1+1 ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΔΟΜΝΑ ΣΑΜΙΟΥ: "Δεν τα λησμονήσαμε" της Άννας Δαμιανίδη (http://pezotis.blogspot.com, 10/3/2012) και "Ο εξολοθρευτής άγγελος" από τον Αντώνη (http://leninreloaded.blogspot.com, 11/3/2012))

.........................................................

Δεν τα λησμονήσαμε

http://pezotis.blogspot.com/2012/03/blog-post_441.html

Στα νιατα της

Πόση συγκίνηση, πόση χαρά μας έχει δώσει η αποκάλυψη με τη φωνή της όλων αυτών των τραγουδιών απο ένα σωρό μέρη, που άλλα τα ακούγαμε πρώτη φορά, άλλα κάτι μας θύμιζαν, άλλα τα είχαμε ξανακούσει και αφήσει να ξεχαστούν. Τι όμορφα δώρα μας έκανε η Δόμνα Σαμίου, τότε που επιθυμούσαμε σφόδρα να δώσουμε ήχο στα μέρη που ταξιδεύαμε στην Ελλάδα, με λατρεία, να ακούσουμε τον ήχο τους. Μ' αυτη τη φωνή που σα να ερχόταν απο τα βουνά, σα να είχε παραγγελθεί για περιοδείες και ταξίδια, για τελάλημα σε παραλίες και ραχούλες, στιβαρή για να δίνει υπόσταση σε ό,τι είχε ίσως δειλά αποσυρθεί, τρεμόπαιζε, αμφέβαλε για την καλλιτεχνική του αξία.
Αξιωθήκαμε πολλές ανακαλύψεις. Προσεταιριστήκαμε πολλούς θησαυρούς. Τα μάζεψε και μας τα έδωσε, να έχουμε στο σήμερα τους πολύτιμους λίθους του χτες. Ακούραστη λαογράφος, ερευνήτρια και τραγουδίστρια μαζί. Αγαπήσαμε πολύ τον κάθε στίχο, την κάθε όψη των περιπλανήσεων της και των δικών μας, τον κάθε καημό από τις ζωές των αγνώστων παπούδων που χαιρετούσαν τα προνομιούχα, τα πλούσια νιάτα μας με τη φωνή της στα τραγούδια τους.
Έχε για πάντα γεια, όπως λέει κι αυτό το τραγούδι. Τα μιλήσαμε, όνειρο ήτανε, τα λησμονήσαμε. Αλλά θυμόμαστε τα τραγούδια. Δεν τα λησμονήσαμε. Δεν θα τα λησμονήσουμε.

 ............................................................................

 

Ο εξολοθρευτής άγγελος

Πέθανε η Δόμνα Σαμίου

Στο μυαλό των περισσοτέρων, η Δόμνα Σαμίου ήταν κυριολεκτικά μια φιγούρα της συντήρησης: η αποστολή της, αυτή που έμαθε απ' τον Σίμωνα Καρρά, ήταν η διάσωση του μεγάλου μουσικού πλούτου και της εκφραστικής ετερογένειας την οποία γνωρίζουμε με τον κάπως καθησυχαστικό τίτλο "δημοτικό τραγούδι." Και υπ' αυτή την έννοια, η βράβευσή της το 2005 απ' τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας ήταν ένα φυσιολογικό και προβλέψιμο γεγονός: η "εθνική αστική τάξη" βράβευε την σημαντικότερη ζωντανή αρχειοθέτι της "πολιτιστικής κληρονομιάς" που είχε, ελέω "εθνικής συνέχειας", περιέλθει στα αβρά της χέρια. 

Για μένα απ' την άλλη, η Σαμίου, όπως και η Κωχ, είχε έναν διαφορετικό ρόλο στο νεοελληνικό φαντασιακό, έναν ρόλο που αυτό το ευφυές σφουγγάρι του 60 που λεγόταν Σαββόπουλος είχε αντιληφθεί πολύ καθαρά: εκπροσωπούσε έναν πολιτισμό όπου δεν είχε ανακύψει ακόμα αστική τάξη. Και για αυτό ακριβώς το λόγο, ήταν φορέας μιας μουσικής που προεικόνιζε, αναίμακτα και αθώα, την εξαφάνιση αυτής της τάξης απ' τον ορίζοντα της ιστορίας του τόπου. Ήταν, με τον τεθλασμένο αυτόν τρόπο, κάτι σαν τον εξολοθρευτή άγγελο: κάθε τραγούδι που πρόσθετε στο αρχείο ήταν ένα ξόρκι ενάντια στην αστική νεωτερικότητα, μια μαύρη τελετουργία, χθόνια και αδιευκρίνιστη, ενάντια στην αβάσταχτη ελαφρότητα του αστικού σοβά, των μπιμπελό, των φοντανιέρων, του σέικ και του οικογενειακού αυτοκινήτου. Στο "Μουσικό Οδοιπορικό" που γύρισε το '77, το υστερικά επεισοδιακό αστικό διαμέρισμα του κινηματογράφου του 60 αποσυντίθεται σε μια δυαδική λογική όπου υπάρχει μόνο η περιστασιακή ομήγυρη και το βουβό τοπίο, οι μουσικοί είναι ακόμα κάτι σαν έκπτωτοι σαμάνοι, και ο αστικός πολιτισμός ένα δυσοίωνο όνειρο που διακόπτει μια μεγάλη χειμωνιάτικη νύχτα, σαν το γαύγισμα σκυλιού έξω απ' το σπίτι.