.......................................................
Βιβλιοθήκη της "Ελευθεροτυπίας", Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2011
Το μόνο τέλος του καιρού
Ο ποδηλάτης οφείλει τον σημερινό
του επίκαιρο τίτλο στον άγγλο ποιητή Φίλιπ Λάρκιν, θέλοντας να πειράξει
με τον τρόπο της ποίησης το πνεύμα του αναγνώστη.
ΠΑΙΓΝΙΔΙ
Ποιος το 'λεγε ποτέ να ρθεί
κι η προδοσία;
Είχα κρατήσει μια ξανθή
Σου παρουσία.
Ητανε τ' όνειρο βαθύ
στη φαντασία
και το σπαθί με το σπαθί
σε συνουσία.
Μα, από τους όρκους, συλλαβή
δεν απομένει·
όλοι τους ήτανε βουβοί
κι όχι ειπωμένοι.
Αγάπη, αγάπη μου ακριβή
κι ερειπωμένη...
στην κόψη του παιγνιώδους ξυραφιού ποίημα του ποιητή και
μεταφραστή ποίησης Μήτσου Παπανικολάου (1900-1943). Το πρωτότυπο έργο
του δεν υπερβαίνει τα πενήντα ποιήματα.
Η ποίηση ενδεχομένως να έχει την ικανότητα ακόμη και να
αμιλλάται τη σημερινή οικονομική σκέψη: έχει πάντα να μας επιδείξει κάτι
χειρότερο. Το κάνει με «κομψό» τρόπο, με τον τρόπο δηλαδή που το κάνει η
τέχνη, αλλά το κάνει! Το χειρότερο ορισμένες φορές είναι και το πιο
αληθινό, ρομαντικό ή συμβολικό ή απολύτως ρεαλιστικό, όπως το σημείωμα
που λέγεται ότι άφησε πριν από τον θάνατό του ο Γεώργιος - Αλέξανδρος
Μαγκάκης: «Αυτός ο τόπος δεν είναι η Ελλάδα μου...», ή μπορεί να πει ο
ποδηλάτης «Αυτή η Ελλάδα δεν είναι ο τόπος μου». Αν αυτή τη φράση τη
διατύπωσε ένας άνθρωπος ενθουσιώδης και ενθουσιασμένος από τη ζωή και το
περιεχόμενό της, τα πράγματα δεν διαγράφονται αισιόδοξα, to say the
least, (επιτρέψτε μου την αγγλική παρεμβολή στον λόγο).
*************
ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ
Το τελευταίο ζώο που μας ακολούθησε στην πόλη
ήταν το γελάδι
πώς να πάρει τα μονοπάτια του λύκου
νύχτες να πλαγιάζει στα λιβάδια με τ' άγρια άλογα.
Εφτασε λοιπόν το φθινοπωρινό καταμεσήμερο
ψάχνοντας τον αφέντη πόρτα την πόρτα. Και
καθώς σουρούπωνε
κοντοστάθηκε σε κάποιο υπόγειο μπετόν
κατουρώντας το αίμα.
Ο ΑΓΩΝΑΣ
Μέσα στο σπίτι ξένα πρόσωπα. Τη νύχτα σκότωσα
τον έναν στη σκάλα κι έβγαλα απ' το στόμα μου
σκατά. Ας είναι καλά το νερό από τη φωνή τού
μικρού που είχαμε πάντα μαζί μας. Μας φώναξε
στο ταβερνάκι πάνω από το ποτάμι. Κι ενώ
παράγγελνα καβγαδίζοντας τους μεζέδες είδα
στα χαμηλά τραπέζια ελιές και ρακί και τέσσερεις
πληβείους να με κοιτούν στα μάτια.
- Οχι δεν ήταν ξένα τα πρόσωπα στο σπίτι.
δύο ποιήματα του Μάρκου Μέσκου, από τη συλλογή του Αλογα στον Ιππόδρομο, Ερμής, Αθήνα 1973.
Η ποίηση καλό θα ήταν να μη σχολιάζεται. Αλλά πού και πού πέφτει
κανείς στον πειρασμό γιατί και εκείνη και αυτός, ο όποιος, βρίσκονται
σε μια στιγμή ελεύθερης πτώσης και έμπνευσης...
Η Πιθανότητα του Κόκκινου
Επιτέλους η θάλασσα είναι κόκκινη
επιτέλους είναι απόγευμα.
ποτέ ο ουρανός δεν είναι κίτρινος
ένα κολιέ από κύματα
κοιμάμαι στο στόμα σου.
Ποτέ δεν θα αγαπήσω αυτή τη γη
τις μαύρες της σκιές
που τις σαρώνουν η προδοσία κι η ταραχή
Αλλά θα φέρω ευθεία μέσα στην
έκσταση των βουνών της,
τους ιώδεις γκρεμνούς τους, τα κίτρινα σπάρτα,
τα χάλκινα βράχια
που τραγουδούν μια πέτρινη χώρα,
τα ακίνητα κορμιά των γυναικών
τυλιγμένα στο θάνατο
την ερωτική οσμή της ντοματιάς, το πικρό γεράνι
άγρια χόρτα φούστα της γύφτισσας,
και την ιστορία του φιδιού που δάγκωσε σκαντζόχοιρο
και όμως έζησε.
Becky Dennison Sakellariou, αμερικανίδα βοστωνέζα ποιήτρια, της
οποίας την Πιθανότητα του Κόκκινου φιλοξενεί ο ποδηλάτης, γιατί εκτός
των άλλων εκβάλλει μια πρωτόγονη και ξεχασμένη αγάπη για τον ελληνικό
τόπο και τη γλώσσα του. Τουλάχιστον είκοσι πέντε χρόνια στην Ελλάδα,
δάγκωσε τον σκαντζόχοιρο, φαντάζομαι, και όμως έζησε.
Τέλος πάντων
και
τελοσπάντων
Οπως κι αν αποφασίσει να το γράψει κανείς, συχνά στις μέρες μας
οι συζητήσεις διακόπτονται με ένα «τέλος πάντων». Μια απροθυμία
δηλώνεται, μια κόπωση, αλλάζει το τοπίο, μοιάζει περισσότερο με διήγημα
παρά με μυθιστόρημα, δεν έχει περιθώρια βίου μυθιστορηματικού, παρ' ότι
αυτό το τελευταίο σε ορισμένες περιοχές, κυρίως άγονες, εξακολουθεί να
θάλλει.
Για σκεφτείτε τι ακριβώς σημαίνει αυτή η διακοπή. «Τέλος
πάντων». Ας τελειώνουμε, πάμε παραπέρα ή παρακάτω, γιατί εδώ δεν έχουμε
κάτι περισσότερο να πούμε, και, ακόμα κι αν είχαμε, δεν θέλουμε, δεν
θέλουμε να υπάρξει συνέχεια.
Κι όμως! Υπάρχουν άνθρωποι που δεν προσφεύγουν σ' αυτή την
υποτιθέμενη και αμήχανη ευκολία. Δεν εννοούν να παρακάμψουν οτιδήποτε.
Υπάρχουν άνθρωποι και υπήρχαν βεβαίως ανέκαθεν άνθρωποι που δεν
πρόκειται να σταματήσουν, λίγο, να μιλάνε. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το
παράδειγμα της ευγλωττίας, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Σταματάει το
μυαλό του ανθρώπου. Τα οικονομικά μέτρα συνοδεύονται και από γλωσσικά.
Περίεργο για κατ' αρχήν Συνταγματολόγο, αλλά έτσι είναι. Δεν υπάρχει πια
η οικονομία του λόγου τού αείμνηστου Χρ. Σγουρίτσα, που μπορεί να
υπήρξε, άδικα βεβαίως, και δάσκαλός του. Αν ο κύριος Βενιζέλος διέπρεπε
στον τομέα της μυθιστοριογραφίας θα έπρεπε να ανεχτούμε ταξίδι στην
άγονη γραμμή των Κυκλάδων με τρίτομο ανάγνωσμα στο χέρι. Πρώην υπουργός
πολιτισμού!!! Υπήρξε υπουργός πολιτισμού!!! Τι εύκολα που μεταπηδά ο
πολιτισμός σε οικονομία και δη ανύπαρκτη, αφού αποκόμισε τα ουκ ολίγα
οφέλη της.
Αυτό είναι το πρώτο
Που έχω καταλάβει
Ο χρόνος είναι η ηχώ
Ενός πέλεκυ
Μέσα στο δάσος
Φίλιπ Λάρκιν (1922-1985), άγγλος ποιητής, νουβελίστας και
κριτικός σε θέματα μουσικής τζαζ. Το συγκεκριμένο έχει τίτλο τη λατινική
αρίθμησή του ( XXVI) και περιέχεται στο Πλοίο του Βορρά, απ' όπου, μαζί
με τα υπόλοιπα, το μετέφρασε ο Χ. Βλαβιανός.
ΑΥΓΗ
Να ζητάς και ν' ακούς έναν πετεινό
Απόμακρα να κράζει
Να τραβάς τις κουρτίνες
Και να βλέπεις τα σύννεφα να ταξιδεύουν -
Πόσο παράξενο
Να 'ναι η καρδιά ανέκφραστη
Και ψυχρή όσο αυτά.
Ξανά ο ευτυχής (έτσι ομολογεί κατόπιν της δις αποτυχίας του να
προσληφθεί στο ποθούμενο Δημόσιο) βιβλιοθηκάριος Φίλιπ Λάρκιν.
και δυο μικρά αποσπάσματα από συνέντευξή του
(...) Ενα ποίημα δεν είναι μόνο συναίσθημα. Από τη δική μου
εμπειρία μπορώ να πω ότι υπάρχει η συναισθηματική πλευρά -ας την πούμε
όψη του πιρουνιού- και αυτή πρέπει να τη διασταυρώσεις με την όψη του
μαχαιριού, αυτή είναι η όψη που θέλει να κόψει, να ράψει, να
τακτοποιήσει το ποίημα κι ύστερα να πει ευχαριστώ για τούτο το ποίημα ή
δεν πάει στο διάολο. Ποτέ δεν γράφεις ποίημα μόνο από συναίσθημα, όπως
ακριβώς ποτέ δεν γράφεις ποίημα μόνο από την όψη του μαχαιριού, που θα
ήταν σαν να γράφεις επιστολή προς τους Times.
(...)
* Η ζωή είναι μια κωμωδία γι' αυτούς που σκέφτονται, και μια τραγωδία γι' αυτούς που αισθάνονται. Ωραίο, ε;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου