"Ελεύθερος και ομοιοκατάληκτος στίχος..." από τον φίλο στο fb και ποιητή Κώστα Κουτσουρέλη (facebook, 30/10/2015)

..............................................................

 "Ελεύθερος και ομοιοκατάληκτος στίχος..."

από τον φίλο στο fb και ποιητή Κώστα Κουτσουρέλη (facebook, 30/10/2015)

Όταν η νεώτερη ποίηση πέρασε από τον έμμετρο, ομοιοκατάληκτο στίχο στον ελεύθερο, οι δημιουργοί της έχω την εντύπωση ότι δεν συνειδητοποίησαν τις συνέπειες του τολμήματός τους εκείνου. Ενθουσιασμένοι από την πρωτόγνωρη ελευθερία που κέρδισαν να διατάσσουν τις λέξεις κατά το δοκούν, χωρίς να λογοδοτούν σε καμιά δοσμένη από τα πριν φόρμα, δεν αντιλήφθηκαν ότι το νέο τους κέρδος έφερνε μαζί του και απώλειες σημαντικές. Η σημαντικότερη ήταν η έκπτωση αυτής ακριβώς της ακουστικής, ακροαματικής διάστασης του λόγου. Το τυπικό μοντέρνο ποίημα είναι γραμμένο για να διαβάζεται σιωπηρά, όχι για να απαγγέλλεται. Ήδη λόγω του σκοτεινού, ερμητικού του περιεχομένου, πρέπει κανείς να το διαβάσει πολλές φορές για να το καταλάβει. Δεν γίνεται να κανείς να το αποστηθίσει, και αν το πετύχει ξεχνιέται εύκολα, του λείπει εκείνη η ρυθμική δομή που διευκολύνει την απομνημόνευση.

Το κυριότερο: το μοντέρνο ποίημα δεν τέρπει παρά μέσω του νοήματος και της εικονοπλασίας του κατά κύριο λόγο, η καθαρά ρυθμική-μελωδική απόλαυση που μας προσφέρει το δημοτικό τραγούδι ή ο Ερωτόκριτος λ.χ, έργα που είναι σε θέση να τέρψουν το μικρό παιδί όσο και τον ενήλικα, τον φανατικό φιλαναγνώστη όσο και τον ολιγογράμματο, τον άνθρωπο που δεν έχει σχέση με τα βιβλία και τα γραψίματα εντατική, αυτή η ρυθμική, μελωδική διάσταση του ποιήματος στην μοντέρνα ελευθερόστιχη ποίηση έχει χαθεί.

Γιατί; Γιατί από το ελευθερόστιχο ποίημα λείπει το στοιχείο της τακτής επανάληψης, της επαναφοράς ενός μοτίβου ή ενός σκοπού που αιχμαλωτίζει την ακοή και την εθίζει. Ο ελεύθερος στίχος, επειδή είναι ατομική υπόθεση του καθενός ποιητή, δεν διαπαιδαγωγεί, δεν καλλιεργεί μορφικά τον αναγνώστη, δεν τον παρακινεί να επιστρέψει σ' ένα είδος ποιήματος ή να αναζητήσει άλλα παρόμοια στη μακρά σειρά της παράδοσης. Κάθε φορά αναγνώστης και ποιητής είναι σαν να ξεκινούν από την αρχή.

[Απόσπασμα από την παρουσίασή μου της "Τρίτης Γενιάς", του τελευταίου ποιητικού βιβλίου της Σοφίας Κολοτούρου: απόψε στις 7, στο Καφέ Πόλις, πάνω από τη Στοά του Βιβλίου. Κώστας Κουτσουρέλης]