...........................................................................
Περικλής Κοροβέσης: Προσπάθησα να παραμείνω πολίτης
Η ύψιστη επαναστατική αρετή σήμερα είναι να είσαι πολίτης. Και είναι ο πιο αποτελεσματικός φραγμός σε κάθε αυθαιρεσία. […] Μετά την 21η Απριλίου 1967, το δικαίωμα να υπάρξεις σαν πολίτης ήτανε αντίσταση. Σ’ αυτούς που επέμεναν να ΄ναι πολίτες, το νέο καθεστώς επέβαλε μια τυπική διαδικασία προσαρμογής. Προσπάθησα να παραμείνω πολίτης. (1), (2)
Έχουμε μπει πια σε μια σκοτεινή εποχή και ίσως τα χειρότερα να μην τα έχουμε δει ακόμα. Η τάξη του κόσμου έχει διασαλευτεί. Οι προτάσεις σωτηρίας που εμφανίζονται με τη μορφή του Εθνικισμού και του Φυλετισμού είναι ένα ακόμα βήμα προς το βάραθρο. […] Πάνω από όλα αυτά, εγώ, με την ταπεινή μου γνώμη, θεωρώ την πιο μεγάλη απειλή της ζωής στον πλανήτη μας την αδιαφορία.
Οι άρχοντες της Γης θεωρούν τον άνθρωπο σαν καταναλωτική μονάδα. Ενδιαφέρονται μόνο για τις μεγάλες αγορές του Βορρά και όσοι δεν έχουν να καταναλώσουν, δε θεωρούνται άνθρωποι αλλά περιττά έξοδα. Οι φτωχοί, οι άθλιοι και οι κολασμένοι στέκονται με απάθεια μπροστά στο σκοτεινό και αβέβαιο μέλλον τους. Στο πρόσφατο παρελθόν οι άνθρωποι είχαν μια ελπίδα και πάλευαν για μια καλύτερη ζωή και για μια διαφορετική κοινωνία. Σήμερα οι εξαθλιωμένοι θέλουν να γίνουν το ίδιο καταναλωτές, όσο και οι πρωταγωνιστές των σήριαλ και των διαφημίσεων που βλέπουν. Και όλα τα μέσα είναι θεμιτά γι’ αυτό. Και αυτό αναγκαστικά σημαίνει βία και εγκληματικότητα.
Η Αμερική είχε προηγηθεί. Η Ευρώπη θ’ ακολουθήσει. Οι προοπτικές μετά το Μάαστριχτ δεν είναι ρόδινες. Αν κανείς λάβει υπόψη του και το διαρκώς αυξανόμενο κύμα των οικονομικών προσφύγων που κατακλύζουν την Ευρώπη, τότε δε χρειάζεται και θεοσοφία για να καταλάβει κανείς πως η αστυνομική βία θα γίνει νόμος. […]
Στην εποχή μας, που δεσπόζουσα θέση έχουν οι θεωρίες «περί τέλους της Ιστορίας» και «τέλους των ιδεολογιών», έχει διαμορφωθεί μια πλάνη που όλο και εξαπλώνεται με τη βοήθεια των ΜΜΕ. Αυτή η κατάσταση θα μπορούσαμε να την λέγαμε Α-ιστορία, όπου θέλει ν’ αποδείξει πως ο άνθρωπος μπορεί να υπάρξει εκτός ιστορίας αλλά εντός αγοράς. Πράγμα που σημαίνει πως τα πράγματα είναι δεδομένα και κανείς δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τα’ αλλάξει.
Η άποψη αυτή δεν είναι καινούργια. Είναι τόσο παλιά όσο και η εξουσία, μικρή ή μεγάλη, σημαντική ή ασήμαντη, κεντρική ή απόκεντρη. Η οποιαδήποτε εξουσία πιστεύει πως θα μείνει πάντα στην ίδια θέση. Αλλά για να μείνει στην ίδια θέση, πρέπει και η κοινωνία να μείνει ακίνητη. Δηλαδή να μην αποτελεί μέρος μιας ιστορικής πορείας. Κατ’ επέκταση λοιπόν η Ιστορία τελειώνει μπροστά στην εξουσία και μαζί της τελειώνουν και οι ιδεολογίες που στηρίζονται σε μη εξουσιαστικές ιδέες. Μ’ αυτό τον τρόπο, είναι η εξουσία, και μόνο αυτή, που έχει το δικαίωμα να κατευθύνει τα πράγματα προς τον επιθυμητό της στόχο. Όποιος δε συμφωνεί, δεν έχει παρά να πεισθεί πως δεν μπορεί να κάνει απολύτως τίποτα.
Ο πολίτης που ενστερνίζεται μια τέτοια άποψη, παραιτείται αυτομάτως και από τα πολιτικά και από τα ανθρώπινα δικαιώματά του.
Αποκτά ευχάριστα την ιδιότητα του σκλάβου, φτάνει να έχει αυτοκίνητο, τηλεόραση και τη δυνατότητα να καταναλώνει ό,τι θεωρεί πιο πετυχημένο στις διαφημίσεις. Και βρίσκεται εκτός ιστορίας και πολιτικής, αφήνοντας τον εαυτό του αμανάτι στην εξουσία.
Αποκτά ευχάριστα την ιδιότητα του σκλάβου, φτάνει να έχει αυτοκίνητο, τηλεόραση και τη δυνατότητα να καταναλώνει ό,τι θεωρεί πιο πετυχημένο στις διαφημίσεις. Και βρίσκεται εκτός ιστορίας και πολιτικής, αφήνοντας τον εαυτό του αμανάτι στην εξουσία.
Η ιστορία, αλλά και η μικρο-ιστορία του καθενός, όσο και αν είναι επώδυνη, δεν είναι ποτέ προς λήθη. Είναι για έρευνα και γνώση. Αλλιώτικα, ο άνθρωπος βρίσκεται κυριολεκτικά εκτός τόπου και χρόνου. Και τα γεγονότα που περιγράφονται σ’ αυτό το βιβλίο διεκδικούν τη μεγαλύτερη δυνατή ιστορική ακρίβεια. Οι εκατοντάδες παράλληλες ιστορίες που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, δεν αφήνουν πια καμιά αμφιβολία για το ότι γινόταν. […]
Η τηλεόραση, έτσι όπως χρησιμοποιείται, είναι η κουλτούρα του σκλάβου. Δεν αποχαυνώνεται, όπως συνηθίζεται να λέγεται, αλλά μέσα από κει εκπαιδεύεται. Μαθαίνει να αποποιείται τις ευθύνες του. (Δεν είμαι εγώ που θ’ αλλάξω τον κόσμο). Να αδιαφορεί για το είδος του. (Ο καθένας για πάρτη του). Να βλέπει ανταγωνιστικά τον άλλον. (Όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε). Να μην αισθάνεται μέλος κάποιας ανθρώπινης κοινότητας. (Και τι με νοιάζει εμένα τι γίνεται στη Ρουάντα). Να γίνεται εχθρικός προς τη φύση. (Τσιμέντο να γίνει). Ο σκλάβος καταναλωτής είναι ένα εγωκεντρικό άτομο που φαντασιώνει τον κόσμο. Δεν τον αντιλαμβάνεται. […]
Αν και στο βιβλίο δηλώνεται με τρόπο κατηγορηματικό πως το δικαίωμα (επί χούντας) να είσαι πολίτης ήταν και απόδειξη της ενοχής σου, φαίνεται λίγο πειστικό. Ας μου επιτραπεί να ξαναεπιχειρηματολογήσω.
Αν και στο βιβλίο δηλώνεται με τρόπο κατηγορηματικό πως το δικαίωμα (επί χούντας) να είσαι πολίτης ήταν και απόδειξη της ενοχής σου, φαίνεται λίγο πειστικό. Ας μου επιτραπεί να ξαναεπιχειρηματολογήσω.
Το να έχει κανείς απόψεις που δεν είναι αποδεκτές από τις εξουσίες είναι πολύ πιο επικίνδυνο απ’ όσο αρχικά μπορεί να υποθέσει κανείς. Όλα ξεκινούν από μια μικρή διαπίστωση πως τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως μας τα παρουσιάζουν. Και αυτό είναι μια πρώτη αμφισβήτηση του κύρους της εξουσίας.
Η Εξουσία ποτέ δεν αστειεύεται. Φοβάται ότι θα μολυνθεί από τον «ιό» και αντιδρά κεραυνοβόλα. […]
Η Εξουσία ποτέ δεν αστειεύεται. Φοβάται ότι θα μολυνθεί από τον «ιό» και αντιδρά κεραυνοβόλα. […]
Τα βήματα της Ιστορίας συχνά είναι πιο μεγάλα από τη ζωή των ανθρώπων. Οι ενοράσεις του Σόλωνα μέχρι τη δημιουργική εφαρμογή τους από τον Περικλή χρειάστηκε να περιμένουν δύο αιώνες. Η Αγία Γραφή, αν και θεόπνευστη, χρειάστηκε τέσσερις αιώνες για να αποσαφηνιστεί ποιο θα ήταν το ακριβές της περιεχόμενο. Τα παραδείγματα δεν είναι τυχαία.
Η ελπίδα που ζέστανε την ανθρωπότητα τους δύο τελευταίους αιώνες δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτε άλλο στην Ιστορία της Ανθρωπότητας, παρά μονάχα με τα θρησκευτικά κινήματα που καθιέρωσαν τις μεγάλες θρησκείες. Και όπως κανείς δεν μπορεί ν’ αποδώσει την ευθύνη της Ιεράς Εξέτασης στο Χριστό –κατά την έκφραση του Ζ. Παπαδημητρίου-, κανείς πάλι δεν μπορεί να αποδώσει στο Μαρξ και στους άλλους μεγάλους στοχαστές των απελευθερωτικών κοινωνικών προταγμάτων τις ευθύνες των εγκλημάτων των επιγόνων. Και πολύ περισσότερο στους ήρωες και στους μάρτυρες αυτών των κινημάτων. […]
Στην επιθυμία του ανθρώπου για ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, αξιοπρέπεια, ανθρώπινα δικαιώματα, δεν εξυπακούεται αυτομάτως και μια ολοκληρωμένη θεωρία και μάλιστα σωστή και αλάνθαστη. […] Κι αν υπήρχαν στην Ιστορία μεσαίωνες και δεσποτείες, αφορούσαν ένα τμήμα του πλανήτη, του λεγόμενου γνωστού κόσμου. Σήμερα αφορούν ολόκληρο τον πλανήτη. Και το ζητούμενο πάντα είναι οι πολίτες και όχι οι μεσίες. […]
Καμιά φορά ο έφηβος γιος μου ή άλλοι νεαροί και νεαρές που βρίσκουν τα δικά μας νιάτα ηρωικά και όμορφα με ρωτούν για το τι πρέπει να γίνει για ν’ αλλάξει ο κόσμος. Κι εγώ τη συνταγή που είχα κάποτε την έχω χάσει πια.
Μπορώ όμως να πω με σιγουριά. Η βία, ο πόλεμος, η μισαλλοδοξία, οι φυλακές, τα βασανιστήρια είναι η έσχατη αθλιότητα του ανθρώπινου είδους, που τις ονομάζουν εθνοσωτήριες αρετές για να μπορούν να εγκληματούν χωρίς ενοχές.
Θα έλεγα κι εγώ μαζί με τον Μπρεχτ. Αλίμονο στη χώρα που έχει ανάγκη από ήρωες. Και θα πρόσθετα. Αυτό σημαίνει πως δεν έχει πολίτες. Η ύψιστη επαναστατική αρετή σήμερα είναι να είσαι πολίτης. Και είναι ο πιο αποτελεσματικός φραγμός σε κάθε αυθαιρεσία. Από αυτή την άποψη λοιπόν είναι καλύτερα να διαβάζει κανείς ένα τέτοιο βιβλίο, παρά να το γράφει. […]
Απώλεια μνήμης στα πολιτικά γεγονότα σημαίνει παραχάραξη της Ιστορίας και σίγουρος δρόμος για την επανάληψη των ίδιων συμφορών.
Τον Οκτώβρη του 67 έγιναν αυτά που γράφονται σ’ αυτό το βιβλίο και η αξία αυτής της μαρτυρίας είναι ακριβώς στο πόσο ίδια είναι με χιλιάδες άλλες που δεν γράφτηκαν ποτέ. Κατά τα άλλα, τα βασανιστήρια παραμένουν η τρέχουσα ανακριτική μέθοδος σε μια σειρά χώρες και δεν είναι μοναχά το θλιβερό προνόμιο κάποιας χούντας […]
Το βιβλίο αυτό αφιερώνεται στη μνήμη της Αμαλίας Φλέμινγκ. Σε τελική ανάλυση, σ’ αυτήν οφείλω το βιβλίο. Ήταν αυτή που διοργάνωσε την απόδρασή μου από την Ελλάδα, σε συνεργασία με τον Μ. Ράπτη (Πάμπλο), για να καταθέσω σαν μάρτυρας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στη Δίκη της Χούντας για τα βασανιστήρια.
Απώλεια μνήμης στα πολιτικά γεγονότα σημαίνει παραχάραξη της Ιστορίας και σίγουρος δρόμος για την επανάληψη των ίδιων συμφορών.
