..............................................................
Λογική είναι η εξέγερση ενάντια στη «μοίρα»
Τοιχογραφία σε δημοτικό σχολείο
της αυτόνομης εξεγερμένης
κοινότητας των Ζαπατίστας στο Μεξικό. Πάνω στο
βιβλίο
αναγράφεται: «Η αυτόνομη εκπαίδευση δημιουργεί
διαφορετικούς
κόσμους, όπου ταιριάζουν πολλοί αληθινοί
κόσμοι με τις αλήθειες»
γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου
Ανακοινώνονται σήμερα οι
βαθμολογίες των Πανελληνίων, οι οποίες εν μέρει θα καθορίσουν το
επαγγελματικό μέλλον χιλιάδων μαθητών που μαζί με τις οικογένειές τους
έχουν περάσει την έρημο της προετοιμασίας και των εξετάσεων.
Φυσικά και για κάθε νέο το επάγγελμα στο οποίο θα καταλήξει είναι
κάτι εξαιρετικά σημαντικό, όμως πραγματικά είναι κρίμα να εξαντλούνται
16, 17 ή 18 χρόνια μόνο για να διεκδικήσει κάποιος μία (καλή) θέση στην
αγορά εργασίας. Το εξεταστικοκεντρικό σύστημα εκπαίδευσης –είναι γνωστό
αυτό– προάγει μόνο την ηθική τού «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Ως μέσα νοούνται εδώ η αποστήθιση, η παπαγαλία και η θυσία της κριτικής σκέψης και γνώσης.
Η εκπαίδευση θα πρέπει να δίνει έναν προορισμό ζωής στα παιδιά, ο
οποίος δεν είναι ο πολιτισμός, ούτε καν αυστηρώς η κοινωνία ως θεσμός.
Προορισμός είναι οι όμοιοι, οι συνάνθρωποι. Το να μάθουμε τι εστί
συμβίωση.
«Η πραγματικότητα των ομοίων μας προϋποθέτει ότι όλοι
πρωταγωνιστούμε στην ίδια ιστορία. Αυτοί μας λένε πράγματα, και η
ακρόασή τους δίνει σημασία στην ιστορία που και εμείς λέμε με τη σειρά
μας... Κανείς δεν είναι υποκείμενο όντας μόνος του, απομονωμένος, αλλά
είναι πάντα υποκείμενο μεταξύ υποκειμένων».
Η τελευταία αυτή φράση του Φερνάντο Σαβατέρ δίνει το πλαίσιο που πρέπει να διέπει την εκπαίδευση:
να μας κάνει υποκείμενα της ζωής μας, με συνείδηση των επιθυμιών, των
στόχων και των περιορισμών μας. Να μας καλλιεργεί την ενσυναίσθηση, την
κατανόηση ότι «Homo sum, humani nihil a me alienum puto», ότι δηλαδή
είμαστε άνθρωποι και τίποτα από τα ανθρώπινα δεν πρέπει να μας είναι
ξένο.
Οι άνθρωποι είμαστε συγγραφείς και πρωταγωνιστές του προσωπικού μας
σεναρίου σ’ ένα σκηνικό που δεν έχουμε επιλέξει και το οποίο πολλές
φορές είναι εχθρικό.
Ομως, η εξελικτική ιστορία του είδους μας –και όχι μόνο– δείχνει ότι η
συνεργασία και η αλληλεγγύη είναι πιο αποδοτικές και παραγωγικές από
τον ατομικισμό, τον ανταγωνισμό και τη σύγκρουση.
Ο πολιτισμός που τα παιδιά καλούνται να κατακτήσουν είναι αποτέλεσμα
της σύμπραξης και της αλληλεπίδρασης δισεκατομμυρίων όντων που έγραψαν
την κοινή ιστορία μας.
Οι καλύτερες στιγμές αυτής της ιστορίας οφείλονται στη συνέργεια και
οι χειρότερες στον ανταγωνισμό. Αυτό το σπουδαίο δίδαγμα χάνεται πίσω
από την ομίχλη του σχολικού ανταγωνισμού, ο οποίος αποδίδει τους νέους
στην κοινωνία όχι ως αυτόνομα και δημιουργικά όντα εν μέσω ομοίων, αλλά
σαν μεμονωμένα άτομα, εγωιστικά και φιλάρεσκα ή ηττοπαθή και
καταθλιπτικά.
Η βαθμοθηρία και η υποταγή στην αυθεντία είναι η μυωπική ματιά που
θολώνει τον ορίζοντα των νέων, οι οποίοι δεν μπορούν να δουν με καθαρό
βλέμμα και κριτική σκέψη το μέλλον το δικό τους και της κοινωνίας σαν
σύνολο.
Η λογική, η οποία είναι ένα κοινό ανθρώπινο γνώρισμα, ενοποιεί την
ανθρωπότητα και μας προστατεύει από τις προλήψεις, τον ανορθολογισμό και
την τυφλή πίστη. Είναι δημοκρατική, γιατί δεν προϋποθέτει καμία
διαφοροποίηση, ενώ αποτελεί και μια πρακτική εξέγερση ενάντια στη
«μοίρα».
Καθένας είναι αυτό που δείχνει ότι μπορεί να είναι με μόνο τον ζήλο
και τις ικανότητές του και όχι με βάση κάποιες «ρίζες»: βιολογικές,
οικογενειακές, φυλετικές, εθνικές κ.λπ.
Καλή τύχη, λοιπόν, στα παιδιά που διαγωνίστηκαν και φέτος, αλλά ακόμα
περισσότερο καλή και πολλή δουλειά, ώστε να βρουν τον δρόμο που οδηγεί
στον εαυτό τους και στους άλλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου