"Από τη μπούρκα στο μπουρκίνι" & "Το μπουρκίνι της οργής" γράφει η Ελένη Τσερεζόλε ("ΑΥΓΗ", 21/8/2016)

...........................................................


Από τη μπούρκα στο μπουρκίνι
 

Το μπουρκίνι είναι η τελευταία εκδοχή ισλαμικής ενδυμασίας για τις γυναίκες που προκαλεί θέμα, κυρίως στη Γαλλία. Πλέον όμως σε όλο τον κόσμο παρατηρούνται και οι άλλες ισλαμικές ενδυμασίες των γυναικών. Νικάμπ, χιτζάμπ, μπούρκα, τσαντόρ... Τέσσερα είδη ρούχων για την κάλυψη των γυναικών, η οποία δεν ταυτίζεται αποκλειστικά με το Κοράνι, καθώς είναι προγενέστερη αυτού. Ήδη από την εποχή των Ασυρίων, οι γυναίκες ήσαν υποχρεωμένες να καλύπτονται.

Το Κοράνι υιοθετεί αυτή την πρακτική και μάλιστα την κωδικοποιεί, αν και δεν ορίζει ρητώς την ενδυματολογική κάλυψη των γυναικών. Ωστόσο αναφέρεται σε αυτή, μιλώντας για τις συζύγους του προφήτη Μωάμεθ, όπως στον στίχο 31 της Σούρας 24 καθώς και σε άλλους στίχους.

Το χιτζάμπ σημαίνει «κάλυμμα» και αποτελεί την πιο διαδεδομένη μορφή ισλαμικού καλύμματος του κεφαλιού και των μαλλιών που αφήνει ελεύθερο το πρόσωπο. Το νικάμπ, κυρίως μαύρο, διακρίνεται από το χιτζάμπ γιατί καλύπτει και το πρόσωπο, εκτός των ματιών, μερικές φορές συνοδεύεται από γάντια ενώ μπορεί να καλύπτει όλο το σώμα, και ταυτίζεται με τις πιο αυστηρές εκδοχές του Ισλάμ, κυρίως με εκείνη των Σαλαφιστών. Δεν είναι τυχαίο ότι ήταν το νικάμπ που το 2011 προκάλεσε στη Γαλλία τον νόμο που απαγορεύει την κάλυψη του προσώπου σε δημόσιους χώρους.

Στη Σαουδική Αραβία πάντως έχει κάνει τα τελευταία χρόνια την εμφάνισή του ένα άλλο ρούχο, το τζιλμπάμπ, που καλύπτει μεν όλο το σώμα αλλά όχι το πρόσωπο. Στο Ιράν πάντως το «ενάρετο» ένδυμα είναι το τσαντόρ που είχε καταργηθεί το 1936 από τον Σάχη και το οποίο συνδέεται με τον ιρανικό σιισμό. Ο αγιατολάχ Χομεϊνί το επανέφερε ξανά το 1979, χωρίς όμως να είναι σήμερα υποχρεωτικό: μια μαντίλα που καλύπτει τα μαλλιά και ρούχα που καλύπτουν τις καμπύλες του σώματος είναι αρκετά.

Τέλος, η μπούρκα, συνήθως μπλε χρώματος, έχει συνδεθεί με την καταπίεση των γυναικών από τους φανατικούς ισλαμιστές στο Αφγανιστάν, όπου και έκανε την εμφάνισή του στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Καλύπτει τις γυναίκες από την κορυφή ώς τα νύχια, συμπεριλαμβανομένων των ματιών.


 Το μπουρκίνι της οργής...

 
 


Τα επεισόδια της περασμένης εβδομάδας, σε πλαζ στην Κορσική με αφορμή τα μπουρκίνι, σύμφωνα με όσα μεταδόθηκαν από τα ΜΜΕ, «έσπασε» κάπως το μονοπώλιο της επικαιρότητας από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο σηματοδοτώντας μια δημόσια συζήτηση που τείνει να υπερβεί τα γαλλικά σύνορα. Τα ζητήματα της ισλαμοφοβίας, της ένταξης των μουσουλμάνων στις δυτικές κοινωνίες, της συμβατότητας του ισλάμ με το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι χωρών όπως η Γαλλία κ.λπ., κ.λπ., ήλθαν, εν μέσω θερινής ραστώνης, στο προσκήνιο.
Ειδικά βέβαια για τη Γαλλία, ενόψει του κρίσιμου 2017, της χρονιάς των προεδρικών εκλογών αλλά και με νωπές τις μνήμες των διαδοχικών βάρβαρων τρομοκρατικών χτυπημάτων (αρχής γενομένης από τον Ιανουάριο του 2015 με το «Σαρλί Εμπντό» και εβραϊκό μάρκετ), το ζήτημα λαμβάνει και άλλες, πιο άμεσα πολιτικές διαστάσεις. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι οι δήμαρχοι που έσπευσαν να απαγορεύσουν τα μπουρκίνι, παρότι δεν υπάρχει ίχνος του ιδιαίτερου αυτού... μαγιό στην επικράτειά τους, ανήκουν στους Ρεπουμπλικανούς, το δεξιό κόμμα του Σαρκοζί και των λοιπών.
Ούτε βέβαια είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Εμανουέλ Βαλς, που είναι γνωστό ότι έχει επενδύσει στη «σκληρή γραμμή» στα ζητήματα αυτά (χαρακτηριστική η αποστροφή του περί του «μικρού παιδιού» που εν μέσω Ραμαζανιού κινδυνεύει επιστρέφοντας από το σχολείο του να πέσει θύμα επίθεσης από άλλα παιδιά« που θέλουν να του πετάξουν το κρουασάν σοκολάτας που κρατά στο χέρι του), έσπευσε να πάρει το μέρος των δημάρχων αυτών. Έσπευσε δηλαδή να τοποθετηθεί κατά των μπουρκίνι λέγοντας ότι αυτά »δεν είναι συμβατά με τη Γαλλία και τη Δημοκρατία«. Ο ίδιος μάλιστα προσέθεσε ότι »καταλαβαίνει« και »στηρίζει" τους δημάρχους εκείνους που απαγόρευσαν τη χρήση των μπουρκίνι στις πόλεις τους...
Απλή λεπτομέρεια: Το μπουρκίνι, από τη στιγμή που δεν καλύπτει τα χαρακτηριστικά του προσώπου, δεν είναι παράνομο και όπως θύμισε, ερωτηθείς σχετικά, ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Ζαν Πιερ Σεβενεμάν: «Οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να κάνουν το μπάνιο τους με ρούχα ή χωρίς. Η θέση μου είναι η ελευθερία, εκτός κι αν τίθεται θέμα δημόσιας τάξης».

Φασαρία για μια παραλία...

Πάντως τα πραγματικά γεγονότα στην πλαζ της Κορσικής δεν έχουν τόσο να κάνουν με αυτή καθεαυτή τη χρήση των μπουρκίνι και όλη τη σχετική συζήτηση που προκλήθηκε, όσο με τη σύγκρουση δύο ομάδων. Από τη μια τα μέλη μιας οικογένειας βορειοαφρικανικής (Μαγκρέμπ) καταγωγής, που θέλησαν να... «ιδιωτικοποιήσουν» κατά κάποιον τρόπο την πλαζ εκείνη την ημέρα, εγκαθιστώντας, για παράδειγμα, μια πινακίδα που έλεγε «απαγόρευση κυκλοφορίας». Το γεγονός και μόνο προκάλεσε την αντίδραση τόσο των ντόπιων όσο και των περαστικών, με αποτέλεσμα την ανταλλαγή βρισιών αλλά και μικροαντικειμένων.
Το αποτέλεσμα ήταν η εκδίωξη από τον κολπίσκο ακόμη και παιδιών που ήθελαν να κάνουν ένα διάλειμμα εκεί με το κανό τους. Ενώ προηγουμένως το ίδιο είχε αναγκαστεί και να κάνει κι ένα ζευγάρι τουριστών. Όμως η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν ένας τουρίστας που, κατά τον ίδιο, φωτογράφιζε τον κολπίσκο, αλλά κατά τα μέλη της οικογένειας μια γυναίκα με μπουρκίνι. Η δυναμική ανάμειξη μιας ομάδας νέων του διπλανού χωριού ολοκλήρωσε τη... συγκρουσιακή εικόνα.
Από το σημείο αυτό, που ξεκίνησε και η σύρραξη, οι εκδοχές για το τι συνέβη διίστανται. Το σίγουρο είναι ότι, πέρα από βρισιές, που ανταλλάχθηκαν εκατέρωθεν, έπεσαν και μπουνιές, με αποτέλεσμα σύντομα ο πατέρας του νεαρού που συγκρούστηκε με μέλη της οικογένειας να βρεθεί αντιμέτωπος με αυτά... Η αντιπαράθεση πήρε έκταση με αποτέλεσμα την επέμβαση πολλών κατοίκων του χωριού Σίσκο που βρίσκεται κοντά στον κολπίσκο, οι οποίοι απωθήθηκαν με πέτρες από τα μέλη της οικογένειας. Κατόπιν έφθασαν οι άνδρες της χωροφυλακής, η παρέμβαση των οποίων απέτρεψε, σύμφωνα με την τοπική Εισαγγελία, το «λυντσάρισμα» της οικογένειας, τα αυτοκίνητα της οποίας όμως πυρπολήθηκαν από τους ντόπιους παρουσία των ανδρών ασφαλείας.
Η αστυνομία επιβεβαίωσε ότι τα τρία αδέλφια της οικογένειας ήταν «αρνητικά» γνωστά στις υπηρεσίες της -ο ένας για λαθρεμπόριο ναρκωτικών, περιύβριση και αντίσταση κατά της αρχής. Από την πλευρά των κατοίκων, υπό κράτηση βρέθηκαν δύο άτομα που αργότερα αφέθηκαν ελεύθερα.
Το αρχικό περιστατικό λοιπόν δεν έχει καθόλου χαρακτήρα θρησκευτικού ριζοσπαστισμού. Σύμφωνα με τις τοπικές εισαγγελικές αρχές, το θέμα είχε να κάνει περισσότερο με μια διεκδίκηση του χώρου, της παραλίας στη συγκεκριμένη περίπτωση, και από την άλλη μια υπεραντίδραση του ντόπιου στοιχείου. Πρόκειται για την ίδια αντίδραση απέναντι σε νεαρούς Ιταλούς που καταφθάνουν με βέσπες σε ένα μικρό χωριό της περιοχής... Μάλιστα ο εισαγγελέας Μπεσόνε έκανε έκκληση για επίδειξη υπευθυνότητας από όλους και για αποφυγή των μανιχαϊστικών προσεγγίσεων: «Σε αυτή την υπόθεση δεν υπάρχουν φοβεροί ριζοσπαστικοποιημένοι από τη μια και κακοί ρατσιστές από την άλλη».
Ο εισαγγελέας μπορεί να ήθελε απλώς να αποτρέψει τη σύνδεση του γεγονότος με μια ευρύτερη συζήτηση που υπερβαίνει το μικρό χωριό. Μπορεί πάλι να περιέγραφε απλώς τα γεγονότα. Το θέμα είναι ότι πλέον αυτά λίγη σημασία έχουν μπροστά σε μια δημόσια συζήτηση που τροφοδοτήθηκε εκ νέου και δεν πρόκειται να κλείσει σύντομα. Τουλάχιστον όχι πριν από τις προεδρικές εκλογές της ερχόμενης άνοιξης... Η όλη ιστορία πάντως αύξησε τις πωλήσεις των μπουρκίνι, σύμφωνα με τη δημιουργό τους Αχέντα Ζανέτι.