Τον Οκτώβρη του 67 έγιναν αυτά που γράφονται σ’ αυτό το βιβλίο και η αξία αυτής της μαρτυρίας είναι ακριβώς στο πόσο ίδια είναι με χιλιάδες άλλες που δεν γράφτηκαν ποτέ. Κατά τα άλλα, τα βασανιστήρια παραμένουν η τρέχουσα ανακριτική μέθοδος σε μια σειρά χώρες και δεν είναι μοναχά το θλιβερό προνόμιο κάποιας χούντας […]
Το βιβλίο αυτό αφιερώνεται στη μνήμη της Αμαλίας Φλέμινγκ. Σε τελική ανάλυση, σ’ αυτήν οφείλω το βιβλίο. Ήταν αυτή που διοργάνωσε την απόδρασή μου από την Ελλάδα, σε συνεργασία με τον Μ. Ράπτη (Πάμπλο), για να καταθέσω σαν μάρτυρας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στη Δίκη της Χούντας για τα βασανιστήρια.
Στην Αμαλία Φλέμινγκ επίσης χρωστάω τη γνώση πως οι αξίες είναι σημαντικότερες από τις ιδεολογίες. […]
Η καταδίκη της Χούντας στο Συμβούλιο της Ευρώπης ήταν η αρχή του τέλους της Δικτατορίας. […](2)
(1) - (1983) Ανθρωποφύλακες, Κάλβος
(2) - (1994) Ανθρωποφύλακες, Γνώση
(3) - (2007) Ανθρωποφύλακες, Ηλέκτρα
(2) - (1994) Ανθρωποφύλακες, Γνώση
(3) - (2007) Ανθρωποφύλακες, Ηλέκτρα
(Αποσπάσματα από το βιβλίο «Ανθρωποφύλακες» του Περικλή Κοροβέση, την συγκλονιστική κατάθεσή του στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στη Διεθνή Αμνηστία, που γνωστοποίησε για πρώτη φορά στην διεθνή κοινότητα τα φρικτά βασανιστήρια που υφίσταντο οι πολιτικοί κρατούμενοι της χούντας των συνταγματαρχών.
Η πρώτη έκδοση έγινε το 1969 από τις εκδόσεις Raben & Sjogren (Σουηδία), στη σειρά Tema. Επίσης, μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στις ακόλουθες χώρες: La filière ,Seuil, 1969-Γαλλία,The Method-A Personal Account of the Tortures in Greece, Allison & Busby, 1970 και Τhe Method, Panther,1970-Αγγλία, Metoden-Vittesmål om tortyren I Grekland, Originalutgava Rabén & Sjӧgren, 1970-Σουηδία, Sotilas Saappaan Alla,Weilin+Gӧӧs, 1970-Φιλανδία, Torturen,Gyldendal 1973, με επίμετρο του James Becket-Nορβηγία, Sorgu,Yӧntem, 1972 και La Question/Sorgu, Alan Yayincilik ,1989, με πρόλογο το Jean Paul Sartre-Τουρκία, Die Menschenwärter , εκδόσεις 2001,1981 και Die Menschenwarter, Raith Verlag Munchen,1976- Γερμανία, Calvārio,Publicacōes Europa-America,1970-Πορτογαλία.).
-------------------
-------------------
«Να ποιο είναι το θέμα του βιβλίου: ο ανθρώπινος λόγος και το σώμα αντιμετωπίζουν το ά-λογο, το γρύλισμα, το ρόπαλο, το σκοινί και τον θάνατο.
«Είναι εικοστός αιώνας […] Θα σας καταγγείλω, λέει ο κρατούμενος Κοροβέσης στον βασανιστή, αστυνόμο Σπανό.
Απάντηση: «Θα μου κλάσεις τ’ αρχίδια».
«Είναι εικοστός αιώνας […] Θα σας καταγγείλω, λέει ο κρατούμενος Κοροβέσης στον βασανιστή, αστυνόμο Σπανό.
Απάντηση: «Θα μου κλάσεις τ’ αρχίδια».
Από την αρχή ως το τέλος αυτής της περιπέτειας (σύλληψη, ανάκριση, βασανιστήρια κ.τ.λ.) ένα αγαθό διακυβεύεται, πέρα από τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα και την ελευθερία ενός ανθρώπου: ο ανθρώπινος λόγος. Ο κρατούμενος μιλάει στους δημίους ως άνθρωπος πολιτικός, με συνείδηση δικαιωμάτων του πολίτη, μεταξύ των οποίων είναι η αντίσταση κατά της παρανομίας, αλλά και ως πολιτικός με την πανάρχαιη έννοια: φορέας πολιτισμού, κάτοχος του λόγου. […]
«Το ν’ ακούς ανθρώπους να μιλάνε είναι μια ελπίδα», διαπιστώνει ο κρατούμενος στην απομόνωση, μετά τα βασανιστήρια, όταν ξανακούει ανθρώπινη ομιλία άλλων κρατουμένων που δεν μπορεί να τους δει.
«Το ν’ ακούς ανθρώπους να μιλάνε είναι μια ελπίδα», διαπιστώνει ο κρατούμενος στην απομόνωση, μετά τα βασανιστήρια, όταν ξανακούει ανθρώπινη ομιλία άλλων κρατουμένων που δεν μπορεί να τους δει.
Και χωρίς ν’ ακούει τίποτα όμως, βρίσκει επαφή με τον ανθρώπινο λόγο, διαβάζει τους τοίχους του κελιού του:
«Ανάβω ένα σπίρτο. Οι τοίχοι είχανε σκαλισμένα ένα σωρό πράγματα. Μια μικρή βιβλιοθήκη. Κυριαρχούσαν συνθήματα πολιτικά. Πού και πού καμιά βρισιά. Σε μια γωνιά υπήρχε μια λυρική έξαρση, τη μαθαίνω απ’ έξω. Είναι ένα τετράστιχο από δημοτικό τραγούδι…»
«Ανάβω ένα σπίρτο. Οι τοίχοι είχανε σκαλισμένα ένα σωρό πράγματα. Μια μικρή βιβλιοθήκη. Κυριαρχούσαν συνθήματα πολιτικά. Πού και πού καμιά βρισιά. Σε μια γωνιά υπήρχε μια λυρική έξαρση, τη μαθαίνω απ’ έξω. Είναι ένα τετράστιχο από δημοτικό τραγούδι…»
Ποια γλώσσα μιλάει ο βασανιστής; Η πιο γνήσια έκφραση αυτής της γλώσσας είναι το άναρθρο γρύλισμα, ο οργίλος βρυχηθμός που επιχειρεί να εξουδετερώσει τις αντιστάσεις του κρατουμένου, όπως το δηλητηρίο του φιδιού παραλύει τα νεύρα του θηράματος. Το ιδίωμα των βασανιστών χαρακτηρίζεται από βαριά μαγκιά, ανέξοδο νταηλίκι με βορβορώδες σεξιστικές βρισιές, στοιχεία αργκό που υποκόσμου και άνθη χωροφυλακίστικου πνεύματος: «Δώσε φυστίκι, Κώστα». Αλλά η γνησιότατη εκδοχή του είναι εκείνη του σκοινιού και του παλουκιού… Απευθύνεται όχι στον νου αλλά στο έντρομο ένστικτο και στη σάρκα, τα μόνα που μπορεί να θίξει, να κάμψει ή να εκδικηθεί, ικανοποιώντας σκοτεινά ορμέφυτα. Ελπίζει να βεβαιώσει έτσι τη δική του υπεροχή». […] (3)
Δημήτρης Ραυτόπουλος
(Απόσπασμα από τον πρόλογο του Δημήτρη Ραυτόπουλου, στην έκδοση (3) που προστίθεται "παράρτημα" με ντοκουμέντα που στοιχειοθετούν την διαδρομή του βιβλίου στην Ευρώπη και τον κόσμο, από την εποχή της έκδοσής του μέχρι σήμερα)
..........................................
info
Την Πέμπτη 15 Μαρτίου 2012 , στις 7:30μμ, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με τίτλο "Αφήγηση Έργου - Ζωής" αφιερωμένη στον συγγραφέα Περικλή Κοροβέση.
Στην εκδήλωση θα μιλήσει και η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη για την "Ιστορική αξία της βιωματικής αφήγησης".
Pocket Theater - @Xώρος Τέχνης Ασωμάτων , Μικρό Πολυτεχνείο, Οδός Ασωμάτων 6 - Θησείο. Για κρατήσεις θέσεων: τηλ. 2103243306. Μόνο ελεύθερη είσοδος.
info
Την Πέμπτη 15 Μαρτίου 2012 , στις 7:30μμ, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με τίτλο "Αφήγηση Έργου - Ζωής" αφιερωμένη στον συγγραφέα Περικλή Κοροβέση.
Στην εκδήλωση θα μιλήσει και η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη για την "Ιστορική αξία της βιωματικής αφήγησης".
Pocket Theater - @Xώρος Τέχνης Ασωμάτων , Μικρό Πολυτεχνείο, Οδός Ασωμάτων 6 - Θησείο. Για κρατήσεις θέσεων: τηλ. 2103243306. Μόνο ελεύθερη είσοδος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου