..............................................................
*δημοσιογράφος, συγγραφέας
Η «αόρατος χειρ» του νεοφιλελευθερισμού στις Κυκλάδες
Το νησί βρίσκεται στο
βορειοδυτικό άκρο των Κυκλάδων. Πριν από πενήντα χρόνια ήταν ξακουστό
για τα ζαρζαβατικά και τα κτηνοτροφικά προϊόντα του. Επτά στους δέκα
ζούσαν από τη γη, οι υπόλοιποι: Δημόσιο, τουρισμός, δουλειές του
ποδαριού…
Δύσκολη ζωή, γι' αυτό ξεκίνησε το φευγιό: Αθήνα κυρίως αλλά και Αμερική, Αυστραλία. Οπου βγαίνει ο επιούσιος.
Ηταν η εποχή που η Μύκονος ανακάλυπτε τον τουρισμό και λόγω έλλειψης
εξατάξιου Γυμνασίου έστελνε τα παιδιά που ήθελαν ένα απολυτήριο είτε στο
νησί είτε στη Σύρο.
Τα χρόνια περνούσαν. Οι νησιώτες έβλεπαν το καράβι της γραμμής φίσκα
για Μύκονο. Διάβαζαν στις εφημερίδες για τα κατορθώματα με τον Ωνάση, τη
Σοράγια, την Τζάκι και τους κοσμικούς από τα πέρατα της οικουμένης που
κατέκλυζαν τους... γείτονες. Οσο περνούσαν τα χρόνια τόσο δυνάμωνε ο
ψίθυρος: Γιατί να μη γίνουμε σαν τη Μύκονο;
Κάπως έτσι άρχισαν να ψάχνουν για το μονοπάτι της επιτυχίας των
γειτόνων τους. Μπορεί να μην είχαν το σουξέ της Μυκόνου, αλλά δεν τα
πήγαιναν άσχημα.
Κάπως έτσι ήρθαν σπίτια, μεζονέτες, ταβέρνες, καφέ, ενοικιαζόμενα,
μικρά ξενοδοχεία. Ολα αυτά για να τρέξουν χρειάζονταν χέρια:
σερβιτόρους, μάγειρες, πωλητές, καμαριέρες, μπουφετζήδες, λογιστές...
Καμιά ανησυχία όμως: ας είναι καλά η οικογένεια και η γεωργία.
Η διαφήμιση που πρόσφεραν κάποιοι επώνυμοι και κάποιοι άλλοι που το είχαν επιλέξει ως τόπο καλοκαιρινής διαμονής δούλευε καλά.
Αντε το χειροποίητο νησί, άντε το νησί της τέχνης, άντε το νησί του
μαρμάρου, άντε το νησί με τις δαντελένιες και παρθένες παραλίες. Ολα τα
άντε το έκαναν να ψιθυρίζεται στους μεγαλύτερης ηλικίας κουλτουριάρηδες
και εναλλακτικούς.
Χωράφια έγιναν οικόπεδα, παραδοσιακά σπίτια πέρασαν σε επώνυμα πορτοφόλια και από κοντά τα περιοδικά διακόσμησης και lifestyle.
Ντοκιμαντέρ, συνεντεύξεις επωνύμων -ή υποψήφιων επωνύμων -και
μαϊντανοί. Λιμοκοντόροι «των γραμμάτων, των τεχνών, της επικοινωνίας,
της δημοσιογραφίας…» με μοναδικό χάρισμα να διακρίνουν τις ευκαιρίες και
να κολλάνε σαν τις ψείρες.
Και άλλες μεζονέτες, χωράφια που έγιναν οικόπεδα, φαγάδικα,
ξενυχτάδικα, τυροπιτάδικα, σουίτες πολυτελείας, βίλες... και τράπεζες,
σουπερμάρκετ…
Ετσι φτάσαμε στις μέρες μας. Περίπου το 40% του αποθέματος κατοικιών,
υποθηκευμένο. Η γη από τις συνεχείς μεταγγίσεις εξαντλημένη έχει
ουσιαστικά πεθάνει καθώς δουλεύεται από το 0,25% του ενεργού πληθυσμού.
Μια παρατεταμένη ξηρασία -έχει να βρέξει από τον Φλεβάρη- στράγγιξε
το νησί. Εδώ που τα λέμε, άλλοι είχαν βάλει το χεράκι τους πολύ
νωρίτερα. Γεωτρήσεις για πισίνες, γκαζόν, καζανάκια, αυτονομία.
Για να έχουν νερό οι... επισκέπτες, τα φαγάδικα, τα ενοικιαζόμενα, τα
ξενοδοχεία, τα καφενεία, τα τυροπιτάδικα, τα beach bars. Λησμόνησα να
σας πω ότι οι παραλίες νοικιάστηκαν.
Παντού ξεφύτρωσαν ξύλινα παραπήγματα και ξαπλώστρες - μη ρωτήσετε για αποχέτευση.
Η ανομβρία ρήμαξε τα πάντα: η κάππαρη αρρώστησε, τα αμπέλια καχεκτικά
με τα σταφύλια να σαπίζουν, οι ξερικές καλλιέργειες με τα φασόλια, τα
ρεβίθια και τα αμπελοφάσουλα σκέτη καταστροφή, τα μελίσσια δεν έδωσαν
μέλι.
Οι μόνοι που κατάφεραν να επιβιώσουν είναι όσοι είχαν γεωτρήσεις για
να ποτίσουν τα χωράφια τους. Αλλά και αυτοί παραπονιούνται για το νερό
που κάθε χρόνο λιγοστεύει. Αλλά πώς να μείνει νερό όταν υπάρχει η...
Airbnb.
Οι τουρίστες πρέπει να ξεδιψάσουν, να πλυθούν, να φάνε. Πάμε για ρεκόρ επισκεπτών. Τις ντομάτες θα κοιτάμε τώρα;
Κάπως έτσι, ο Κώστας παράτησε τις ντομάτες και πήγε να δουλέψει σερβιτόρος.
«Τα χρειάζομαι τα λεφτά. Το παιδί πρέπει να αρχίσει φροντιστήριο για
τις πανελλαδικές. Πες μου τι να κάνω. Μέλι δεν θα έχω. Πώς θα βγει ο
χειμώνας;», μου είπε ο άνθρωπος που πριν από λίγα χρόνια είχε
εγκαταλείψει την Αθήνα για τη γη.
«Καλά έκανες, Κώστα», του απάντησα καθώς δεν ήθελα να ξεστομίσω τις πραγματικές σκέψεις μου:
«Τελικά θα μας μείνουν τα πανηγύρια της κάππαρης, του μελιού, της
αγκινάρας και οι "πανηγυρτζήδες" που θα τριγυρνάνε στις εκδηλώσεις και
στα μπαρ λέγοντας μαλακίες για το πώς θα σωθεί το νησί».
Στην εφημερίδα, ένα τετράστηλο για την εξέγερση της Βαρκελώνης
ενάντια στους τουρίστες και οι δηλώσεις για ρεκόρ του ελληνικού
τουρισμού μού τράβηξαν την προσοχή.
Πλέον, τα σημάδια από την «αόρατο νεοφιλελεύθερη χείρα» είναι φανερά
σε όλες τις Κυκλάδες. Δεν λέω, τη βοηθήσαμε και εμείς, αλλά και το
κράτος τι έκανε για να ζήσουν η γεωργία, το μάρμαρο, η κτηνοτροφία, η
αλιεία, τα υφαντά, τα καρνάγια;...
Τα πάντα εγκαταλείφθηκαν στις δυνάμεις της αγοράς και στις ανθρώπινες ανάγκες και από εκεί και πέρα όλα ήλθαν μόνα τους.
Και στην αναμέτρηση με τα ένστικτα η λογική και το μέτρο πάνε
περίπατο. Από αυτή την άποψη ο νεοφιλελευθερισμός έχει ένα δίκιο: Είναι
σαφάρι στη ζούγκλα χωρίς… προστασία.
*δημοσιογράφος, συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου