........................................................
Ο Βύρων Λεοντάρης για την ποίηση του Καρυωτάκη*
Ο Βύρων Λεοντάρης για την ποίηση του Καρυωτάκη*
...Κανένας άλλος ποιητής δεν ένιωσε τόσο βαθιά και τόσο άμεσα την τραγική αδυναμία και ευτέλεια του ποιητή σαν κοινωνικής ύπαρξης, και σε κανένα άλλο ποιητικό έργο δεν αναιρούνται τόσο ριζικά και καίρια οι ιδεολογικές κατασκευές για την "κοινωνική σημασία" της ποίησης και τον "κοινωνικό" ρόλο του ποιητή. Οι αντιλήψεις για τη "μοναδικότητα της ποιητικής προσωπικότητας", για τη μεσσιανική "αποστολή" του ποιητή κλπ., σαρώνονται με άτεγκτους, βάναυσους, όσο και οξείς αφορισμούς, που μαρτυρούν πως ο Καρυωτάκης θα πρέπει πολύ να διανοήθηκε πάνω στους κοινωνικούς όρους ύπαρξης της ποίησης, και πως βρήκε πολύ ανεπαρκείς και τις κοινωνιστικές θεωρίες "του περιβάλλοντος κλπ.", αφού τοποθετεί μέσα σε εισαγωγικά τις λέξεις "περιβάλλον" και "εποχή". Έτσι ο Καρυωτάκης γίνεται ο πρώτος βλάσφημος στην ελληνική ποίηση και ο πρώτος βλάσφημος κριτικός της.
V. Περπατώντας κατά μήκος του χείλους του γκρεμού, η ποίηση μπορεί να διαιωνίζεται γράφοντας και ανακαλώντας επ' άπειρον τη διαθήκη της. Όταν όμως ο ποιητής αντικρίσει κατά μέτωπο τον γκρεμό, η ποίηση φθάνει στην οριακή της στιγμή. Παύει πια να είναι σωτηρία, κάθαρση, παρηγοριά, ξόρκι. Γίνεται βασανιστική αγωνία, αίσθηση καταλυτική, ασυμβίβαστη προς οποιαδήποτε ψυχική δομή γίνεται το τέλος της. Γιατί η ποίηση είναι το αδιέξοδό της, είναι ψυχική πραγματικότητα που δεν επιδέχεται οργάνωση ("...είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε...) και υπερβαίνει συγχρόνως κάθε ανθρώπινη δυνατότητα και αντοχή ("...είμαστε κάτι απίστευτες αντένες... μα γρήγορα θα πέσουμε σπασμένες..."). Γιατί ο άνθρωπος είναι για να ζει και η ποίηση είναι για να πεθαίνει.
Ο Καρυωτάκης στην πορεία του αντίκρισε σύντομα και κατά μέτωπο το βάραθρο, έχοντας χάσει ήδη στο δρόμο του ("στο μεσοστράτι της ζωής του" κι αυτός...) κάθε άμυνα πίστης και αυταπάτης. ("Πριν φτάσουμε στη μέση αυτού του δρόμου, εχάσαμε τη χρυσή πανοπλία..."). Οριακός ποιητής με ποιήματα αμετάκλητα - δοκίμια αυτογνωσίας της ποιητικής λειτουργίας.
VI. Η τελευταία απόπειρα της ευρωπαϊκής ποίησης για την επαφή της με τον Θεό ή τον Δαίμονα είναι ο ρομαντικός ήρωας, διάμεσο της εκπεσμένης του προσωπικότητας με το υπερβατικό. Οι ρομαντικοί ήρωες τελειώνονται και πεθαίνουν συνήθως σε κορυφές βουνών, και στον ρομαντικό ποιητή δε μένει παρά να κατεβεί την πλαγιά επιστρέφοντας με ασήκωτες άγραφες πλάκες. Οι μεταρομαντικοί διαχέουν τη μορφή του ήρωα στο παρελθόν ή τον ταξιδέυουν στον εξωτισμό. Με τον Καρυωτάκη ο ποιητής ρίχνεται στο βάραθρο κρατώντας "σκήπτρο και λύρα" - Οιδίποδας που τελειώνει την περιπέτειά του κατάμονος, χωρίς συνοδείες, βασιλιάς και μαζί θύμα της μοίρας του
*: Ο Βύρων Λεοντάρης, εκτός από καλός ποιητής ήταν και πολύ καλός δοκιμιογράφος. Το κείμενό του για τον Καρυωτάκη, που πρόσφατα τράβηξε την προσοχή μου, ήταν για μένα αποκαλυπτικό. Γι' αυτό και αναδημοσιεύω μέρος του...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου