Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2011
Η γενιά του Πολυτεχνείου
Πρώην φιλόσοφοι, ρήτορες, επαναστάτες, ο χρόνος πέρασε γρήγορα, τόσο γρήγορα, πλησιάζει η ώρα του απολογισμού. Οι περισσότεροι θα θέλατε πολύ ν' αποφύγετε αυτόν τον απολογισμό. Ομως η Ιστορία απαιτεί κάποια εξήγηση, ζητεί έστω μία δικαιολογία για τα έργα σας.
Κατηγορήστε ότι όλα τα χρόνια δεν σας ενδιέφερε πού πάει η κοινωνία, αλλά πού βρίσκεται το βάζο με το μέλι. Οτι σήμερα δεν εκπροσωπείτε την Αριστερά ή τη Δεξιά, αλλά το χειρότερο από τα δύο μαζί.
Ομως, τώρα ξέρουμε πόσο κόστισε η αναρρίχησή σας στην κορυφή της πυραμίδας, χτισμένη στη διαφθορά, τη συναλλαγή, την εξάρτηση. Το ακριβές τίμημα δεν είναι γραμμένο σε λογιστικά βιβλία. Βρίσκεται στα δελτία ειδήσεων. Επίσης, ξέρουμε ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό. Ποια βυθισμένα ύφαλα και συντριμμένοι γκρινιάρηδες, οι μικροί, οι σκοτεινοί, οι άπραγοι. Αυτοί που περπατάνε συνεχώς χωρίς να προχωράνε, οι ηττημένοι της ζωής, οι απόκληροι.
Την αποκήρυξη του παρελθόντος, να τι είδους θλιβερό ρόλο σάς επιφύλαξε η Ιστορία. Καθήκον μάταιο, έργο των Δαναΐδων, αφού το πιθάρι της απάρνησης, του ηθικού ξεπεσμού, δεν γεμίζει ποτέ. Ρόλος διπλός και άχαρος, γιατί δεν έφτανε μονάχα η απόρριψη των αρχών σας, αλλά και γιατί ταυτόχρονα προωθήσατε τις ιδέες που κάποτε καταδικάζατε με το ίδιο πάθος που παλεύατε τότε για την απόλυτη αλήθεια, την αλληλεγγύη, την ισότητα. Αναδεικνύοντας έτσι το χρήμα, τον ατομικισμό, την ηδονομανία, τη δύναμη σαν τις μοναδικές και υπέρτατες αξίες του ελεύθερα σκεπτόμενου ανθρώπου.
Ως αποτέλεσμα, τα επικοινωνιακά συνθήματα έγιναν νόμος, οι ιδεολογίες σκόνη, ο κυνισμός λατρεύτηκε και η ζωή-επίδειξη ανέβηκε ως το υπερθέαμα της σεζόν στην κοινωνική σκηνή. Αδειες αξίες, που σαν ένα δυνατό φως παρέσυραν και τύφλωσαν τους πάντες. Που μεταμόρφωσαν τις πιο άγριες μορφές της κοινωνικής ανισότητας σε δήθεν σύμβολα πολιτισμού και προόδου.
Γεράσατε νωρίς και μαζί σας γέρασε η κοινωνία. Εχοντας σκοτώσει κάθε (πνευματική) νεότητα μέσα σας, δεν απέμεινε παρά εκείνος ο καθρέφτης που ως διά μαγείας σάς δείχνει πολύ νεότερους: «Οι σημερινοί νέοι είναι πιο συντηρητικοί από τους μεγάλους». Να ποια σύντομη, χαιρετιστήρια ανάλυση σας επιτρέπει να αυτοανακηρυχθείτε οι τελευταίοι εναπομείναντες νέοι. Ω, αγαπητοί συνομήλικοι, γεννηθήκαμε αναμφίβολα κάτω από ένα κακό άστρο, ενός είδους σαρκαστικό Σείριο για να φερόμαστε έτσι. Ολα αυτής της γενιάς κλείνουν την πόρτα προς το μέλλον. Πόρτα κλειδωμένη και διπλοαμπαρωμένη, όχι μόνο γιατί αυτή η παρηκμασμένη, κλαψιάρικη και κυνική ψευτο-ελίτ ενταφίασε κάθε οικονομική ελπίδα για το μέλλον, αλλά και γιατί σπρώχνει τους επόμενους προς έναν ηρωισμό για τον οποίο η ίδια αποδείχτηκε ανίκανη.
- Πες μου, μπαμπά, γιατί μιλάς συνέχεια γι' αυτά; Εμένα δεν μ' ενδιαφέρει η πολιτική. Δεν είχα καν γεννηθεί τότε. Με τέτοιες μνησικακίες δεν αποδεικνύεις παρά ότι κι εσύ ανήκεις σ' αυτή την γκρίζα γενιά. Εάν προτείνεις την επιστροφή στην επανάσταση, τότε αυτή είναι η δική σου οπισθοδρόμηση.
Μικρέ Ορέστη, κάθησε κάτω και άκουσε. Κι αν δεν έγινε η επανάστασή μας, θα γίνει η άλλη που θα 'ρθει και θα 'χει την τρυφεράδα των ματιών σας. Τη δική μας, η Ιστορία την απέβαλε προτού καν γεννηθεί. Η καινούργια θα είναι η οριστική νίκη των θεμελιωδών αξιών, όπως η ισότητα, η συλλογικότητα, η δικαιοσύνη. Αυτή ήταν και παραμένει μια επαναστατημένη, αβόλευτη συνείδηση. Ελπίδα και προοπτική, με την οικονομία, την πολιτική, την επιστήμη να έχουν μόνιμο στόχο την εξαφάνιση του πολέμου, το ξερίζωμα της φτώχειας, τη διεύρυνση της δημοκρατίας, τη γνώση για όλους. Ο θρίαμβος του ανθρώπου επί της εκμετάλλευσης, της διαφθοράς, του λαϊκισμού, του έρποντος εθνικισμού.
Μη διαμαρτύρεσαι, λοιπόν, αλλά ξετύλιξε τα πανό, άνοιξε τα μεγάφωνα, στήσε το ραδιοφωνικό σταθμό. Κατέβα να διαδηλώσεις πάλι στις λεωφόρους της Ιστορίας και στρώσε τες ξανά μ' ελπίδες και όνειρα. Τα χρόνια πέρασαν, οι στόχοι παρέμειναν. Εμείς παραδοθήκαμε. Εσύ, είμαι σίγουρος, θα πετύχεις.
* Καθηγητής Πανεπιστημίου στο Παρίσι, ymanous@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου