...............................................................
Πώς θα αντιστρέψουμε το ρεύμα;
EUROKINISSI
Δεν ταιριάζουν εορτασμοί στην
έξοδο από τα μνημόνια. Δεν ήταν επιλογή της Αριστεράς, εξαναγκάστηκε να
διαχειριστεί μια κατάσταση στην οποία άλλοι ευθύνονταν και είχαν
οδηγήσει και διαχειρίζονταν με ολέθριο τρόπο.
Εξαναγκάστηκε επίσης να διαχειριστεί τη λαϊκή αμφιθυμία η οποία
αφενός αντιδρούσε, και δικαίως, στην επιβολή λιτότητας, αφετέρου
δίσταζε, και πάλι δικαίως, να προχωρήσει σε πολιτικές ρήξεις με το
ευρωπαϊκό πολιτικό και οικονομικό πλέγμα.
Το πέρασμα αυτό από τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες το χειρίστηκε
χωρίς να ναυαγήσει. Δεν χρειάζεται όμως να απεκδυθεί της κοινωνικής
κριτικής, η οποία άλλωστε είναι και ο λόγος ύπαρξής της, και κυρίως να
αποστρέψει το βλέμμα της από τις απώλειες της περασμένης οκταετίας.
Αν τρία πράγματα μας κληροδότησε αυτή η οκτάχρονη περίοδος, αυτά
είναι η οικονομική καταστροφή, η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων και η
ψυχική καταρράκωση.
Για την οικονομική καταστροφή, ισοδύναμη του περάσματος της χώρας από
έναν καταστροφικό πόλεμο, γίνεται συχνά λόγος. Χάθηκε το ένα τέταρτο
του ΑΕΠ και το ένα τρίτο της απασχόλησης.
Η υπόθεση της «δημιουργικής καταστροφής» ήταν η δημιουργία μιας
υγιέστερης βάσης για οικονομική επανεκκίνηση. Φαίνεται πουθενά; Το
«Περιμένοντας τις επενδύσεις» θα μπορούσε να σταθεί στο θέατρο του
παραλόγου, ισάξια με το αντίστοιχο έργο του Μπέκετ.
Γιατί η οικονομική επανεκκίνηση, για τόσο μεγάλες καταστροφές, δεν
μπορεί παρά να προέλθει από την εσωτερική συσσώρευση, από την
κινητοποίηση του εγχώριου πλεονάσματος. Αλλά αυτή διοχετεύεται στην
αποπληρωμή των δανείων – που επιβλήθηκαν για να σώσουν όχι τα νοικοκυριά
αλλά το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Επομένως, πώς; Το χειρότερο είναι η επίδραση αυτού του μείγματος κρίσης και μνημονίων στην κοινωνική δομή της χώρας.
Η έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών για το Κοινωνικό
Πορτρέτο της Ελλάδας 2016-17 χτυπάει καμπανάκι: Η Ελλάδα τείνει να
καταστεί χώρα ανέργων και συνταξιούχων.
Χώρα ανέργων χωρίς επίδομα ανεργίας και συνταξιούχων με το 60% κάτω από τα 700 ευρώ.
Το κοινωνικό αυτό μοντέλο δεν είναι βιώσιμο και δεν μπορεί να
αναταχθεί, γιατί ο μη ενεργός πληθυσμός είναι 3,3 εκατ., περίπου όσος
και ο ενεργός (3,5 εκατ.).
Το κοινωνικό μοντέλο της χώρας απομακρύνεται από τις χώρες του
ευρωπαϊκού Νότου και πλησιάζει τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Αλλωστε,
μέσω της εσωτερικής υποτίμησης, με εκείνες τείνει να ταξινομηθεί. Δεν
ξεμπερδέψαμε δηλαδή με τις μεγάλες κρίσεις, η υγεία της χώρας είναι
εξαιρετικά ευαίσθητη σε υποτροπές.
Το δεύτερο ζήτημα που μας κληροδότησε η κρίση είναι η διεύρυνση των
κοινωνικών ανισοτήτων. Στην περίοδο αυτή οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι
και οι φτωχοί φτωχότεροι. Σύμφωνα με την έκθεση του ΕΚΚΕ, το
πλουσιότερο 10% του πληθυσμού συγκεντρώνει το 25% του εισοδήματος και το
50% του συνολικού πλούτου. Αντίθετα, το φτωχότερο 40% του πληθυσμού
κατέχει μόνο το 3% του πλούτου.
Η Ελλάδα μαζί με τη Λιθουανία και τη Λετονία αποτελούν τους
πρωταθλητές της κοινωνικής ανισότητας στην ευρωζώνη. Είναι γεγονός ότι
στην Ευρώπη, μετά τις πρώτες δυο μεταπολεμικές δεκαετίες, στις οποίες,
χάρη στο κράτος πρόνοιας και στη μεταφορά πόρων από τον ιδιωτικό στον
δημόσιο τομέα, υπήρξε μια περίοδος μείωσης των κοινωνικών ανισοτήτων,
που στην Ελλάδα συνέπεσε με τα χρόνια της Μεταπολίτευσης και της
δεκαετίας του 1980, οι δείκτες ανισότητας πήραν και πάλι την ανηφόρα.
Προ της κρίσης, το 2009, ο δείκτης αύξησης της ανισότητας ήταν 2% και το 2013 είχε εκτοξευθεί στο 14%.
Περισσότερο από 2,5 εκατ. πληθυσμού βρίσκεται κάτω από το χρηματικό
όριο της σχετικής φτώχειας, 1,2 εκατ. άτομα ζουν σε οικογένειες όπου δεν
εργάζεται κανένα άτομο.
Αν δούμε επιμέρους τομείς, δηλαδή την ανισότητα στην υγεία και στην
εκπαίδευση, η εικόνα γίνεται εφιαλτική, παρά τις φιλότιμες αλλά
ανεπαρκείς σε σχέση με το μέγεθος προσπάθειες της κυβέρνησης να βοηθήσει
τους πιο φτωχούς.
Κι εδώ είναι το μεγάλο πολιτικό στοίχημα: Ποιος πολιτικά θα αντιπροσωπεύσει αυτόν τον κόσμο; Πώς αυτός ο κόσμος θα παραμείνει πολιτικά ενεργός και δεν θα απογοητευθεί ώστε να στρέψει τα νώτα του στην πολιτική;
Σ’ αυτή την απόσυρση των πιο φτωχών στη μοίρα τους, υπολογίζει η νεο-συντηρητική επιστροφή.
Το τρίτο ζήτημα είναι η ψυχική καταρράκωση της χώρας. Ας ξεχάσουμε
τις προσβολές τόσο στην αξιοπρέπεια αυτού του λαού όσο και στη
δημοκρατική του ευαισθησία, όχι μόνο από τις ξένες πολιτικές ηγεσίες και
τα ΜΜΕ, αλλά και από τη δημιουργία ενός εγχώριου σώματος από κήνσορες
της δημόσιας συμπεριφοράς και ηθικής.
Η Ελλάδα μετατράπηκε σε ιστορικό παράδειγμα εσωτερικευμένου
οριενταλισμού, αυτά τα χρόνια. Αλλά το ζήτημα είναι να μην αφοπλιστεί
ιδεολογικά η Αριστερά με αυτές τις ανούσιες φιλολογίες περί
κανονικότητας.
Γιατί οι μόνοι χώροι όπου βασιλεύει η κανονικότητα είναι τα
κοιμητήρια. Κι αλίμονο στις κοινωνίες που το ιδεώδες τους είναι η
κανονικότητα. Σημαίνει συλλογική λοβοτομή.
Αντίθετα, την ανατροπή των συνεπειών αυτής της περιόδου πρέπει να επιδιώξουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου