Σουηδική απώλεια: Ερλαντ Γιόζεφσον (1923- 2012) (02/03/2012 http://www.tovima.gr)

.............................................................

Σουηδική απώλεια: Ερλαντ Γιόζεφσον (1923- 2012)

Ταυτίστηκε με τον κινηματογράφο του Μπέργκμαν και πέρασε από το «Βλέμμα του Οδυσσέα» του Αγγελόπουλου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  02/03/2012 http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=446613

Ο Ερλαντ Γιόζεφσον υπήρξε σπουδαία μορφή του θεάτρου 
και του κινηματογράφου της πατρίδας του της Σουηδίας

 

Είναι σχεδόν ειρωνικό που στις 25 Φεβρουαρίου, μία ημέρα πριν από την απονομή των 84ων βραβείων Οσκαρ, στα οποία ο 82χρονος σουηδός ηθοποιός Μαξ φον Σίντοφ ήταν υποψήφιος στην κατηγορία του Β' ανδρικού ρόλου για το «Υπερβολικά δυνατά, απίστευτα κοντά», ο συμπατριώτης του Ερλαντ Γιόζεφσον άφησε την τελευταία πνοή του στη γενέτειρά του, τη Στοκχόλμη. Ο Γιόζεφσον ήταν 88 ετών και ένα από τα κοινά στοιχεία του με τον Φον Σίντοφ ήταν ότι στον κινηματογράφο ταυτίστηκαν με τις ταινίες ενός άλλου κορυφαίου συμπατριώτη τους, του σκηνοθέτη Ινγκμαρ Μπέργκμαν. Ταυτίστηκαν όμως σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Γεννημένος στις 15 Ιουνίου του 1923 ο Γιόζεφσον ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον Μπέργκμαν στα τέλη της δεκαετίας του 1930, όταν άρχισαν να συνεργάζονται στο θέατρο. Ωστόσο, παρ' ότι ο Γιόζεφσον έπαιξε σε ταινίες της πρώτης περιόδου του Μπέργκμαν (ανάμεσα στις οποίες και ο «Ανθρωπος με την ομπρέλα», 1946), δεν έβαλε τον κινηματογράφο στις προτεραιότητές του. Πλήρως αφοσιωμένος στο θέατρο, ο Γιόζεφσον δεν έπαιξε σε καμία ταινία από το 1958 ως το 1968, και αυτή ακριβώς ήταν η χρονική περίοδος των μεγάλων «μπεργκμανικών» επιτυχιών του Φον Σίντοφ!

Η επιστροφή του Γιόζεφσον στον κινηματογράφο έγινε σε ταινία του Μπέργκμαν, την «Ωρα του λύκου», το 1968, δύο χρόνια αφότου είχε αναλάβει καθήκοντα καλλιτεχνικού διευθυντή στο Βασιλικό Δραματικό Θέατρο της Στοκχόλμης αντικαθιστώντας τον ίδιο τον Μπέργκμαν. Από τότε οι δύο καλλιτέχνες είχαν σταθερή συνεργασία στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 ο Γιόζεφσον είχε πια αντικαταστήσει τον Φον Σίντοφ στον «ρόλο» του αγαπημένου ηθοποιού του Μπέργκμαν παίζοντας σε ταινίες του τελευταίου, όπως οι «Κραυγές και ψίθυροι», «Πρόσωπο με πρόσωπο» και «Φάνι και Αλέξανδρος», αλλά και στη σπουδαία τηλεοπτική σειρά «Σκηνές από έναν γάμο». Οι κοινές εμφανίσεις των δύο ηθοποιών σε ταινίες του Μέργκμαν δεν ήταν πολλές: «Ο άνθρωπος με τα δύο πρόσωπα», «Το πάθος της Αννας» και «Η επαφή» ανάμεσά τους.

Ενα άλλο κοινό χαρακτηριστικό των Γιόζεφσον και Μαξ φον Σίντοφ ήταν ότι είχαν διεθνή ακτινοβολία, αν και ο Γιόζεφσον προτιμούσε πάντοτε τη Γηραιά Ηπειρο και τις ευρωπαϊκές παραγωγές, την ώρα που ο Φον Σίντοφ έκανε καριέρα και στην Αμερική. Λέγεται μάλιστα πως όταν πρότειναν στον Γιόζεφσον τον ρόλο που τελικά πήρε ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους στα «Σαγόνια του καρχαρία» του Στίβεν Σπίλμπεργκ, ο πρώτος αρνήθηκε λέγοντας ότι προτιμά να έχει κουλτουριάρικες μονομαχίες με τη Λιβ Ούλμαν από το να τσακώνεται με έναν καρχαρία. Μαζί με την Ούλμαν ο Γιόζεφσον έγινε «ένα σώμα» και το 2000 η τελευταία τον σκηνοθέτησε στην «Απιστη», της οποίας το σενάριο ήταν του Μπέργκμαν. Μερικά χρόνια αργότερα, το 2003, και οι δυο τους έπαιξαν στη «Saraband», το κύκνειο άσμα του Μπέργκμαν, το οποίο γυρίστηκε για την τηλεόραση.

Σε ό,τι αφορά τη διεθνή καριέρα του Γιόζεφσον, εκτός από το «Βλέμμα του Οδυσσέα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, στο οποίο βρέθηκε έχοντας αντικαταστήσει τον Τζιαν Μαρία Βολοντέ (που πέθανε στα γυρίσματα), είχε επίσης περάσει από τη «Νοσταλγία» και τη «Θυσία» του Ρώσου Αντρέι Ταρκόφσκι, τα «Βιβλία του Πρόσπερο» του Βρετανού Πίτερ Γκρίναγουεϊ, τη «Συνάντηση με την Αφροδίτη» του Ούγγρου Ιστβαν Ζάμπο, αλλά και από την «Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» του Αμερικανού Φίλιπ Κάουφμαν, η οποία όμως γυρίστηκε στην Ευρώπη.