"O τίτλος" διήγημα του Τάσου Γουδέλη (facebook, 22.8.2021)

 ..............................................................

"O τίτλος"

διήγημα του Τάσου Γουδέλη (facebook, 22.8.2021)

Δεν είναι μόνον η αρχή μιας ιστορίας που αποφασίζει. Μπορεί κάθε μαγικός ρεαλιστής να βασιζόταν σ’ αυτήν, στις συμβολικές φράσεις που θα οδηγούσαν στο τακτοποιημένο εσωτερικό, το έτοιμο να δεξιωθεί. Αλλά πριν από την εισαγωγή υπάρχει η μεγάλη τάφρος, δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Είναι όντως σημαντικό το πως θα ακουστεί ακόμα και η πρώτη λέξη του κειμένου όταν θα υψωθεί η αυλαία για να φωτιστεί το μαύρο. Δεν λέω, αλλά ο τ ί τ λ ο ς είναι αυτός που προειδοποιεί και αποκαλύπτει. Σαν το όνομα κάποιου που είναι σπουδαία σύσταση. Τα περικλείει όλα, πιθανόν να είναι ολόκληρη ποιητική φράση, ένας αφορισμός, μια στέγη φιλόξενη για το κατατρεγμένο περιεχόμενο.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που αφού τελειώσουν, ας πούμε, ένα ποίημα, μετά το αποστάζουν για να κρυσταλλωθεί ο τίτλος. Ακόμα και η απουσία του όταν σημειώνουν «άτιτλο» δείχνει αδυναμία. Γιατί πρέπει να γράψουν ένα άλλο ποίημα που θα μιλήσει σαν τίτλος γι’ αυτό που έχουν συνθέσει. Όμως φυγομαχούν και το ομολογούν πλαγίως, ας υποκρίνονται ότι η απουσία του είναι έμπνευση: αντίθετα σημαίνει ότι έχουν να κάνουν με ένα εξίσου ωραίο εύρημα, σαν αυτό που αφηγούνται, ίσως πιο σημαντικό.

Ένας τίτλος δεν είναι απλώς ένα φως στην είσοδο για να δεις πως θα ξεκλειδώσεις, ούτε μόνο μια γεύση του εδέσματος. Μοιάζει με συγχορδία που αν τοποθετηθεί λάθος δεν θα ακουστεί η μουσική.

Είναι η αρχή του παντός, η πρώτη βαθμίδα και όχι μια διακόσμηση. Ας παίζουν μαζί του πολλοί, ενώ στην ουσία ξέρουν ότι εν ου παικτοίς. Μόνον εκείνοι που γράφουν ονειρικά αφήνουν τον γρίφο ΕΛΕΥΣΙΣ ή ΕΛΕΥΣΙΣ (σαν το άτονο τίτλο του Εγγονόπουλου), γιατί έτσι θέλει ο αυτόματος συνειρμός και η ελευθερία που αφήνει τη φαντασία μόνη της να αρχίσει από τον τίτλο την περιπλάνηση.

Είπαμε είναι το χέρι που τείνει το κείμενο και μπορείς εκτός των άλλων από την αφή να καταλάβεις: η έκκληση ή μια όαση πριν συνεχίσεις: πιθανόν ένας αντικατοπτρισμός, μια ψευδαίσθηση, αλλά είναι εκεί με κάποιο βαθύ σκοπό και πάντα υποχρεώνει τον συγγραφέα. Δοκιμάζεται η πίστη του πρέπει να του αφιερωθεί για να μην διαλυθεί η Βαβέλ του κειμένου, ο τίτλος είναι η πρώτη γραμμή πυρός, η στερεότητα της αναρρίχησης, το κρίσιμο σημείο, η επισφράγιση. Απαιτεί συνέχεια λογοδοσία, σε κοιτάζει που τρως και κοιμάσαι, δεν δίνει άδειες εξόδου, μα όλα αυτά με ευγένεια τα ζητά. Εξάλλου εσύ τον ανακάλυψες σαν κάτι πολύτιμο, δεν τον περιμάζεψες από τους πέντε δρόμους γιατί πιθανόν κάποιοι επιπόλαιοι του επιτρέπουν να σκεφτεί ότι τον ελεούν ενώ το αντίθετο συμβαίνει ή εν πάση περιπτώσει απαιτεί αν όχι με σεβασμό να του φερθείς ισότιμα με την ιστορία που θα αφηγηθείς. Είναι εκεί αγέρωχος εύελπις, προστατευτικά τρυφερός, η πρώτη καλή διάθεση της ημέρας, νιώθεις υγεία και ασφάλεια κοντά του: αλλά ταυτόχρονα και δέος περιμένοντας και οι δύο ανταποδόσεις οφειλόμενες. Γιατί σου έχει προσφέρει τη σκιά του και εσύ τον φροντίζεις κάποτε με φόβο μήπως τον προδώσεις πάλι. Επειδή πολλές φορές το έκανες αλλάζοντάς τον μέχρι να τελειώσει το κείμενο που σε οδηγεί αλλού, αν και δικαιολογείσαι στον εαυτό σου ότι τον διάλεξες στην αρχή βιαστικά και μετά τον αρνήθηκες.