"Δεν τελείωσε το παιχνίδι;" του Παύλου Τσίμα ("ΤΑ ΝΕΑ", Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2012

........................................................

Τρία χρόνια μετά το ιστορικό «the game is over» του Γιούνκερ οι ιδέες, οι άνθρωποι και οι συνήθειες της παλιάς εποχής επιβιώνουν

Δεν τελείωσε το παιχνίδι;

Του Παύλου Τσίμα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: στα "ΝΕΑ", Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2012

 

 

Συμπληρώνονται σε λίγο τρία χρόνια από εκείνο το απόγευμα στις Βρυξέλλες, όταν ένας θυμωμένος Γιούνκερ διατύπωνε τον μοιραίο χρησμό: «The game is over».

Είχαν περάσει λίγες μόνον ημέρες από τις εκλογές του 2009 - τις τελευταίες εκλογές του «ancien regime», του παλαιού καθεστώτος. Και ο νέος υπουργός Οικονομικών είχε μόλις ανακοινώσει στους ευρωπαίους συναδέλφους του ότι το ελληνικό δημόσιο έλλειμμα για το 2009 θα ήταν τριπλάσιο του προϋπολογισθέντος. Υπενθυμίζω τα βασικά μεγέθη: το 2009 το ελληνικό Δημόσιο είχε δαπάνες που ισούνταν με το 53,2% του ΑΕΠ και έσοδα ίσα με το 37,8% του ΑΕΠ. Μόνον. Η διαφορά ανάμεσα στα έσοδα και στα έξοδα του ελληνικού Δημοσίου μετρήθηκε, τελικά, από τη Εurostat στα 36,2 δισ. ευρώ.

Δεν είμαι σίγουρος τι ακριβώς εννοούσε ο Γιούνκερ με εκείνο το «game over» του. Είμαι σίγουρος, όμως, ότι για το ελληνικό πολιτικό σύστημα ακόμη και σήμερα το παιχνίδι δεν τελείωσε. Και δυσκολεύεται να αλλάξει. Οπως συνήθως συμβαίνει στις μεταβατικές εποχές, οι ιδέες, οι άνθρωποι και οι συνήθειες της παλιάς εποχής επιβιώνουν στην αρχή της νέας - παρότι οι εκλογές του περασμένου Ιουνίου άλλαξαν εκ θεμελίων τη διάταξη και τους συσχετισμούς και υποχρέωσαν, για πρώτη φορά από το 1952, σε σχηματισμό συμμαχικής κυβέρνησης.

Το αποτέλεσμα αυτής της ατελούς μετάβασης αποτυπώνεται και σε νούμερα: έπειτα από μία τριετία δημοσιονομικής προσαρμογής, η Ελλάδα θα έχει λάβει μέτρα ύψους 60 δισ. (έχοντας χάσει το ένα τέταρτο του προ κρίσης εισοδήματός της) για να αντιμετωπίσει εκείνο το αρχικό έλλειμμα των 36 δισ. και της μένει ακόμη έλλειμμα κοντά στο 7% του ΑΕΠ.

Σκέφτομαι, λοιπόν: Τι θα είχε συμβεί αν ο χρησμός Γιούνκερ είχε μεταφραστεί στα ελληνικά και είχε ενοφθαλμιστεί στην ελληνική πολιτική χλωρίδα;

Αν, για παράδειγμα, κάπου εκεί στα τέλη του 2009, αρχές του 2010, είχε συγκροτηθεί μία «εθνική επιτροπή», όπως μας αρέσει να τις βαφτίζουμε, για τη ριζική αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος. Που αποστολή θα είχε να ανατινάξει, να γκρεμίσει συθέμελα αυτόν τον φορολογικό λαβύρινθο που ο θεμέλιος λίθος του ετέθη επί Μεταξά και χτίζεται δεκαετίες τώρα με πλίνθους και κεράμους σκοτεινούς εκτάκτων μέτρων και ερμηνευτικών εγκυκλίων. Και να βάλει στη θέση του έναν απλό, σύντομο, εύληπτο φορολογικό νόμο, χωρίς σκοτεινούς κώδικες βιβλίων και στοιχείων, χωρίς παράθυρα. Και έναν αντίστοιχο, σύγχρονο φοροεισπρακτικό μηχανισμό, ικανό να κάνει απλές διασταυρώσεις σαν αυτήν ανάμεσα στα δηλωθέντα εισοδήματα και στο ύψος των εξυπηρετουμένων δανείων, που παρουσίασαν οι τρεις ερευνητές από το Σικάγο. Αν μια τέτοια «σεισάχθεια» είχε ξεκινήσει τότε, τώρα θα λειτουργούσε ήδη, θα εισέπραττε έσοδα και δεν θα χρειαζόταν να καταφεύγει η νέα κυβέρνηση στης μπαλωματούς την τέχνη εφευρίσκοντας παραλλαγές χαρατσιών και έκτακτων εισφορών επί δικαίους και αδίκους για να μαντάρει το χιλιοτρυπημένο δημόσιο ταμείο.

Αν, επίσης, κάπου εκεί στα τέλη του 2009, αρχές του 2010, είχε συγκροτηθεί άλλη μία «εθνική επιτροπή», ας μη χαλάσουμε το έθιμο της ονοματοδοσίας, που θα αξιολογούσε τη λειτουργία, τη δομή και το κόστος του δημόσιου τομέα και θα κατάστρωνε το σχέδιο της από ετών αναμενόμενης «επανίδρυσής» του. Θα έστηνε δηλαδή έναν μεγάλο καθρέφτη, να δούμε όλοι το τέρας που θα καθρεφτιζόταν εκεί: ένα οσμανλίδικο κράτος, με χιλιάδες αεροστεγώς αλληλοαποκλειόμενες δομές, άδειες οι περισσότερες, που απασχολούν 1.443 διαφορετικούς κλάδους εργαζομένων, που καλείται να ασκήσει 23.150 διαφορετικές, νομοθετημένες μεν αλλά συχνά αλληλοαποκλειόμενες και αντιφατικές αρμοδιότητες, το οποίο εν τέλει είναι εκ κατασκευής αδύνατον να παράγει οποιοδήποτε έργο. Δύο χρόνια θα ήταν, φαντάζομαι, αρκετά για να μπει στη θέση του τέρατος ένα κανονικό κράτος. Και δεν θα χρειαζόταν τώρα, ξανά-μανά, η κυβέρνηση να σπρώχνει όπως όπως, στην τύχη, με εφεδρείες ή διαθεσιμότητες, προς την έξοδο από το Δημόσιο όποιον να 'ναι, ενδεχομένως τους καλύτερους, ώστε στο τέλος το ίδιο τέρας να αναπαράγεται απλώς σε χαμηλότερο επίπεδο, με φτωχότερα μέσα και χειρότερες επιδόσεις.

Αλλά, προφανώς, the game is not over. Οχι ακόμη...