«Αντίθεσις περί τα ονόματα» του Παντελη Μπουκαλα ("Καθημερινή", 24/5/2012)

.............................................................

«Αντίθεσις περί τα ονόματα»    Tου Παντελη Μπουκαλα Για το πρόβλημα με τα λογοπαίγνια, για το ενδεχόμενο  να υποκρύπτουν πνευματική αλαζονεία ή  ψυχική σκληρότητα, μας προειδοποίησαν οι αρχαίοι,   που όλο λέμε ότι τους λατρεύουμε αλλά μας  αρκεί η τουριστική αξιοποίηση των ονομάτων τους  και το καμάρι μας όποτε ακούμε ξένους να  μιλούν σεβαστικά για τον Αριστότελες.  Κάποιος Δημήτριος λοιπόν, από τους πολλούς  αρχαίους συγγραφείς με αυτό το όνομα, που δεν  ξέρουμε πούθε κρατούσε η γενιά του, μας κληρο- δότησε ένα πρωτότυπο δοκίμιο, το «Περί   ερμηνείας», όπου, με αισθητικά κριτήρια,  πραγματεύεται ζητήματα του λογοτεχνικού  ύφους. Ο Δημήτριος έζησε μάλλον τον 1ο αιώνα μ.Χ. και  εικάζεται πως ήταν επηρεασμένος από  τους Περιπατητικούς και τους Στωικούς. Κι εδώ  που τα λέμε, άλλον τρόπο ν’ αντέξουμε απ’ το να  γίνουμε Στωικοπεριπατητικοί, αενάως περιπα- τούντες και ψυχραίμως φιλοσοφούντες,  μάλλον δεν έχουμε. Είπε λοιπόν ο Δημήτριος:  «Η γαρ αντίθεσις η περί τα ονόματα και η  φροντίς εμφαίνει τινά ψυχρότητα ήθους και  αναγωγίαν». Και επειδή φρόνιμο είναι  να μην εμπιστευόμαστε τα γλωσσικά γονίδια  που τάχα μεταφράζουν αυτόματα τα αρχαία  κι ας μην ξέρουμε ούτε τους αρχικούς χρόνους  του λύω, ιδού η μετάφραση του Παναγή  Λεκατσά: «Το λογοπαίγνιο και η ετοιμότητα  φανερώνει μια ψυχρότητα ήθους και κάποια  αναιδή χοντροκοπιά». Οσοι λογόπαιξαν με το  όνομα του κ. Πικραμμένου κατανοούν...  αυτόματα την περικοπή. Πάμε τώρα στο λογο- παίγνιο που υποτίθεται πως ανακάτεψε τη μισή  Ευρώπη και ενόχλησε ακόμα και όσους δεν   ενοχλούνται που η Ελλάδα, λογοπαικτικώς  πάλι, συγκαταλέγεται στα σφαγιαστέα  ευρωπαϊκά γουρουνάκια, τα PIGS. Λέω για  το Ολαντρέου και γαλλοπρεπώς Ολαντρεού.  Ασχετα αν το είπε πρώτος ο κ. Μελανσόν  της γαλλικής Αριστεράς ή, με χαμογελαστή  προπέτεια, ο κ. Τσίπρας της ελληνικής,  το Ολαντρέου θεωρήθηκε προσβλητικό.  Για ποιον; Για τον κ. Ολάντ. Κανένας,  μα κανένας δεν διανοήθηκε να πει ότι  προσβεβλημένος θα έπρεπε να νιώθει ο  κ. Παπανδρέου, εν ονόματι του...  ονόματός του, του πατρός και του παππού  του. Αλήθεια, ποιος κανόνας της γραμματικής   και της πολιτικής ορίζει πως η κατάληξη  -ντρεού ή -ντρέου είναι απαξίας σημαντική;  Ποιος γραμματικός ή πολιτικός αποφάσισε ότι  μια λέξη σύνθετη, με δεύτερο συνθετικό το  -ντρέου, δεν μπορεί παρά να δηλώνει κάτι το  ευτελές, το ανεπιθύμητο, το κατακριτέο;  Ιδού το πρόβλημα: Το ότι δεν βρίσκονται  υπερασπιστές των Παπανδρέου, ούτε του  Γιώργου ούτε του Ανδρέα ούτε του  Γεωργίου, ίσως δηλώνει ότι το όνομα αυτό  δεν έχει πια το θετικό περιεχόμενο που  κάποτε είχε. Και δεν το έχει ούτε καν για τους  φανατικούς του ΠΑΣΟΚ. Οπότε, αν ακόμα  και οι πολιτικοί κληρονόμοι των Παπανδρέου  θεωρούν κακοσήμαδο και κακέμφατο το  «ντρέου» και δεν το υπερασπίζουν, ο  Τσίπρας τούς μάρανε και η «ψυχρότης  ήθους»; Και επιτέλους, γιατί να ενοχληθεί ο  ο κ. Ολάντ που του προσθέτουν την ονοματική  κατάληξη του συντρόφου του,   προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς;