"Η ύστατη «διαπραγμάτευση» του Τσίπρα" γράφει ο Δημήτρης Ψαρράς ("Εφημερίδα των Συντακτών" 30.07.2015)

.........................................................

Η ύστατη «διαπραγμάτευση» του Τσίπρα

 

Για τον ΣΥΡΙΖΑ η υιοθέτηση του νέου Μνημονίου αποτελεί 

ασφαλώς κορυφαία πολιτική τομή και ισοδυναμεί με ανατροπή 

τής μέχρι τότε ακολουθούμενης καθαρά αντιμνημονιακής 

στρατηγικής |  

EUROKINISSI/ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

γράφει ο Δημήτρης Ψαρράς ("Εφημερίδα των Συντακτών" 30.07.2015)

Το ότι για τον ΣΥΡΙΖΑ η υπογραφή Μνημονίου θα είχε πολύ σοβαρότερες συνέπειες από όσες για τα κυβερνητικά κόμματα που προηγήθηκαν ήταν βέβαια αναμενόμενο. Οχι ότι κι εκείνα δεν υπέστησαν σοβαρά ρήγματα. Αλλά σ’ αυτά δεν διακυβεύθηκε ο πυρήνας της ιδεολογικής και πολιτικής τους συγκρότησης.

Το αντίθετο: η προβολή των μνημονίων ως απάνθρωπων αλλά αναγκαίων κακών ταυτίζεται με το δικό τους νεοφιλελεύθερο πρόταγμα. Η διαφωνία των στελεχών της Κεντροδεξιάς με τα μνημόνια δεν αφορά δηλαδή τον πυρήνα των ταξικών πολιτικών λιτότητας, αλλά περιορίζεται σε εκείνα τα μέτρα που θίγουν άμεσα τη μερίδα της εκλογικής πελατείας τού καθενός απ’ αυτά.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ η υιοθέτηση του νέου Μνημονίου αποτελεί ασφαλώς κορυφαία πολιτική τομή και ισοδυναμεί με ανατροπή τής μέχρι τότε ακολουθούμενης καθαρά αντιμνημονιακής στρατηγικής.

Αλλά εκείνο που δεν είχαν συνειδητοποιήσει ούτε τα στελέχη του κόμματος της Αριστεράς που διεκδικούν τη συγκρότηση μιας αντιμνημονιακής αντιπολίτευσης στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι και αυτά δεν είχαν θεωρήσει πιθανή μια τέτοια εξέλιξη, με αποτέλεσμα να βρεθούν τη Δευτέρα 13 Ιουλίου τόσο απροετοίμαστα όσο και ο πρόεδρός τους μπροστά στον τελικό εκβιασμό των πιστωτών.

Στην πραγματικότητα, ο ίδιος ο «όλος ΣΥΡΙΖΑ» δεν ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει ως κόμμα τη διάψευση της κοινής πεποίθησης ότι τελικά η σκληρή διαπραγμάτευση θα απέδιδε, ότι δηλαδή οι εταίροι θα υποχωρούσαν σε έναν πιο ήπιο συμβιβασμό.

Ανεξάρτητα από τα ποικίλα αφηγήματα που έχουν αρχίσει να διακινούνται με προφανή σκοπιμότητα την πολιτική διάσωση προσώπων και τάσεων, είναι κοινός τόπος ότι κανένα plan B δεν είχε προετοιμαστεί, πολύ απλά γιατί ακόμα και όσοι σήμερα το επικαλούνται, επί μήνες βολεύονταν με μια απλή γκρίνια για την επίσημη κομματική γραμμή, αποφεύγοντας κάθε σκέψη για ανατροπή αυτής της γραμμής – και πολύ περισσότερο του κύριου εκφραστή της, δηλαδή του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ.

Εκείνο που φαίνεται ότι όλοι αποφεύγουν να παραδεχτούν είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Αριστεράς ήρθε στην εξουσία χωρίς αυτή η εκλογική επιτυχία να συνοδεύεται από τη μαζική εξάπλωση των ιδεών της Αριστεράς. Για την ακρίβεια προηγήθηκε επί πέντε χρόνια μια φάση ήττας των ιδεών της Αριστεράς και συντριβής όλων των μαζικών κινημάτων που γεννήθηκαν ως αυθόρμητη αντίδραση στη σκληρότητα της λιτότητας.

Ο αυτοπεριορισμός του ΣΥΡΙΖΑ στην αντιμνημονιακή ρητορική τού προσέδωσε χαρακτηριστικά κόμματος εξουσίας, βοήθησε στην ενότητα δράσης των «συνιστωσών», αλλά ταυτόχρονα τον παγίδευσε σε ένα μονοδιάστατο σχήμα και επέτεινε τη σύγχυση ως προς το πραγματικό πολιτικό πρόσημο του αγώνα του. Ο «αντιμνημονιακός» ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε σύμπτωμα της υποχώρησης των ιδεών της Αριστεράς.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν έγινε ούτε λόγος επί πέντε μήνες για την εφαρμογή των (εκτός μνημονίων) προγραμματικών θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ. Το παράδειγμα του χώρου της Παιδείας είναι χαρακτηριστικό. Ενώ το υπουργείο ανέλαβε –πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες– ένας διανοούμενος με γνώσεις και όραμα, αποτέλεσε αμέσως στόχο κάθε λογής συκοφαντικών επιθέσεων από την αντιπολίτευση και τα συστημικά μέσα ενημέρωσης.

Από κοντά και οι δημοσκοπήσεις που φρόντισαν να τον φέρουν στην τελευταία θέση μεταξύ των μελών της κυβέρνησης.

Δεύτερο παράδειγμα, το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια. Οι ρυθμίσεις του νομοσχέδιου αυτού, παρά το γεγονός ότι αφορούσαν αυτονόητα ζητήματα στοιχειώδους ανθρωπισμού, δεν επρόκειτο να ψηφιστούν χωρίς τη βοήθεια του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού. Την ίδια ώρα, οι κυβερνητικοί εταίροι των ΑΝ.ΕΛΛ. αρνούνταν σε υψηλούς τόνους την ψήφο τους, με τον ήδη υπουργοποιηθέντα κ. Χαϊκάλη να αναπαράγει το ανατριχιαστικό «Ελληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι».

Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι επιλογές προσώπων για τη στελέχωση της κυβερνητικής μηχανής, τα οποία επισφράγιζαν την πρόθεση της συνέχειας του κράτους σε όλους τους τομείς και όχι μόνο τους οικονομικούς.

Το σημερινό μπλοκάρισμα του ΣΥΡΙΖΑ προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι ούτε η ηγετική ομάδα του κόμματος ούτε η εσωκομματική αντιπολίτευση είδαν εγκαίρως τα όρια που είχε αυτή η κυβέρνηση της «πρώτης φοράς». Παρασύρθηκαν και οι δύο από τους παράλληλους δρόμους που ακολουθούσαν. Και έτσι βρέθηκαν ξαφνικά μπροστά σε ένα κοινό αδιέξοδο.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες γίνεται αυτονόητη η ανυπαρξία οποιουδήποτε Plan B. Οσα ακούγονται –κυρίως από την πλευρά της Αριστερής Πλατφόρμας– περιγράφουν την άρνηση μιας κατάστασης, χωρίς να συνοδεύονται από οιαδήποτε πραγματική εναλλακτική πρόταση. Κάποιοι ισχυρίζονται –και βάσιμα– ότι είναι ασύμβατη με μια αριστερή πολιτική η υιοθέτηση του θατσερικού There Is No Alternative.

Ομως η κυβερνητική συνθηκολόγηση δεν οφείλεται σε «ιδεολογική» προσχώρηση στη λογική του «μονόδρομου», αλλά στην αναγνώριση ενός πραγματικού συσχετισμού δυνάμεων στο πλαίσιο της Ε.Ε. Γι’ αυτό και όλες οι «εναλλακτικές» προτάσεις συγκλίνουν πλέον στην επιλογή της εξόδου από την Ε.Ε., μια επιλογή που ουδέποτε και κανένα στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε υποστηρίξει ανοιχτά μέχρι σήμερα.

Αλλά και στο επίπεδο της διεθνούς αλληλεγγύης δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Μπορεί η ελληνική διαπραγμάτευση να άνοιξε πραγματικές ρωγμές στη σημερινή αρχιτεκτονική διάρθρωση της Ε.Ε., αλλά βρισκόμαστε πολύ μακριά από το σημείο που οι νέοι συσχετισμοί θα επέτρεπαν μια πραγματική εναλλακτική λύση.

Και μέχρι τότε είμαστε υποχρεωμένοι να βλέπουμε τους πιο στενούς φίλους της κυβέρνησης Τσίπρα, το γερμανικό Κόμμα της Αριστεράς, να καταψηφίζει τη συμφωνία στην ομοσπονδιακή βουλή, εμφανιζόμενο –άθελά του ασφαλώς– να χειραγωγεί κι αυτό την ελληνική κυβέρνηση!

Μοναδική διέξοδος για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι να αναγνωρίσει ότι η εκλογική του επιτυχία και ο σχηματισμός της κυβέρνησης δεν υπήρξαν αποτελέσματα ανατροπής πραγματικών συσχετισμών, αλλά προσωρινή απάντηση στα αδιέξοδα που είχαν δημιουργήσει οι προκάτοχοί του.

Η απόφαση του πρωθυπουργού, όσο σκληρή κι αν ήταν, βασίστηκε σ’ αυτή την παραδοχή. Και ήταν το πρώτο βήμα για την αναγνώριση της πραγματικής κατάστασης στη χώρα και στο διεθνές πεδίο. Η ύστατη «διαπραγμάτευση» του Αλέξη Τσίπρα θα γίνει τώρα με τους συντρόφους του. Αν δεν γίνει κατανοητή η θέση του, η μόνη διέξοδος είναι η αποχώρηση της Αριστεράς από τη διακυβέρνηση της χώρας.