[ Ο άντρας και η γυναίκα στην «Ανθρώπινη Κωμωδία» του Ονορέ ντε Μπαλζάκ – μέρος ε’.] & Jean-Marie Leclair Complete Flute Sonatas (youtube, 19/7/2012)

.............................................................

Ονορέ ντε Μπαλζάκ
(1799 - 1850) 

· Ο άντρας και η γυναίκα στην «Ανθρώπινη Κωμωδία» του Ονορέ ντε Μπαλζάκ – μέρος ε’.

       Από τις Φιλοσοφικές μελέτες Ι

   -Οι γυναίκες, κι εγώ δεν ξέρω από τι είδους ροπή του μυαλού τους, είναι συνηθισμένες να βλέπουν σε έναν άνδρα με τάλαντο μόνο τα ελαττώματά του και σε έναν ηλίθιο μόνο τα προτερήματά του.

    - Ο έρωτας ήταν γραμμένος πάνω στα ιταλικά βλέφαρα αυτής της γυναίκας, πάνω στους ωραίους ώμους της, ισάξιους της Αφροδίτης της Μήλου, πάνω στα χαρακτηριστικά της, στο κάτω χείλι της που ήταν κάπως παχύτερο κι ελαφρά σκιασμένο. Ήταν κάτι παραπάνω από γυναίκα, ήταν χίμαιρα.

   - Οι γυναίκες που ξέρουν μουσική είναι σχεδόν όλες ερωτευμένες. Εκείνη που τραγουδούσε έτσι, έπρεπε να γνωρίζει να αγαπά. Το κάλλος αυτής της φωνής υπήρξε ένα ακόμη μυστήριο, σε μια γυναίκα που ήταν κιόλας μυστηριώδης. Την έβλεπα λοιπόν όπως σε βλέπω, φαινότανε σα να άκουγε τον ίδιο τον εαυτό της και σα να ένιωθε μιαν ιδιαίτερη ηδονή· σα να δοκίμαζε μια ερωτική απόλαυση.

   - Η Φεντόρα μπορούσε να ερμηνευτεί με τόσους τρόπους ώστε φαινόταν ανεξήγητη. Η ανάσα περνούσε ανάμεσα στα δόντια της, άλλοτε αδύνατη, άλλοτε ζωηρή, βαριά ή ελαφριά, σχημάτιζε μια διάλεχτο που της απέδιδα σκέψεις και συναισθήματα.

   - Δεν μπορούσα πια να μείνω μόνος με τον εαυτό μου. Είχα ανάγκη από φιλενάδες, από ψεύτικους φίλους, από κρασί, από ευτυχίες για να ναρκώνομαι.

   - Είχε άλλωστε τις λεπτές και καλογερίστικες συνήθειες των γυναικών που είναι συνηθισμένες να αυτολατρεύονται, για να μην πέσουν έξω, δίχως άλλο, στην ερωτική τους μοίρα.

(«Το μαγικό δέρμα», 1830-31)

   -Αυτός ο άνδρας σηκώθηκε και με σταθερό βήμα βάδισε πάνω στα κύματα. Παρευθύς η νεαρή μητέρα πήρε το παιδί της στα χέρια και βάδισε κοντά του πάνω στη θάλασσα.

(«Ο Ιησούς Χριστός στη Φλάνδρα», 1831)

   -Η ψυχή μιας γυναίκας έχει απίστευτες ικανότητες να εναρμονίζεται με τα συναισθήματα.

   - Η Μασιμίλα κρατούσε το κεφάλι του Αιμίλιου στα χέρια της και κάποιες στιγμές δοκίμαζε να αποτυπώσει τα χείλη της στα δικά του, αλλά, σαν το πουλί που βυθίζει το ράμφος του στο καθαρό νερό της λίμνης, κοιτούσε με αιδημοσύνη αν την βλέπουν. Η σκέψη τους ανέπτυσσε αυτό το φιλί όπως ένας μουσικός αναπτύσσει ένα θέμα με τους άπειρους τρόπους της μουσικής, και γεννούσε μέσα τους θυελλώδεις, κυματοειδείς αντηχήσεις που τους μετέδιδαν πυρετό. Βέβαια, η ιδέα θα είναι πάντα πιο βίαιη από το γεγονός· ειδαλλιώς, η επιθυμία θα ήταν λιγότερο όμορφη από την απόλαυση, ενώ είναι πιο ισχυρή, την γεννά.

   («Μασιμίλα Ντόνι», 1839)

   -Ήταν ερωτευμένη στα κρυφά, ευφράδεια και ομορφιά τολμούσε να έχει μόνο στη μοναξιά της.

   - Ό,τι κι αν λέμε, ό,τι κι αν κάνουμε, υπάρχει ένας υπέροχος μαγνητισμός του οποίου τα αποτελέσματα δεν ξεγελούν ποτέ. Ο ήχος της φωνής, το βλέμμα, τα περιπαθή νεύματα του ερωτευμένου ανθρώπου μπορούν να γίνουν αντικείμενο μίμησης, ένα κορίτσι ενδέχεται να ξεγελαστεί από έναν επιδέξιο ηθοποιό.

   - Πλησίαζε την ηλικία των σαράντα, τη μόνη εποχή στη ζωή των ανδρών όπου όσοι προορίζονται για γάμο μπορούν ακόμα να παντρευτούν νεαρές γυναίκες.

   («Η αναζήτηση του απόλυτου», 1834)

   -Απειλούμενη ακατάπαυστα, η μητρότητα απέβη στην κόμισσα ένα πάθος που προσέλαβε τη βία που χαρακτηρίζει τα ένοχα συναισθήματα των γυναικών. Με ένα είδος μαγγανείας που συνήθως ενυπάρχει στην καρδιά όλων των γυναικών, και η οποία ήταν ακόμη πιο ισχυρή ανάμεσα στην κόμισσα και το παιδί της, πέτυχε να του δώσει να καταλάβει τον κίνδυνο που το απειλούσε αδιάκοπα και το έμαθε να τρέμει το πλησίασμα του πατέρα του.

- Με τα χρόνια, αυτή η ικανότητα που δημιουργήθηκε από τον τρόμο αυξήθηκε τόσο πολύ, ώστε, παρόμοια με τους Πρωτόγονους της Αμερικής, ο Ετιέν διέκρινε το βήμα του πατέρα του, αφουγκραζόταν τη φωνή του από μεγάλες αποστάσεις και προέβλεπε τον ερχομό του. Καθώς έβλεπε τον τρόμο που της ενέπνεε ο σύζυγός της να τον συμμερίζεται τόσο νωρίς το παιδί της, η κόμισσα το ένιωσε ακόμα πιο πολύτιμο, και η ένωσή τους ισχυροποιήθηκε τόσο πολύ ώστε, σαν δύο άνθη στο ίδιο κλαδί, έκλιναν κάτω από τη ροπή του ίδιου ανέμου, ανασηκώνονταν με την ίδια ελπίδα. Ήταν μια κοινή ζωή.

- Όπως οι γυναίκες αρέσκονται να γίνονται σχεδόν μητέρες για τους εραστές τους, προσφέροντάς τους κάποιες οικιακές φροντίδες, έτσι και η μητέρα έκανε το παιδί της ένα ειδώλιο εραστή.

   («Το καταραμένο παιδί», 1831-1836)

-Ο έρωτας έχει το δικό του εγωισμό, η μητρική αγάπη όχι.

- Μόνο οι ακόλαστοι ξέρουν να είναι τόσο λογικοί και μπορούν να τιμωρήσουν μια γυναίκα για την αφοσίωσή της.

- Η γυναίκα είναι ένα θείο κι όμορφο πλάσμα, αλλά σχεδόν πάντα ακατανόητο· το κρίνουμε σχεδόν πάντα άσχημα, επειδή ακριβώς δεν το κατανοούμε.

