..............................................................
* δημοσιογράφος, συγγραφέας
Οι «σκυταλοδρόμοι» του χρέους και κάποια... μαθήματα
Τριαντάρης.
Αμερικανοσπουδαγμένος. «Αγόρασα σπίτι στο Μπουένος Αϊρες, τζάμπα» είπε.
Οταν έμαθα ότι είχε πάει στην Αργεντινή αναρωτιόμουν για την αιτία.
Αυτός ο γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας άθελά του βοήθησε να
αντιληφθώ την οικονομική κρίση. Αυτό το «τζάμπα» ήταν η απτή απόδειξη
της πεμπτουσίας του νεοφιλελευθερισμού: τα κέρδη του νεαρού Ελληνα ήταν η
χασούρα κάποιου Αργεντινού.
Η σχέση της Αργεντινής με την Ελλάδα, δεν περιορίζεται μόνο στην
πλατεία της Αργεντινής Δημοκρατίας (στη λεωφόρο Αλεξάνδρας όπου
βρίσκεται η προτομή του José Martin). Το σχεδόν ταυτόχρονο ξεκίνημα των
εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων, το χρέος, οι πολιτικές αιωρήσεις μεταξύ
δικτατοριών, αυταρχικών και φιλελεύθερων δημοκρατιών είναι τα στοιχεία
που έκαναν πολλούς να μιλούν για βίους παράλληλους. Θα έπρεπε να
περάσουν κοντά είκοσι χρόνια για να συνειδητοποιήσω το λάθος. Οι πορείες
τους δεν είναι παράλληλες αλλά διαδοχικές: μία ξεκινά από εκεί που
σταματά η άλλη. Είναι οι «σκυταλοδρόμοι» του νεοφιλελευθερισμού.
Σαράντα χρόνια και βάλε τρέχουν στα κουλουάρ του νεοφιλελευθερισμού,
παραδίδοντας τη σκυτάλη η μία στην άλλη. Χούντες, κρίσεις χρέους,
πολιτικές αναταραχές, αυταρχικές δημοκρατίες, που όλες τους είχαν ένα
φόντο: τους προφήτες του νεοφιλελευθερισμού, τον Φρίντμαν και τον Χάγεκ.
Θύματά τους και οι δύο.
Στην Αργεντινή οι αγορές «χτύπησαν» με τον Μένεμ στις αρχές της
δεκαετίας του ΄90. Στην Ελλάδα με τον Παπανδρέου το 2010. Και στις δύο η
περιουσία –δημόσια και ιδιωτική– λεηλατήθηκε. Πειραματόζωα της
εσωτερικής υποτίμησης. Με οδηγό το ΔΝΤ ξεχύθηκαν –όμοια με τους
πλιατσικολόγους του Μεσαίωνα– οι «επενδυτές» και άρπαξαν τον πλούτο
τους. Υποδομές, δημόσιες επιχειρήσεις, κρατική γη, πλειστηριασμοί
ιδιωτικής περιουσίας, εξώσεις, αποδόμηση της εσωτερικής αγοράς και
χρεοκοπίες μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ήταν τα αποτυπώματα των
«αγορών» και στις δύο χώρες.
Πριν από μερικές μέρες στην Ουάσινγκτον, ο εκλεγμένος πρόεδρος της
Αργεντινής, ο κ. Μάκρι, επανέφερε το ΔΝΤ και τους δανειστές, προφανώς
για να ολοκληρώσουν το έργο που είχαν αφήσει μισοτελειωμένο το 2001. Η
αλήθεια είναι ότι δεν τους κόστισε και ακριβά: μόλις 50 δισ. ευρώ. Και
οι δύο ήταν ικανοποιημένοι. Η λεία εξακολουθεί να είναι μεγάλη.
Μία μέρα αργότερα, κατατέθηκε στην ελληνική Βουλή ένα κείμενο που
είχε τον τίτλο «Μεσοπρόθεσμο... ». Σε αυτό, κατ' απαίτηση των δανειστών,
περιγράφονται η κορύφωση της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας, ο
ενεχυριασμός της (αλήθεια, σε τι αποτιμήσεις και με ποιο κόστος;), η
αρπαγή 5 δισ. εισοδήματος από μισθωτούς και συνταξιούχους, η
τελειοποίηση των μηχανισμών αρπαγής και διαμερισμού των λαφύρων από τους
πλειστηριασμούς...
Τελικά η Ελλάδα βρέθηκε εκεί που ήταν το 2000 η Αργεντινή. Τότε, οι
Αργεντίνοι ξεκίνησαν να τρέχουν στη σκυταλοδρομία και με τα δεινά, τη
δεκαετή αποχή και σιωπή, έκαναν σινιάλο στους Ελληνες να απόσχουν από
αυτή. Δυστυχώς αυτοί δεν το αντιλήφθηκαν, ίσως γιατί ήταν μακριά, ίσως
γιατί –όπως συμβαίνει με τον καρκίνο– πίστευαν ότι ήταν απρόσβλητοι και
πήραν το 2010 τη σκυτάλη.
Οι Αργεντίνοι με την εξέγερσή τους το 2001 έκαναν την αλλαγή της
σκυτάλης. Η μονομερής αναδιάρθρωση χρέους –25 Φεβρουαρίου 2005– ήταν μια
επιλογή που δεν άρεσε ούτε στο ΔΝΤ ούτε και στους
«επενδυτές-κερδοσκόπους». Την ημέρα εκείνη, αποφασίστηκε κούρεμα του 75%
του χρέους (178,7 δισεκατομμύρια δολάρια). Ενας βραχνάς 82
δισεκατομμυρίων δολαρίων (το 43,5% βρισκόταν στα χέρια ξένων ιδιωτών, το
34,5% κατείχαν ξένοι θεσμικοί επενδυτές και το 22% Αργεντίνοι πολίτες)
απομακρύνθηκε. Οι Αργεντίνοι δεν το κουβέντιασαν με τους δανειστές – το
έκαναν αργότερα. Το επέβαλαν. Διαμόρφωσαν, σε έναν πλανήτη στον οποίο
δεν υπάρχει πτωχευτικός κώδικας για τα κράτη, ένα προηγούμενο και
περίμεναν και από άλλους να ακολουθήσουν.
Τα χρόνια περνούσαν, όταν ένας δικαστής της Νέας Υόρκης, μια δράκα
«αρπακτικά» (το 7% των πιστωτών, όπως τα hedge funds NML και Aurelius,
προσέφυγαν στο δικαστήριο), κατασχέσεις περιουσίας της χώρας, διαφθορά,
μαζικές διαμαρτυρίες και πολιτική κόπωση έφεραν τον Μάκρι στην εξουσία, ο
οποίος με τη σειρά του έφερε το ΔΝΤ στην Αργεντινή.
Στην Ελλάδα, οι ελίτ επέλεξαν να γυρίσουν την πλάτη στο «πείραμα της
Αργεντινής» του 2005. Φοβήθηκαν τους δικαστές του Βερολίνου και του
Παρισιού; Ποιος ξέρει. Κιότεψαν μπρος στις βουλές των «αγορών»; Δεν θα
το μάθουμε ποτέ. Αλλά όπως και να το κάνουμε, για τις ελληνικές ελίτ ο
Μάκρι αποτελεί δικαίωση και γι' αυτό επιχαίρουν με την απόφαση της
προηγούμενης εβδομάδας. Ισως δεν κατάλαβαν ότι με την υπακοή έχασαν τη
«μάχη» με την Ιστορία, ενώ με την ανυπακοή –που θα λειτουργούσε σαν
φάρος για τους σημερινούς και αυριανούς υπερχρεωμένους– ακόμα και αν
έχαναν θα δίδασκαν αξιοπρέπεια. Πολύ φοβάμαι ότι αυτός ο δρόμος που
ακολουθούν χέρι χέρι με τον κ. Μάκρι, στο τέλος του κρύβει μόνο
αποκαΐδια και… ολιγάρχες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου