[Το σπίτι ως "εστία"] έγραψε ο Νίκος Βατόπουλος ("¨Καθημερινή", 21.8.2021)

 ...............................................................

                    Το σπίτι ως "εστία" 

έγραψε ο Νίκος Βατόπουλος ("¨Καθημερινή", 21.8.2021)

Η συζήτηση έφτασε στο κρίσιμο ερώτημα: «Τι θα παίρνατε από το σπίτι σας αν πλησίαζε η φωτιά και το απειλούσε;». Και μόνο η σκέψη είχε προκαλέσει ρίγος. Οι απαντήσεις ήταν αυθόρμητες. Ενας είπε απλώς πορτοφόλι με κάρτες, άλλος τις παλιές φωτογραφίες, ένας άλλος δήλωσε πλήρη αδυναμία καθαρής σκέψης μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Οι εικόνες από την τηλεόραση είχαν προαγάγει τις φετινές πυρκαγιές σε ένα συνεχές δράμα και είχαν αναδείξει τις φλόγες σε υπερθέαμα. Ωστόσο, πίσω από τις λήψεις, τις εικόνες, τις πληροφορίες λίμναζε η μαύρη σκέψη του καιόμενου οίκου.

Για τον καθέναν η ιδέα του σπιτιού έχει διάσταση πολλαπλάσια της ερμηνείας ενός στεγασμένου νοικοκυριού. Είναι σημείο αναφοράς για την ιδέα του εαυτού και της κοινωνικής ταυτότητας, σημείο σύνδεσης με την κοινότητα, τον τόπο, τη γη. Λειτουργεί συνεκτικά με το παρελθόν και την οικογενειακή ιστορία, και ενίοτε απελευθερωτικά ως προς τα σχέδια για το μέλλον. Σε κάθε περίπτωση, το σπίτι ταυτοποιεί, εμπεριέχει, καθησυχάζει, συσχετίζει και ορίζει. Ο εαυτός και το σπίτι συμπλέουν σε ένα συνεχές ταξίδι στον χρόνο.

Γι’ αυτό και μόνον η σκέψη της απώλειας του σπιτιού είχε προκαλέσει δέος και αμηχανία. Κάποιοι δεν θέλουν καν να το σκέφτονται, άλλοι το φιλοσοφούν. Αλλά σε κάθε περίπτωση, το σπίτι με τη στέγη και τους τοίχους απλώνεται στη μνήμη μας ως ένας «οίκος», μέσα στον οποίο χωρούν όλα όσα ορίζουν την ύπαρξή μας. Ο φιλοσοφικός οίκος της κοινωνικής υπόστασης αλλά και της μεταφυσικής μας διάστασης ορίζεται από την υλικότητα του σπιτιού. Το ίδιο το σπίτι γίνεται οίκος, θόλος και εστία.

Η εστία μπορεί να είναι το σπίτι μας, το χωριό μας, η πόλη μας. Είναι η πατρίδα. «Υπέρ βωμών και εστιών». Πατρίδα είναι το διαμέρισμά μας, η μονοκατοικία μας, το πατρικό μας, το εξοχικό μας, η γειτονιά μας, η χώρα μας. Πατρίδα είναι και η φύση που μας περιβάλλει, το ζωικό βασίλειο, η ιδέα της θρησκείας, ο φόβος του θανάτου, η ελπίδα του φωτός. Ολα εμπεριέχονται στο «σπίτι» με όλες τις μεταφορικές ερμηνείες του.

Γι’ αυτό και το πλήγμα των πυρκαγιών προκαλεί ρήγμα στην ίδια τη συνείδηση, την ατομική και την κοινωνική. Οδηγεί σε επανασυσχετισμό του εαυτού με το ευρύτερο περιβάλλον, κλονίζει την υπόσταση και ζητεί εξαρχής ορισμό της κοινωνικής συμμαχίας. Οι άμεσα πληγέντες θα αγωνιστούν να ξαναχτίσουν την έννοια της εστίας. Θα παλέψουν ως πενθούντες, θα ορίσουν εκ νέου μια σχέση εαυτού και κόσμου.