- Η σιωπή ανάμεσα σε δυο καρδιές είναι ένα τετελεσμένο διαζύγιο, την ημέρα που το εμείς δεν αναφέρεται πλέον.

    («Οι Μαράνα», 1832)

   -Την ευτυχία και τις χαρές που της είχε στερήσει η γυναικεία ζωή της, τις έβρισκε στον μεγάλο έρωτα που ένιωθε για το παιδί της. Δεν το αγαπούσε μόνο με την καθαρή και βαθιά αφοσίωση μιας μάνας, αλλά με την κοκεταρία της ερωμένης, με τη ζηλοτυπία της συζύγου. Μακριά του ήταν δυστυχισμένη, ανήσυχη κατά την απουσία του, πάντα ήθελε να τον βλέπει περισσότερο, ζούσε γι’ αυτό και μέσα απ’ αυτό το παιδί.

(«Ο επίτακτος», 1831)

   - Οι ισχυρές συγκινήσεις δεν οδηγούν τάχα όλες τις γυναίκες στον έρωτα;

   - Μολονότι αποφασισμένος από τη βία του έρωτά του να μπει σ’ αυτό το σπίτι, να μείνει εκεί όσο χρόνο απαιτούσε η ολοκλήρωση του σχεδίου του, δίσταζε να διακινδυνέψει αυτό το διάβημα, παρότι ήξερε ότι θα το κάνει. Αλλά στις κρίσιμες στιγμές της ζωής, ποιος δεν θέλει να αφουγκράζεται τα προαισθήματα, να ταλαντεύεται πάνω από την άβυσσο του μέλλοντος;

(«Ο δάσκαλος Κορνήλιος», 1831)

       Από τις Φιλοσοφικές μελέτες ΙΙ

   -Εφ’ όσον αγαπούσε τη γυναίκα μέσα στις γυναίκες, διαμόρφωσε δια της ειρωνείας μια στάση φυσική για την ψυχή του. Όταν οι ερωμένες του χρησιμοποιούσαν ένα κρεβάτι, για να ανέλθουν στα ουράνια όπου χάνονταν μέσα σε μια μεθυστική έκσταση, ο Δον Ζουάν τις ακολουθούσε, σοβαρός, εκδηλωτικός, ειλικρινής όσο και ένας γερμανός μαθητής. Ωστόσο έλεγε ΕΓΩ όταν η ερωμένη του, ξετρελαμένη, ερωτευμένη, έλεγε ΕΜΕΙΣ!

    («Το ελιξήριο της μακροζωίας», 1830)

   -Δύο αισθήματα κυριαρχούν στους έρωτες που συναρπάζουν τις γυναίκες. Είτε αφοσιώνονται σε πλάσματα που υποφέρουν, σε πλάσματα εξαχρειωμένα, εγκληματικά, τα οποία θέλουν να τα παρηγορήσουν, να τα εξυψώσουν, να τα λυτρώσουν, είτε δίνονται σε κάποια έξοχα, ισχυρά πλάσματα τα οποία θέλουν να τα θαυμάζουν, να τα κατανοούν, με αποτέλεσμα συχνά να συνθλίβονται από αυτά.

   - Θεέ μου, οι απλές γυναίκες επιτυγχάνουν τα πάντα από τους αγαπημένους τους! Τους λένε: σώπα! κι αυτοί σωπαίνουν. Τους λένε: πέθανε! Κι αυτοί πεθαίνουν. Τους λένε: να με αγαπάς από μακριά! Κι αυτοί μένουν μακριά, όπως οι αυλικοί ενώπιον του βασιλέως. Παντρέψου! Κι αυτοί παντρεύονται. Εγώ θέλω να είστε ευτυχισμένος και σε μου το αρνείστε. Είμαι λοιπόν ανίσχυρη;

- Η γυναίκα συγκινείται πάντα όταν βλέπει να δοξάζεται η αδυναμία της!

       («Σεραφίτα», 1833-1835)

       Αναλυτικές μελέτες

   -…όλοι παντρεύονται κομμάτι!

   - Παρατηρήσατε αγαπητή μου ότι οι γυναίκες γενικά αγαπούν τους βλάκες; - Μα τι λέτε δούκισσα; Και πώς συμβιβάζεται αυτή η σκέψη με την αποστροφή που νιώθουν για τους συζύγους τους; 

(«Φυσιολογία του γάμου ή διαλογισμοί εκλεκτικής φιλοσοφίας»)

- Ένας άνδρας δεν μπόρεσε ποτέ να υψώσει την ερωμένη του ως αυτόν· αλλά μια γυναίκα τοποθετεί πάντα τον εραστή της στο ίδιο επίπεδο με αυτήν.

- Αν ο έρωτας είναι το πρώτο από τα πάθη, το οφείλει στο γεγονός ότι τα κολακεύει όλα συλλήβδην.

   («Διαλογισμός ΙΙΙ: Για την τίμια γυναίκα»)

- …στον έρωτα όλες οι γυναίκες είναι πνευματώδεις.

- Μια ενάρετη γυναίκα έχει στην καρδιά της ένα φίλτρο λιγότερο ή περισσότερο από τις άλλες γυναίκες: είναι ανόητη ή υπέροχη.

- Οι πιο ενάρετες γυναίκες έχουν πάνω τους κάτι τις που δεν είναι ποτέ αγνό.

   («Διαλογισμός IV: Η ενάρετη γυναίκα»)

   -Ο γάμος είναι μια επιστήμη.

   - Ο γάμος πρέπει να μάχεται αδιαλείπτως ένα τέρας που καταβροχθίζει τα πάντα: τη συνήθεια.

   - Αν ένας άντρας δεν ξέρει να διακρίνει τις απολαύσεις δύο διαδοχικών νυχτών, τότε παντρεύτηκε νωρίς.

    («Συζυγική κατήχηση»)

   -Αυτή η έκφραση, Σελήνη του μέλιτος, είναι ένας αγγλισμός που θα περάσει σε όλες τις γλώσσες, γιατί εξεικονίζει με χάρη την τόσο φευγαλέα νυφική περίοδο, στη διάρκεια της οποίας η ζωή είναι γλύκα και μαγεία· θα παραμείνει όπως παραμένουν όλες οι αυταπάτες και τα λάθη, γιατί είναι το πιο απεχθές από τα ψεύδη.

   - Η γυναίκα σας έστεκε μπροστά στις απολαύσεις του γάμου σαν τον Μοϊκανό στην Όπερα: ο εκπαιδευτής βαριέται όταν ο Πρωτόγονος αρχίζει να καταλαβαίνει.

   - Αν εκπλαγούμε από κάτι, αυτό είναι το γεγονός ότι οι αξιοθρήνητοι παραλογισμοί που σωρεύουν τα ήθη μας γύρω από το νυφικό κρεβάτι γεννούν τόσο λίγο μίσος!...

   - Ο άνθρωπος βαίνει από την απέχθεια στον έρωτα· αλλά, όταν αρχίσει με τον έρωτα και καταλήξει στην απέχθεια, δεν επιστρέφει ποτέ στον έρωτα.

   («Διαλογισμός VII: Η σελήνη του μέλιτος»)

   -Όσο πιο πολύ κρίνουμε τόσο πιο λίγο αγαπάμε.

   - Αν μια γυναίκα γελάσει με τον άνδρα της, δεν μπορεί πια να τον αγαπήσει. Απέναντι στη γυναίκα που αγαπά, ένας άνδρας πρέπει να είναι όλος δύναμη, μεγαλείο και επιβολή. Μια οικογένεια δεν επιβιώνει χωρίς δεσποτισμό. Έθνη, αναλογιστείτε το!

   («Διαλογισμός VIII: Τα πρώτα συμπτώματα»)

   -Διαβάζοντας δράματα και μυθιστορήματα, η γυναίκα, πλάσμα πιο δεχτικό από μας στην έξαρση, πρέπει να αισθάνεται μεθυστικές εκστάσεις. Δημιουργεί μιαν ιδεώδη ύπαρξη μπροστά στην οποία τα πάντα ωχριούν· δεν αργεί λοιπόν να πραγματοποιήσει αυτήν την ηδονική ζωή, να δοκιμάσει να γευτεί τη μαγεία. Ακούσια, περνά από το πνεύμα στο γράμμα, από την ψυχή στις αισθήσεις.

   («Διαλογισμός ΙΧ: Οικιακή μαθητεία»)

   -Σε όλους τους κώδικες των επονομαζόμενων πολιτισμένων εθνών, ο άνδρας έθεσε τους νόμους που ρυθμίζουν τη μοίρα των γυναικών κάτω από αυτό το αιμοσταγές σύνθημα: Vae victis! (Ουαί τοις ηττημένοις!)

   («Διαλογισμός ΧΙΙ: Υγιεινή του γάμου»)

   -Τη στιγμή που αρχίζει μέσα στο σπίτι σας η πάλη ανάμεσα στην αρετή και την απιστία, όλο το ζήτημα έγκειται στη διαρκή και ακούσια παραλληλία που η γυναίκα σας εγκαθιδρύει ανάμεσα σε σας και στον εραστή της.

   («Διαλογισμός ΧΙΙΙ: Προσωπικά μέσα»)

   -Πρέπει να εξορίσετε αδυσώπητα από τα διαμερίσματά σας τους καναπέδες, τα αναπαυτικά καθίσματα, τα ανάκλιντρα, τις σεζ λονγκ κτλ. Πρόκειται για έπιπλα της συμφοράς· ποτέ δεν τα αντίκρισα χωρίς τρόμο, πάντα νόμιζα ότι έβλεπα τον διάβολο με τα κέρατα και τα γαμψά του πόδια.

      («Διαλογισμός ΧΙV: Διαμερίσματα»)

   -Ο σύζυγος μοιάζει με την αράχνη που, στο κέντρο του ιστού της, παλεύει με παραμικρό σκίρτημα μιας παραζαλισμένης μύγας και, από μακριά, ακούει, κρίνει, βλέπει τη λεία ή τον εχθρό.

   - Ο τόνος της φωνής, η στάση, η ενόχληση, ένα γέλιο, η σιωπή ακόμα, η θλίψη, οι ευγένειες απέναντί σας, όλα συνιστούν ενδείξεις και όλα πρέπει να μελετώνται με μια ματιά, χωρίς προσπάθεια.

   - Ένας παντρεμένος πρέπει να έχει κάνει εντατικές μελέτες γύρω από το γυναικείο πρόσωπο.

   - Υπάρχει άραγε άνδρας τόσο ανυποψίαστος απέναντι στα μυστήρια του έρωτα που να μην έχει θαυμάσει άπειρες φορές το ανάλαφρο, κομψό, κοκέτικο βηματισμό μιας γυναίκας που τρέχει σε ένα ραντεβού;

   («Διαλογισμός XV: Το τελωνείο»)

   -Αγαπητέ μου κύριε, έχουμε πολλά μέσα για να ακυρώσουμε τη συζυγική χάρτα μέσω της πρακτικής, το γράμμα μέσω της ερμηνείας!

   - Ήξερα να προβλέψω το μέλλον και να καταστήσω δια παντός τη γυναίκα μου αιχμάλωτη του σπιτιού, όπως ένας νεοσύλλεκτος στη σκοπιά του!

   («Διαλογισμός XVI: Η συζυγική ευτυχία»)

     Ι. Τα διπλανά κρεβάτια

   -Η βασίλισσα της Ισπανίας πέτυχε ό,τι ήθελε από τον άνδρα της. Έβαλε ροδίτσες στο κρεβάτι του συζύγου της. Της αρνιόταν κάτι; Έσπρωχνε το κρεβάτι μακριά από το δικό της. Δεχόταν τις απαιτήσεις της; Τα κρεβάτια πλησίαζαν… Άραγε οι φρόνιμοι σύζυγοι πρέπει να αποδεχθούν τα κυλιστά κρεβάτια… Ιδού το πρόβλημα που πρέπει να λύσουμε.

   - Υπάρχει άραγε έστω και ένας άνθρωπος στον κόσμο που να γνωρίζει πώς είναι και τι κάνει όταν κοιμάται;      

   - Μόνο στο κρεβάτι μπορεί να ξέρει ο σύζυγος αν ό έρωτας της γυναίκας του αυξάνει ή μειώνεται. Αυτό είναι το συζυγικό βαρόμετρο. Άρα να πλαγιάζεις σε διπλανά κρεβάτια είναι σα να θέλεις να αγνοείς τα πάντα.

       ΙΙ. Ένα και το αυτό κρεβάτι

   -Πράγματι, δεν υπάρχει τίποτα πιο εύκολο από το να επαληθεύει ανά πάσα στιγμή το βαθμό ερωτικής θέρμης και έξαρσης στον οποίο φτάνει μια γυναίκα, όταν το ίδιο προσκέφαλο δέχεται τα κεφάλια των δύο συζύγων.

   - Το χέρι είναι το όργανο που εκφράζει αμεσότερα τις αισθησιακές μας εξάρσεις.

   - Αποκτούμε την ικανότητα να επιβάλλουμε σιωπή στα μάτια μας, στα χείλη μας, στα φρύδια και στο μέτωπο· αλλά το χέρι δεν αποσιωπά τίποτα, και κανένα από τα χαρακτηριστικά μας δεν θα μπορούσε να το συναγωνιστεί στον πλούτο των εκφράσεων.

     («Διαλογισμός ΧVIII: Συζυγικές επαναστάσεις»)

   -Η γυναίκα κατέχει καλύτερα από εμάς την τέχνη να αναλύει τα δύο ανθρώπινα συναισθήματα με τα οποία οπλίζεται εναντίον μας ή των οποίων πέφτει θύμα. Κατέχει το ένστικτο του έρωτα, γιατί αυτό είναι όλη της η ζωή, και της ζήλιας, γιατί αυτό είναι σχεδόν το μόνο μέσο για να μας κουμαντάρει.

   - Να ζηλεύεις είναι το αποκορύφωμα του εγωισμού, και συνάμα μια λειψή φιλαυτία, ο ερεθισμός μιας ψευδοαλαζονείας.

   -Ένας εραστής έχει όλα τα προσόντα και όλα τα ελαττώματα που δεν έχει ο σύζυγος.

   - Όταν ο σύζυγος σηκώνει τους ώμους αδιάφορος, ο εραστής πέφτει σε έκσταση.

   - Ο εραστής μαθαίνει σε μια γυναίκα όλα όσα της κρύβει ο άντρας της.

      («Διαλογισμός ΧΙΧ: Ο εραστής»)

   -Η συζυγική περιπέτεια μπορεί να συγκριθεί μ’ εκείνους τους δυνατούς πυρετούς που είτε καταβάλλουν έναν γερό οργανισμό ή αποκαθιστούν για πάντα την υγεία του.

   - Από τη στιγμή που η γυναίκα του άφησαν να φανούν κάποια  πρώτα συμπτώματα, ένας σύζυγος δεν θα παραλείψει να εκφράζει από καιρού εις καιρό τη γνώμη του για την αρμόζουσα συμπεριφορά μιας συζύγου στις μεγάλες συζυγικές κρίσεις.

     («Διαλογισμός ΧΧΙΙ: Περιπέτειες»)

       Τρίτο μέρος: Ο εμφύλιος πόλεμος

   -Η πιο γενική διακήρυξη γίνεται στο συζυγικό κρεβάτι, το κυρίως θέατρο του εμφυλίου.

     («Διαλογισμός ΧΧΙΙΙ: Διακηρύξεις»)

   -Μια σκέψη μπορεί να σκοτώσει έναν άνθρωπο.

   - Η γυναίκα που έχει εραστή είναι πολύ επιεικής.

   - Δύο σύζυγοι πλάγιαζαν στο ίδιο κρεβάτι και η κυρία είχε ημικρανίες· πλάγιαζαν χωριστά και δεν είχε πια καμιά ενόχληση, η υγεία της έγινε καλύτερη από ποτέ: τρομερό σύμπτωμα!

   - Όταν μια γυναίκα προφέρει το όνομα ενός άνδρα μόνο δύο φορές την ημέρα, πιθανώς είναι αβέβαιη για τα αισθήματά της· αλλά τρεις φορές! Ω, τότε!

    («Διαλογισμός ΧΧV: Σύμμαχοι»)

   -Κάποιο πρωί ο πρίγκιπας συναντά τον εραστή της γυναίκας του και σπεύδει κοντά του γελώντας σαν τρελός: Αγαπητέ μου, του λέγει, χθές βράδυ σας κεράτωσε η γυναίκα μου!

(«Διαλογισμός ΧΧΙΧ: Συζυγική ειρήνη», Όλοι οι διαλογισμοί από τη «Φυσιολογία του γάμου», 1824 - 1829)

   -Η σύζυγος μπορεί να είναι ανόητη, αλλά από το να λέει όμορφα πράγματα, αξίζει περισσότερο να τα κάνει!... Σας αγαπά.

   - Ένας σύζυγος πρέπει πάντα να ξέρει τι έχει η γυναίκα του, γιατί ξέρει τι δεν έχει.

   - Εφόσον οι γυναίκες ξέρουν πάντα να εξηγούν τα μεγαλεία τους, μας αφήνουν να μαντέψουμε τις μικρότητές τους.

   - …δεν υπάρχει τίποτα πιο φριχτό από την αδυναμία να ικανοποιήσεις μιαν ερωτευμένη γυναίκα!

   - Το Βίτσιο, η Εταίρα, η Δυστυχία και ό Έρωτας γνωρίζουν μόνο το παρόν.

   - Δεν εξηγούμε την ευτυχία.

   - Κατά τη νιότη τους, οι γυναίκες θέλουν να τις αντιμετωπίζουν σα θεότητες, λατρεύουν το ιδεώδες: δεν υποφέρουν την ιδέα ότι είναι ό,τι θέλησε η φύση να είναι.

   - Όταν η νιότη σβήνει, οι γυναίκες θέλουν να τις αντιμετωπίζουν σαν θνητές, αγαπούν τη θετικότητα: δεν ανέχονται την ιδέα ότι δεν είναι πια ό,τι η φύση είχε θελήσει να είναι.

   - Καμιά γυναίκα δεν εγκαταλείπεται αναίτια.

   - Μέσα σε ένα σύζυγο υπάρχει μόνο ένας άνδρας· μέσα σε μια παντρεμένη γυναίκα, υπάρχει ένας άνδρας, ένας πατέρας, μια μάνα και μια γυναίκα.

   - Από τη στιγμή που μια γυναίκα δεν μαλώνει πια με τον άνδρα της, το κεράτωμα έχει θρονιαστεί στην κρεβατοκάμαρα…

- Δε γνωρίζουμε τις αποχρώσεις της δυστυχίας, αυτό εξαρτάται από τους χαρακτήρες, τη δύναμη της φαντασίας και την αντοχή των νεύρων.

     («Μικροαθλιότητες της συζυγικής ζωής»)

Jean-Marie Leclair Complete Flute Sonatas

(youtube, 19/7/2012)