..............................................................
Η δημοκρατία θέλει διαζύγιο
AP Photo/Thanassis Stavrakis
έγραψε ο Τάσος Τσακίρογλου
«Η αμηχανία της δημοκρατίας»
(Κάρλο Γκάλι, Πόλις), «Μεταδημοκρατία» (Κόλιν Κράουτς, Εκκρεμές), «Για
την επανεκκίνηση της δημοκρατίας» (Μανουέλ Αριάγκα, Αιώρα), «Οι χρόνιες
παθήσεις της δημοκρατίας» (Φρεντερίκ Βορμς, Πόλις), «Δημοκρατία ή
καπιταλισμός» (δίτομο συλλογικό, Επίκεντρο). Ο κατάλογος με τα έργα που
καταπιάνονται με το δημοκρατικό πρόβλημα τα τελευταία χρόνια είναι
μακρύς και δείχνει αφενός την επαναλαμβανόμενη διάγνωση ότι η δημοκρατία
νοσεί και αφετέρου ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον των διανοουμένων να βρουν
και να προτείνουν λύσεις.
Η πολύχρονη οικονομική κρίση, αλλά και η περίοδος υπερκατανάλωσης,
εφησυχασμού και αδιαφορίας για τα κοινά λειτούργησαν κατασταλτικά στα
δημοκρατικά ανακλαστικά και οδήγησαν σε αισθήματα παραίτησης, αποδοχής
του υπάρχοντος ή -εναλλακτικά- σε έναν κυνισμό που εκλογίκευε όλα τα
προηγούμενα. Φυσικά, για να είμαστε δίκαιοι, δεν έλειψαν -σε πρώτη φάση-
οι αγώνες, οι αντιστάσεις και οι σπασμωδικές συγκρούσεις.
Ομως αυτές δεν ήταν αρκετές για να σταματήσουν την επερχόμενη
κοινωνική καταστροφή, καθώς έλειπε το βασικό «συστατικό» κάθε αγώνα,
δηλαδή αυτό που ο Εντσο Τραβέρσο ονομάζει «ορίζοντα προσμονής» -το ένα
από τα δύο χαρακτηριστικά που συνθέτουν την Ιστορία, μαζί με το «πεδίο
της βιωμένης εμπειρίας» που είναι το παρελθόν.
Ο Γερμανός κοινωνιολόγος Βόλφγκανγκ Στρεκ τονίζει ότι η ένωση
καπιταλισμού και δημοκρατίας ήταν ένας γάμος συμφέροντος και προβλέπει
ότι θα έλθει η στιγμή που θα πρέπει να χωρίσουν οι δρόμοι των δύο. «Το
πιο πιθανό αποτέλεσμα σ’ αυτή την περίπτωση θα είναι η ολοκλήρωση του
κοινωνικού μοντέλου του Χάγεκ, δηλαδή μια δικτατορία της καπιταλιστικής
οικονομίας της αγοράς, απρόσβλητη από δημοκρατικές βελτιώσεις» γράφει.
Εάν κάποιος δεν θέλει να έχει ψευδαισθήσεις, διαπιστώνει ότι αυτή η
στιγμή του διαζυγίου έχει φτάσει και ότι πλέον η δικτατορία της
οικονομίας της αγοράς, «απρόσβλητη από δημοκρατικές βελτιώσεις», είναι
ήδη εδώ. Τον λόγο έχουν οι «αγορές», το Γιούρογκρουπ, η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και
το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όλα τους όργανα εκτός δημοκρατικού και λαϊκού
ελέγχου.
Η δημοκρατική πρόσοψη είναι απλώς ένα σκηνικό εντός του οποίου
διαδραματίζεται το σενάριο της καπιταλιστικής άγριας Δύσης, με τους
νεοφιλελεύθερους ηγέτες σε ρόλο πάνοπλου καουμπόι και τους λαούς σε ρόλο
ιθαγενή-Ινδιάνου. Μια δεύτερη «πρωταρχική συσσώρευση» στην ιστορία του
καπιταλισμού βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη εδώ και χρόνια, με καύσιμο τους
ανθρώπους, τον πλούτο που παράγουν και τους φυσικούς πόρους.
Μαζί με την οικονομία και την πολιτική, σε δραστική μετάλλαξη
βρίσκεται και το πολιτισμικό πλαίσιο της κοινωνίας, με μια μεγάλη μάζα
του πληθυσμού να είναι εγκλωβισμένη μεταξύ μιας ηθελημένης άγνοιας (σαν
ένα δρόμο προς την καθημερινή μακαριότητα) και μιας προσομοίωσης
επικοινωνίας μέσω των social media (σαν ένα υποκατάστατο των πραγματικών
κοινωνικών σχέσεων).
Υπάρχει διέξοδος; Αυτό είναι το δύσκολο ερώτημα σε μια συγκυρία που
όλα δείχνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση: την επιστροφή στον λαβύρινθο
του φόβου, της αμφιβολίας, της αμηχανίας, του δισταγμού, της απελπισίας.
Σε κάθε περίπτωση η Αριστερά οφείλει να είναι αυτή που θα στοχαστεί,
θα προτείνει, θα οργανώσει και θα δράσει με ένα εναλλακτικό σχέδιο, έτσι
ώστε η κοινωνία να ξαναφτιάξει τη ζωή της μετά το διαζύγιο με τον
καπιταλισμό. Διαφορετικά, το μέλλον θα είναι γεμάτο συμβάσεις,
συμβιβασμούς και δυστυχία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου