...............................................................
Ο «όχλος λαός» και η χαμένη μεσότητα
Του Παντελη Mπουκαλα
Πότε λοιπόν το ανθρώπινο πλήθος είναι «λαός» και πότε «όχλος»; Και από τι εξαρτάται το πρόσημο που θα του αποδώσουμε; Δεν είναι βέβαια λεξικογραφικό το πρόβλημα, ένα υποκεφάλαιο της πολιτικής γραμματικής είναι. Και αν κρίνει κανείς από την κομματική μας παράδοση, ο λαός, δηλαδή το επαινετέο πλήθος, είναι το κοινωνικό πλάσμα που, συμμορφωμένο στις φαντασιώσεις μας, δρα όπως ακριβώς θα θέλαμε εμείς: συντεταγμένα, ήπια, απολύτως ορθολογικά, χωρίς εσωτερικές διαφοροποιήσεις, «ενωμένος» έτσι όπως μόνο στις εξιδανικευτικές αφηγήσεις υπάρχει.
Οταν αυτά λείπουν, όταν το πλήθος δρα πολύμορφα και εκφράζεται πολυφωνικά, όντας εκ γενετής ανάκατο και μεικτό, με τους αριστερούς, τους δεξιούς, τους τεταραγμένους Πασοκτζήδες, τους πολιτικά έμπειρους και τους νεοπροσήλυτους, τους αθώους, αλλά και τους ιδιοτελείς και κάπηλους· όταν δεν υπακούει στα σχήματά μας, όταν φέρεται παρορμητικά, με το ένστικτό του (όσο υπάρχει άθικτο ένστικτο στις φενακιστικές κοινωνίες μας) και όχι με τακτ, σαν να μετέχει σε χοροεσπερίδα, τότε ο υμνητέος λαός εκπίπτει σε καταδικαστέο όχλο.
Στις παρελάσεις για την 28η Οκτωβρίου ο «όχλος λαός» αναζήτησε τρόπο διαμαρτυρίας σε όλη την Ελλάδα. Και ο τρόπος αυτός δεν ήταν ίδιος παντού. Δεν θα μπορούσε να είναι ίδιος. Φυσικά και υπάρχουν κοινά προβλήματα και αγωνίες. Ο καθένας όμως έρχεται από τη δική του διαδρομή, τη δική του περιοχή του κοινωνικού και ιδεολογικού φάσματος, με την προσωπική του πολιτική αγωγή. Και οι στόχοι της διαμαρτυρίας διαφέρουν και το ύφος της. Και πάντως, ο ένας και μοναδικός «οργανωτής» υπάρχει μόνο στα αστυνομικά σενάρια με τα οποία το ΠΑΣΟΚ υποκαθιστά την ανάγνωση της πολύπλοκης πραγματικότητας. Εκτός και δεχτούμε ότι η 15η συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι οπαδοί του Ηρακλή και η 16η οι του Ολυμπιακού Βόλου.
Οσο η μεσότητα θα μας προκαλεί αλλεργία, θα εκκρεμούμε ανάμεσα στα δύο άκρα που ορίζουν ο απόλυτος έπαινος και η απόλυτη καταδίκη. Και όσο θα υποθέτουμε έναν λαό πλασμένο από ιδανικές μονάδες και όχι από σάρκα ανθρώπινη γεμάτη από το αίμα της Ιστορίας, δηλαδή από ανάγκες, επιθυμίες και διαφορές, η κρίση μας θα γλιστράει πανεύκολα από τον ύμνο στο ανάθεμα.
Ο νικητής τα χάνει όλα
Tου Nικου Γ. Ξυδακη
Η εξαγγελία δημοψηφίσματος από τον πρωθυπουργό Γ. Α. Παπανδρέου αιφνιδίασε τους πάντες: λαό, κόμματα, βουλευτές, ΜΜΕ, Ευρωπαίους. Και τους έφερε όλους απέναντί του. Δημοψήφισμα που ζητεί ένα ναι ή ένα όχι, σε ποιο ερώτημα; Ενας υπουργός της κυβέρνησης, ο Χ. Καστανίδης, το περιέγραψε έτσι: «Το ερώτημα που θα τεθεί είναι αν η δανειακή σύμβαση, συνοδευόμενη από τα παραρτήματα, γίνεται αποδεκτή από τον ελληνικό λαό».
Το Μνημόνιο του 2010 ήταν ένα νομοτεχνικό κείμενο στα αγγλικά, περίπου 1.300 σελίδες, και ακολούθησαν άλλα επικαιροποιημένα μνημόνια. Το νέο Μνημόνιο του κουρέματος θα είναι ανάλογο κείμενο, ίσως και μεγαλύτερο μαζί με τα παραρτήματα. Προφανώς ουδείς ψηφοφόρος θα προλάβει να το μελετήσει και να το κατανοήσει έως τον Ιανουάριο του δημοψηφίσματος. Αρα, μπορούμε να υποθέσουμε βάσιμα ότι το δημοψήφισμα, εάν διεξαχθεί, θα διεξαχθεί βάσει ενός αδρού, ωμού διλήμματος, προς το οποίο αναπόφευκτα θα πιέσουν όλες οι πλευρές: Ναι ή όχι; Υπό ποικίλες μορφές: Να πάρουμε τα λεφτά του δανείου, ναι ή όχι; Να πληρώσουμε μισθούς - συντάξεις, ναι ή όχι; Ευρώ ή δραχμή; Ευρώπη ή Σομαλία; Φως ή σκοτάδι;
Πώς μπορεί ο δοκιμαζόμενος και σκοτεινιασμένος Ελληνας πολίτης να σκεφτεί και να αποφασίσει πάνω σε τέτοια εκβιαστικά διλήμματα; Τα οποία ουσιαστικά του δίνουν μόνο το περιθώριο να επιλέξει τρόπο αφανισμού του; Πώς μπορεί να διεξαχθεί υπό αυτούς τους εκβιαστικούς όρους η απολύτως αναγκαία συζήτηση για το πώς και προς τα πού θέλουμε να πορευτούμε σαν κοινωνία και χώρα, από δω και στο εξής; Μετά τη χρεοκοπία, μετά την αφροσύνη, σε αντίξοο γεωπολιτικό περιβάλλον;
Πάνω στην κόψη του καιρού, του πιο πυκνού και δραματικού ιστορικού χρόνου που έχουν ζήσει οι Ελληνες εδώ και δύο γενεές, ο Γ. Α. Παπανδρέου, συρόμενος πίσω από εξελίξεις που ο ίδιος πυροδότησε αλλά τον ξεπέρασαν, ρίχνει μια προσωπική ζαριά, ιδιοτελή. Η ζαριά επανορίζει προσώρας το πολιτικό πεδίο, στο οποίο ο ίδιος έχει ηττηθεί ήδη από τον περασμένο Ιούλιο του Μεσοπρόθεσμου, αλλά η ζαριά δεν μπορεί να αναστρέψει τη ροή του χρόνου και τα τετελεσμένα. Το game Δημοψήφισμα δεν οδηγεί σε Win-Win καταστάσεις, η νίκη του παίκτη δεν συνεπάγεται και νίκη της χώρας. Το παίγνιο αυτό εγκυμονεί τον διχασμό του λαού και την περαιτέρω φθορά της κλονισμένης χώρας. Το δημοψήφισμα θα φέρει διχασμό τύπου Σχεδίου Ανάν, χωρίς όμως τη λύτρωση του τότε Οχι: Η Κύπρος δεν καταστράφηκε, απεναντίας εισήλθε στην Ε.Ε. κυρίαρχη και με πλουτοφόρο ΑΟΖ - εδώ όμως πιθανόν να δρομολογηθεί έξοδος και απομόνωση.
Κανένα δημοψήφισμα δεν μπορεί να δώσει αυτό που ζητείται απεγνωσμένα σήμερα: ηγεσία που να εμπνέει, ενότητα λαού, εθνικό σχέδιο διάσωσης, δράση άμεσα, τώρα. Οι εκλογές θα ήσαν μια κάποια λύσις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου