"Αποχαιρετισμός" στον Βύρωνα Λεοντάρη (1931-2014) (www.lifo.gr, 6/8/2014)

........................................................

Βύρων Λεοντάρης 
(1931 - 2014)

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 83 ετών ο ποιητής και κριτικός δοκιμιογράφος της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, Βύρων Λεοντάρης. Ο Λεοντάρης γεννήθηκε στη Νιγρίτα Σερρών και μεγάλωσε στη Σάμο. Το 1939 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε ως δικηγόρος. Στο χώρο της λογοτεχνίας ασχολήθηκε με την ποίηση, ενώ δημοσίευσε επίσης κριτικά δοκίμια. Πρωτοεμφανίστηκε το 1954 με την ποιητική συλλογή “Γενική Αίσθηση’. Το ποιητικό του έργο τοποθετείται στο χώρο της μεταπολεμικής ελληνικής ποιητικής γενιάς.Ήταν αδερφός του ποιητή Αντρέα Λεοντάρη και του δοκιμιογράφου, κριτικού και μεταφραστή Μανόλη Λαμπρίδη και σύζυγος της ποιήτριας Ζέφης Δαράκη. Η κηδεία του θα γίνει την Παρασκευή στις 12 το μεσημέρι από το νεκροταφείο Καισαριανής.

Τέσσερα ποιήματα του Βύρωνα Λεοντάρη και ένα μελοποιημένο από τον Γιάννη Σπανό.

Ζωή - χωρίς να ζούμε

Τόσα φιλιά – μα δίχως χείλη

τόσες αφές – μα δίχως χέρια

τόσοι φρουροί – μα δίχως πύλη

τόσες ειδήσεις – δίχως περιστέρια

Τόσοι αγώνες – δίχως μάχη

τόσες μαγείες – δίχως θάμα

Κρυφά θα φύγει δίχως να 'χει

αφήσει ούτε ένα ίχνος η γενιά μας

— Άλισον, Τζέφρυ, Ουίλλιαμ, Σάντυ…

Τους ήξερες ποτέ; Άγνωστά μας

ονόματα στην αλισάχνη

τώρα που βούλιαξαν πια τα δικά μας

Έρωτας – δίχως ν' αγαπάμε Ζωή

– χωρίς ποτέ να ζούμε

Έλα λοιπόν κι απόψε,

ας πάμε να χορέψουμε ή να σκοτωθούμε

Τι μπέρδεμα η ζωή μας, τι ιστορία…

—Σάμπως να υπάρχει πια Ιστορία

δική σου ή άλλη… —Τι σκαλίζεις

τα σπλάχνα του ραδιοφώνου;

Ήμασταν θάλασσα κι έχουμε γίνει

σάπια βροχή και τιποτένια.

Ξύσε το λούστρο των νυχιών σου,

το ρίμελ, το make up και μίλησέ μου

— Είμαστε μεσοπόλεμος, σου λέω,

ανίατα μεσοπόλεμος… Ας πάμε

λοιπόν κι απόψε, ας πάμε πάλι κάπου

να χορέψουμε ή να σκοτωθούμε…   

Aπό τη συλλογή Ψυχοστασία, 1972

Του Δρόμου IV

Κάτοχος, φυσικά, και ξένης γλώσσης,

είκοσι χρόνων, με λεπτή κορμοστασιά,

μήνες και μήνες τρέχει για δουλειά.

“-Δυστυχώς, δεν εδόθησαν πιστώσεις…'

Πρόσωπα αγαπημένα, πρόσωπα χλωμά

-περηφάνιας γραμμές, μ’ όλη την άλλη

δυστυχία σας στραμμένη από την άλλη-

μην κλαίτε. Αύριο ξανά, αύριο ξανά…

Σκάλες, ουρές, ουρές λογής λογής

χαρτιά κι αιτήσεις πάνω στις αιτήσεις.

Και να ‘χεις τόσα, τόσα ν’ αγαπήσεις,

είκοσι χρόνων, “στο άνθος της ζωής'…

(από την “Ορθοστασία', 1957)

Αποχρωματισμοί

Το δείλι σέρνεται κι αλλάζει πάλι δέρμα

Μες τις ψυχές μας, απαρνιέται όλα ξανά

τα χρώματά του – κι απομένουμε στεγνά

τοπία χωρίς αρχή και χωρίς τέρμα.

Γρίφοι λυμένοι και ξανά μπλεγμένοι

χτυπιόμαστε όλη μέρα σαν τυφλοί

για μια καλύτερη θεσούλα στο κλουβί

κι όλο βρισκόμαστε σφιχτότερα δεμένοι.

Στα λόγια σπάταλοι, φιλάργυροι όμως στο αίμα

κάναμε χάος το τοσοδά μας το μυαλό

-ο φόβος είναι θερμοκήπιο καλό,

ανθίζει σ’ όλες του τις ποικιλίες το ψέμα.

Ακούς και δεν γνωρίζεις τ’ όνομά σου,

κρυώνει η μοίρα που παλιά σου ‘χε δοθεί

-σε ποιές λοιπόν παγίδες έχουμε συρθεί;

Μέγα κακό είναι ν’αρνηθείς τ’ ανάστημά σου.

Δεν είναι ο κόσμος πείραμα στους τρόμους

του απείρου, όχι, δεν είναι δοκιμή.

Μπορείς να σέρνεσαι μια ολόκληρη ζωή,

υπογραφή δειλή μέσα στους δρόμους;

Θα ‘ναι φριχτό να φύγουμε έτσι,

δίχως μια πίστη, έναν αγώνα, μια κραυγή

-άνθρωποι που πεθάναν δίχως μια αμυχή,

άνθρωποι που “διελύθησαν ησύχως….'

(από την “Ομίχλη του μεσημεριού', 1959)

Μέσα στο ποίημα σε χάνω

Μέσα στο ποίημα σε χάνω Έξω από μένα

άλλη ομορφιά σε παίρνει, αγαπημένη

Τί θα γίνω και τί με περιμένει

σε άδειες αισθήσεις και χωρίς εσένα

που είσαι για μένα ό,τι είμαι και που τώρα

δεν είσαι μυστικό και πια δεν είμαι ό,τι είμαι

Τί να μου κάνουν νοσταλγίες και μνήμες

Το απτό με αρνιέται αυτή την άχρονη ώρα

το απτό που ήταν η τρέλλα μου και το άγχος

α, όλα αυτά που γίναν τώρα στίχοι . . .

Τί άδοξα που έχασα το στοίχη-

μα ανάμεσα στο «υπάρχω – δεν υπάρχω»

Να χάνω όσα είχα το άντεχα· μα εσύ ήσουν

και όσα ποτέ δε γίναν και δεν είχα

Αυτά, πώς να τα χάσω αυτά που ματαιωθήκαν ;

Σε άλλη ομορφιά θ’ αγιάζουνε μαζί σου

λόγια που αρνήθηκαν να ειπωθούνε

αγγίγματα που πήραν πίσω το αίνιγμά τους

σημάδια του έρωτα και του θανάτου

γραφές που γράφτηκαν για να σβηστούνε

Μέσα στο ποίημα σε χάνω και δεν ξέρω

εσύ μου φεύγεις ή εγώ σου φεύγω ;

Πώς σκοτεινιάζω απ’ το δικό σου φέγγος . . .

Και δε με θέλω πια και δε με ξέρω

Σε άλλη ομορφιά φριχτή και δίχως έλεος

θα ’σαι για πάντα, έξω από μένα, ωραία ωραία

τόσο άδικα τόσο άσπλαχνα ωραία . . .

Και δε με ξέρω πια και δε με θέλω

Εν γη αλμυρά, 1996

.............................................

Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι

Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι
κι όσα για σένα είχες ελπίσει
έχουνε τώρα πια όλα σβήσει
η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι

Σκιά ήταν ό,τι για ζωή αγαπήθη
ήχος στεγνός μιας άδειας λέξης
σαν ήρθε η ώρα να διαλέξεις
είπες ας φράξουν τη φωτιά άλλα στήθη

Ποτάμι που έχει μείνει ξερή η κοίτη
πώς να `χεις έτσι ξεστρατίσει
σου άξιζε σένα αλλιώς να ζήσεις
η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι