκα» Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 5 Μαΐου 2013)

.................................................................

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 5 Μαΐου 2013

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ Ο άνθρωπος που άλλαξε το θέατρο

«Πάλεψα, ρίσκαρα, απογοητεύτηκα, ευχαριστήθηκα»

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

 

Ο μεγάλος θεατράνθρωπος ήξερε ότι το τέλος έφτανε και είχε προνοήσει. Ετσι, η κηδεία του δεν θα είναι θρησκευτική και την Τετάρτη στις 5 το απόγευμα στο Α' Νεκροταφείο δεν θα ψαλεί νεκρώσιμος ακολουθία, γιατί το θέατρο θα τον ακολουθεί για πάντα... 

Πάλεψε παλικαρίσια. Και άφησε ήρεμα την τελευταία του πνοή το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης στο «Υγεία», περιστοιχισμένος από αγαπημένους ανθρώπους. Την Ειρήνη Λεβίδη, τη Ρούλα Πατεράκη, τον Μάνο Λαμπράκη... Μαθητές, ηθοποιούς και συγγραφείς, με τους οποίους συνδέθηκε καλλιτεχνικά και ανθρώπινα. Το θαύμα που όλοι περίμεναν να γίνει, δεν έγινε ποτέ. Ηδη τις τελευταίες ημέρες δεν επικοινωνούσε με το περιβάλλον του. Ο ίδιος ήξερε ότι το τέλος έφτανε και είχε προνοήσει να αφήσει αυστηρές οδηγίες για την ταφή του. Ηθελε η κηδεία του να μην είναι θρησκευτική. Την Τετάρτη, στις 5 το απόγευμα, στο Α' Νεκροταφείο δεν θα ψαλεί νεκρώσιμος ακολουθία. Νωρίτερα την ίδια ημέρα, από τις 12 το μεσημέρι ώς 4 το απόγευμα, η σορός του θα βρίσκεται για τον τελευταίο αποχαιρετισμό στο δεύτερο σπίτι του, στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων. Εκεί όπου δημιούργησε μερικές από τις σημαντικότερες παραστάσεις της σύγχρονης ελληνικής σκηνής. Η απώλειά του συγκρίνεται από τους ανθρώπους του χώρου του μόνο με εκείνη του Καρόλου Κουν. Το ελληνικό θέατρο άλλαξε μετά τις δύο «Αντιγόνες» του. Το ελληνικό θέατρο «μετακινήθηκε» μετά το «Υστατο σήμερα» του Χάουαρντ Μπάρκερ και το τολμηρό «Καθαροί πια» της Σάρα Κέιν.

Ο άνθρωπος που έλεγε «θα ήθελα να είχα λίγο περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό μου» έκανε το κοινό να περιμένει με ανυπομονησία την επόμενη δουλειά του, που γινόταν γεγονός πριν από την πρεμιέρα.

«Κάθε φορά ξεκινώ από το μηδέν», εξομολογούνταν στην «Ε» το 2009. Και στην «Κ.Ε.» το 2006: «Είμαι ανοιχτός σε σημείο που κινδυνεύω να θεωρηθώ κλειστός. Παλεύω με τους ανθρώπους που εκτιμώ. Ρισκάρω, απογοητεύομαι, ευχαριστιέμαι». 

«Κι αν ιντριγκάρω...»

Ηταν απαιτητικός και με τον εαυτό του και με τους συνεργάτες του. Ξεβόλευε τους ηθοποιούς του. Εχανε την αίσθηση του χρόνου στην πρόβα. Μετέθετε τη νύχτα στη μέρα. «Και αν ιντριγκάρω στις πρόβες είναι για να αναδυθούν γεγονότα», δικαιολογούνταν.

Για την ηθοποιία είχε ξεκάθαρη εικόνα: «Για να παίξεις πρέπει να έχεις μια ηρεμία και μια συγκέντρωση. Για να πάω το βράδυ να παίξω πρέπει να έχω εξασφαλίσει ότι έχω κοιμηθεί κάπως, ότι η ψυχική μου διάσταση δεν είναι σε μια κατάσταση τέτοια που το παραμικρό μπορεί να τη διαλύσει. Δεν πηγαίνεις να ξεβρακωθείς κάθε μέρα επειδή έτσι σου κάπνισε».

Σκηνοθετούσε και αυτοσκηνοθετούνταν .«Είναι και απλό και πολύπλοκο μαζί. Εχω σχέσεις και επιθυμίας και απώθησης με τη σκηνή. Το ομολογώ. Δεν έχω κατορθώσει ποτέ να εμπλακώ στο θέατρο. Δεν είναι ότι όταν φεύγω από τη σκηνή τη νοσταλγώ. Εχει τύχει να σκεφτώ να ξημερώσει η άλλη μέρα και να βρεθώ στη σκηνή. Είναι πολύπλοκες οι σχέσεις».

Δεν βγήκε με παραστάσεις του στο εξωτερικό. «Πάντοτε ένιωθα ατελής εδώ, στη χώρα μου», ήταν η «άμυνά» του. «Δεν έχω την ψυχική και πνευματική ευκαμψία ώστε να πω "άλλο εδώ, άλλο μια παράσταση που θα πάω στο εξωτερικό". Θα ήθελα να είχα λίγο περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό μου. Θα μου πεις "αν είσαι ανικανοποίητος με αυτό που κάνεις, πώς το συνεχίζεις;". Αυτό μπορεί να είναι ένα χαρακτηριστικό του χαρακτήρα μου. Προχωρώ χωρίς ερωτήματα. Πολλά πράγματα συνεχώς τα αφήνω άλυτα. Ετσι μπορώ και συνεχίζω».

Φαντασιώσεις...

Από μικρός είχε δεκάδες φαντασιώσεις, όπως έλεγε, για το τι θα κάνει στη ζωή του: «Μια φορά κόντεψα να γίνω υπάλληλος σε μεγάλη εταιρεία κρασιών στη Σάμο. Οραματιζόμουν ότι θα είχα την ξένη αλληλογραφία, θα ταξίδευα, θα έμενα στο νησί που μου άρεσε, θα έκανα οικογένεια. Αλλη ιδέα ήταν να γίνω πιανίστας. Επίσης μου άρεσε να γίνω ερευνητής, γιατρός που θα δούλευε στην Αφρική».

Μια ζωή υπήρξε συνειδητά μακριά από θεσμούς. Μια ζωή κρατούσε αποστάσεις και από την πολιτική. Τη σχέση του με τα χρήματα τη χαρακτήριζε «φρικτή». Τη σχέση του με τη μουσική «παθιασμένη»: «Ισως θα έπρεπε να είχα γίνει μουσικός. Θα είχα γλιτώσει από πολλά».

Φοβόταν το θάνατο; «Και ναι και όχι. Φοβάμαι ότι δεν θα δω το φως. Ετυχε να βγω από την ανυπαρξία και να γνωρίσω τον κόσμο. Τον συνήθισα και τώρα δεν μπορώ να τον ξεσυνηθίσω. Βαριέμαι όσους λένε δεν φοβάμαι, δεν μετανιώνω για τίποτα. Εγώ μετανιώνω για τα πάντα. Ετσι νιώθω ότι υπάρχω».