............................................................
Το σχολείο - ερείπιο των Ανω Πετραλώνων
Το 77ο Δημοτικό Σχολείο στα Ανω Πετράλωνα, στέκει ερειπωμένο.
Είναι φορές που τα δέντρα, όσα έχουν
επιζήσει από παλιά, μας δείχνουν όσα έχουν καλυφθεί από τον χρόνο.
Περπατούσα στα Ανω Πετράλωνα, σε μία βιαστική ανίχνευση, όταν
κοντοστάθηκα μπροστά στα δύο λοξά πεύκα της οδού Δημοφώντος 69.
Αντικριστά καθώς βρίσκονταν, δημιουργούσαν έναν απρόσμενο θόλο, μία
συμμαχία σκιάς και γεωμετρίας, που έδινε θερμότητα στον δρόμο. Ολα τα
σπίτια από τον αριθμό 61 ώς το 69 ήταν χαμηλά. Υπήρχε ένα κλίμα δρόμου.
Στιγμιαίο.
Δεν είχα άλλοτε παρατηρήσει τόσο πολύ την οδό Δημοφώντος, ανεβαίνοντας από τον σταθμό του ηλεκτρικού μέσα από την κάθετό της, την οδό Δρυόπων. Προορισμός μου ήταν ένα ερημωμένο κτίριο, γεμάτο διηγήσεις, για το οποίο μου είχαν μιλήσει παλιοί κάτοικοι. Το 77ο Δημοτικό Σχολείο,* στη γωνία των οδών Δημοφώντος και Υπερίονος, κλειστό από τον σεισμό του 1999, στέκει σαν ένα ακρόπρωρο, και αν και κλειστό και άδειο, αιμοδοτεί ακόμη τον δρόμο και τη γειτονιά με την παρουσία του. Είχα σταθεί στην αντικρινή γωνία για να το φωτογραφίσω όταν μία περαστική κυρία κοντοστάθηκε παρατηρώντας με με καλόπιστη περιέργεια. «Είναι το σχολείο μας», μου είπε. Το «σχολείο», με τα παράθυρα να χάσκουν, ήταν ένα επίμηκες κτίριο, πιθανώς χτισμένο στη δεκαετία του 1920, όταν τα Πετράλωνα ήταν πολύ διαφορετικά, με μείξη φτωχόσπιτων και αστικών σπιτιών, στις παρυφές της παραγκούπολης του Ασυρμάτου. «Δυστυχώς, το χάλασε ο σεισμός. Τι θα γίνει, κανείς δεν ξέρει» μου είπε και με χαιρέτησε απομακρυνόμενη. Είναι βαθύς ο δεσμός με τα σχολεία, ιδίως όσο περνούν τα χρόνια, και θα μπορούσε κανείς να συνθέσει μία δυναμική αφήγηση στα όρια της μικροϊστορίας, αν μάζευε τις αναμνήσεις των παλιών μαθητών, που σήμερα είναι ώριμοι και ηλικιωμένοι πολίτες. Αλλά αυτό, το κτίριο, είναι από μόνο του ένα αξιοθέατο.
Η ερείπωσή του προσθέτει στη δραματική εντύπωση που προκαλεί η θέα του και σκέφτεται κανείς πόσο ταλέντο έχουμε στην αδυναμία εξεύρεσης λύσεων. Ηταν ένα κρύο πρωινό με αέρα τη μέρα που το είδα και το φωτογράφησα και πίστεψα ότι άκουσα τα παράθυρα να χτυπούν και το ίδιο το κτίριο να «αισθάνεται». Δεν είχα δει σε όλη την περιήγησή μου στη γειτονιά άλλο κτίριο με τέτοιο συναισθηματικό απόθεμα.
Το σχολείο αυτό «το θεωρούσαν στολίδι της οδού Δημοφώντος με την αυλή του, που ήταν κήπος ουσιαστικά, τις βρύσες και τον μεγάλο φοίνικα» διαβάζω στο βιβλίο «Πετράλωνα, μια συνοικία άνω-κάτω» της Μάρως Βουγιούκα και του Βασίλη Μεγαρίδη (εκδ. Φιλιππότη, 2009). Διαβάζω και για την «κυρά-Αγγελική με την τάβλα της που πουλούσε κουλούρια, γλειφιτζούρια, τσιχλόφουσκες», για το διδακτικό προσωπικό, τη διευθύντρια, «την αυστηρή κυρία Ειρήνη Σαλουστρίδου, τον κύριο Τζαβάρα, την κυρία Νίκα, τον κύριο Βαϊνά».
Για όσους έχουν μνήμες, το κτίριο αυτό «δίνει» ακόμη, αλλά και για τους τρίτους, η θέα του θυμίζει μία «ακρόπολη» της γειτονιάς. Είδα πολλά σπίτια, όχι τόσα όσα πίστευα, από τα παλιά Πετράλωνα. Μερικά ιδιαίτερα γοητευτικά μέσα στην απλότητα και την ανιδιοτέλειά τους. Το μονώροφο στη Δημοφώντος 63, το επίσης μικρό σπίτι στην οδό Αιολέων 23, η γωνία Δημοφώντος και Κυδαντιδών 22, με την αρ ντεκό εξώθυρα, ήταν χαραμάδες προς μια άλλη ζωή. Η σειρά σπιτιών στη Δημοφώντος 73, 75 και 77 μου έδωσε την κλίμακα της γειτονιάς όταν το σχολείο μάζευε παιδιά, αλλά όλα αυτά ήταν εικόνες ήδη προς απόσυρση.
Δεν είχα άλλοτε παρατηρήσει τόσο πολύ την οδό Δημοφώντος, ανεβαίνοντας από τον σταθμό του ηλεκτρικού μέσα από την κάθετό της, την οδό Δρυόπων. Προορισμός μου ήταν ένα ερημωμένο κτίριο, γεμάτο διηγήσεις, για το οποίο μου είχαν μιλήσει παλιοί κάτοικοι. Το 77ο Δημοτικό Σχολείο,* στη γωνία των οδών Δημοφώντος και Υπερίονος, κλειστό από τον σεισμό του 1999, στέκει σαν ένα ακρόπρωρο, και αν και κλειστό και άδειο, αιμοδοτεί ακόμη τον δρόμο και τη γειτονιά με την παρουσία του. Είχα σταθεί στην αντικρινή γωνία για να το φωτογραφίσω όταν μία περαστική κυρία κοντοστάθηκε παρατηρώντας με με καλόπιστη περιέργεια. «Είναι το σχολείο μας», μου είπε. Το «σχολείο», με τα παράθυρα να χάσκουν, ήταν ένα επίμηκες κτίριο, πιθανώς χτισμένο στη δεκαετία του 1920, όταν τα Πετράλωνα ήταν πολύ διαφορετικά, με μείξη φτωχόσπιτων και αστικών σπιτιών, στις παρυφές της παραγκούπολης του Ασυρμάτου. «Δυστυχώς, το χάλασε ο σεισμός. Τι θα γίνει, κανείς δεν ξέρει» μου είπε και με χαιρέτησε απομακρυνόμενη. Είναι βαθύς ο δεσμός με τα σχολεία, ιδίως όσο περνούν τα χρόνια, και θα μπορούσε κανείς να συνθέσει μία δυναμική αφήγηση στα όρια της μικροϊστορίας, αν μάζευε τις αναμνήσεις των παλιών μαθητών, που σήμερα είναι ώριμοι και ηλικιωμένοι πολίτες. Αλλά αυτό, το κτίριο, είναι από μόνο του ένα αξιοθέατο.
Η ερείπωσή του προσθέτει στη δραματική εντύπωση που προκαλεί η θέα του και σκέφτεται κανείς πόσο ταλέντο έχουμε στην αδυναμία εξεύρεσης λύσεων. Ηταν ένα κρύο πρωινό με αέρα τη μέρα που το είδα και το φωτογράφησα και πίστεψα ότι άκουσα τα παράθυρα να χτυπούν και το ίδιο το κτίριο να «αισθάνεται». Δεν είχα δει σε όλη την περιήγησή μου στη γειτονιά άλλο κτίριο με τέτοιο συναισθηματικό απόθεμα.
Το σχολείο αυτό «το θεωρούσαν στολίδι της οδού Δημοφώντος με την αυλή του, που ήταν κήπος ουσιαστικά, τις βρύσες και τον μεγάλο φοίνικα» διαβάζω στο βιβλίο «Πετράλωνα, μια συνοικία άνω-κάτω» της Μάρως Βουγιούκα και του Βασίλη Μεγαρίδη (εκδ. Φιλιππότη, 2009). Διαβάζω και για την «κυρά-Αγγελική με την τάβλα της που πουλούσε κουλούρια, γλειφιτζούρια, τσιχλόφουσκες», για το διδακτικό προσωπικό, τη διευθύντρια, «την αυστηρή κυρία Ειρήνη Σαλουστρίδου, τον κύριο Τζαβάρα, την κυρία Νίκα, τον κύριο Βαϊνά».
Για όσους έχουν μνήμες, το κτίριο αυτό «δίνει» ακόμη, αλλά και για τους τρίτους, η θέα του θυμίζει μία «ακρόπολη» της γειτονιάς. Είδα πολλά σπίτια, όχι τόσα όσα πίστευα, από τα παλιά Πετράλωνα. Μερικά ιδιαίτερα γοητευτικά μέσα στην απλότητα και την ανιδιοτέλειά τους. Το μονώροφο στη Δημοφώντος 63, το επίσης μικρό σπίτι στην οδό Αιολέων 23, η γωνία Δημοφώντος και Κυδαντιδών 22, με την αρ ντεκό εξώθυρα, ήταν χαραμάδες προς μια άλλη ζωή. Η σειρά σπιτιών στη Δημοφώντος 73, 75 και 77 μου έδωσε την κλίμακα της γειτονιάς όταν το σχολείο μάζευε παιδιά, αλλά όλα αυτά ήταν εικόνες ήδη προς απόσυρση.
*Σημείωση: Όπως έγραψα και στην προηγούμενη σημείωση, πήγα τις τρεις πρώτες τάξεις του δημοτικού σ' αυτό το σχολείο της φωτογραφίας. Πήγα από τη σχολική χρονιά 1963-4 μέχρι και τη χρονιά 1966-67. Εκεί συστεγάζονταν δύο δημοτικά σχολεία το 77ο και το 78ο. Εγώ πήγαινα στο 78ο. Δεν ήταν δική μας επιλογή, ανήκαμε στο κάθε σχολείο ανάλογα με την ενορία στην οποία ανήκε το σπίτι μας. Το κτίριο πράγματι είναι ένα εξαιρετικό μνημείο αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του '20 και ρημάζει, αν δεν γελιέμαι, από τη μεταπολίτευση και μετά. Μεγάλο κρίμα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου