Ήμουν κι εγώ εκεί... γράφει ο Μεθόδιος Αργουμέντης

.............................................................


                  Ήμουν κι εγώ εκεί...

Δείχνουν τα εγγόνια στους παππούδες πάνω από το τείχος του Βερολίνου το 1961

   Πασχαλινές διακοπές έκανα στο Βερολίνο το 1989, έξι μήνες δηλαδή πριν πέσει το Τείχος του και καταβαραθρωθούν μαζί του και οι χώρες του υπαρκτού/ανύπαρκτου σοσιαλισμού. Έδρα μας, φυσικά το Δυτικό Βερολίνο. Αυτονόητη ήταν και η μεγάλη επιθυμία μας να επισκεφθούμε και το Ανατολικό. Είχε και μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον (Μουσείο Περγάμου, Αλεξάντερπλατς, Μπερλίνερ Ανσάμπλ, κλπ.). Η διαδικασία για να το επισκεφθεί κανείς ήταν μια διαδικασία όμοια με την επίσκεψη από μια χώρα σε μια άλλη (διαβατήριο, βίζα κλπ.), διαδικασία που την είχαμε περάσει στην άφιξή μας στο αεροδρόμιο του Ανατ. Βερολίνου καθώς είχαμε διαλέξει να πάμε στη Γερμανία με την Interflug, την αεροπορική εταιρεία των Ανατολικογερμανών, καθότι φθηνότερη και με απευθείας πτήση εκεί. 

    Η επίσκεψή μας ήταν μια μονοήμερη εκδρομή που είχε ορισμένη χρονική διάρκεια, από το πρωί μέχρι τη δύση του ηλίου, αν δεν με γελάει η μνήμη μου. Δεν θα γράψω για τα αξιοθέατα της πόλης. Θα γράψω για τα συναισθήματα που μού γεννήθηκαν στην άφιξή μας το πρωί και στην αναχώρησή μας το σούρουπο εκείνης της μέρας. 

   Η διαδρομή με το τρένο, σαν τον δικό μας Προαστειακό. Στην αρχή και για 3-4 σταθμούς η διαδρομή είναι υπόγεια. Σ' αυτούς τους σταθμούς το τρένο δεν σταματούσε - υποφωτισμένοι ήσαν, με άδειες πλατφόρμες. Θύμιζαν τον δικό μας σταθμό του Ηλεκτρικού, στην πλατεία Βικτωρίας. Παρένθεση: αν βρεθείτε στη Βικτώρια κοιτάξτε τα πλακάκια στους τοίχους και τις άσπρες με τα μαύρα γράμματα επιγραφές. Κάτω δεξιά στην κάθε επιγραφή γράφει "Berlin". Οι σταθμοί του υπογείου (Μοναστηράκι, Ομόνοια, Βικτώρια) ολοκληρώθηκαν από Γερμανούς κατασκευαστές επί καθεστώτος Ιω. Μεταξά. Τα ίδια πλακάκια και την ίδια γραμματοσειρά είδα σ' αυτούς τους σταθμούς της υπόγειας διαδρομής από το Δυτικό στο Ανατολικό Βερολίνο. Παρένθεση στην παρένθεση: Καλά έμειναν οι παλιοί τοίχοι και οι παλιές επιγραφές στους δύο σταθμούς μας. Και θα ήταν πολύ καλύτερα από αισθητική άποψη όλοι οι σταθμοί του Ηλεκτρικού να αναπαλαιώνονταν και όχι να ανακαινίζονταν. Όπου ανακαινίστηκαν, τη θέση των παλαιών πήραν αισθητικά εξαμβλώματα.   Κλείνω τις παρενθέσεις. 

   Πίσω στο Βερολίνο, λοιπόν. Μετά η διαδρομή ήταν - και είναι ακόμη φαντάζομαι - επίγεια. Οπότε, πια η ομοιότητα με τον δικό μας Ηλεκτρικό ήταν πλέον καταφανής. 

   Ο σταθμός που αποβιβαστήκαμε ήταν σαν τον σταθμό του Ηλεκτρικού στον Πειραιά. Όμως με σιδερένια γέφυρα πάνω από τις πλατφόρμες και τη γραμμή του τρένου, όπου κάτω από το άγρυπνο βλέμμα ένοπλων στρατιωτών-φρουρών, πολίτες το Ανατολικό Βερολίνο υποδέχονταν συγκινημένοι συγγενείς τους φορτωμένους με δώρα (υπέθεσα πράγματα που δεν υπήρχαν εκεί) από το Δυτικό.  Είχαμε πληροφορηθεί ότι επιτρεπόταν μία φορά το χρόνο να ανταλλάσσουν επισκέψεις συγγενείς που στις 13 Αυγούστου του 1961 έτυχε να ζουν άλλοι στον Ανατολικό Τομέα και άλλοι στον Δυτικό. Οι ίδιες συγκινητικές στιγμές επαναλήφθηκαν το σούρουπο της ίδιας μέρας στην αναχώρηση και στην επιστροφή μας στο Δυτικό Βερολίνο. Εκεί συνειδητοποίησα τον παραλογισμό του Τείχους του Βερολίνου. Ήταν σαν να είχε κόψει, π.χ. την Πατησίων στη μέση - στο Πεδίο του Άρεως, ας πούμε - και όσοι βρέθηκαν εκείνη τη μέρα από την Ιουλιανού και την Λεωφόρο Αλεξάνδρας και πάνω δεν θα μπορούσαν - και δεν μπορούσαν χωρίς την άδεια των αρχών - να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους που ζούσαν στην Ηπείρου, ας πούμε, ή από τα Εξάρχεια και νοτιότερα. Βλέπαμε μητέρες (χήρες οι περισσότερες, καθώς είχαν χάσει τους άντρες τους στον Μεγάλο Πόλεμο) με άσπρα μαλλιά να αποχαιρετούν τα παιδιά τους (άντρες και γυναίκες 40 και 50 χρονών πια) με δάκρυα στα μάτια που θα ξαναβλέπονταν μετά από ένα χρόνο! Ρύθμιση που ίσχυε μόνο από το 1985-6 από την περεστρόικα του Γκορμπατσόφ και μετά. Πριν από το 1985 έκαναν χρόνια να συναντηθούν και με πολύ σκληρούς όρους και προϋποθέσεις (βαθμός συγγένειας, ασθένειες και θάνατοι συγγενών, άδειες μόνο για έναν συγγενή για να εκβιάζεται να επιστρέψει στην οικογένεια που είχε αφήσει πίσω κλπ.). Εξ ου και οι αποδράσεις από το Ανατολικό στο Δυτικό Βερολίνο, οι περισσότερες με θανάσιμη κατάληξη για τους δραπέτες. Για γεωπολιτικά παιχνίδια και τον ρουν της Ιστορίας ελάχιστη έως μηδαμινή αξία έχουν τα πρόσωπα, οι οικογένειές τους, οι λαχτάρες τους και τα δράματά τους...