..............................................................
Οι Αμαζόνες ξεσαλώνουν τώρα
 |
γράφει ο Περικλής Κοροβέσης
Αυτά που ξέραμε για τις
Αμαζόνες τα οφείλουμε στον Ηρόδοτο, που είχε ταξιδέψει στις παρυφές της
Σκυθίας, μιας αχανούς στέπας με απροσδιόριστα σύνορα, βορειοανατολικά
της Μαύρης Θάλασσας. Εκεί άκουσε για τον θρύλο των αήττητων
γυναικών-πολεμιστριών, που αγνοούσαν οποιαδήποτε γυναικεία δουλειά αλλά
ήξεραν τα πάντα για τον πόλεμο.
Φοβερές ιππεύτριες, δεξιοτέχνες στην τοξοβολία -λέγεται πως έκοβαν το
ένα στήθος τους, για να παραμένει σταθερό το τόξο τους καθώς κάλπαζαν
στις άγριες και επιθετικές στέπες-, είχαν πάρει δίκαια ή άδικα τον τίτλο
των ανδροκτόνων.
Εντούτοις, στην καθημερινή ειρηνική ζωή τους, ήταν τόσο ερωτικές που
ένδοξοι ήρωες όπως ο Ηρακλής και ο Θησέας ταξίδεψαν στη μακρινή Σκυθία
για να βρουν ταίρι. Ο πρώτος βρήκε την Ιππολύτη και ο δεύτερος την
αδελφή της, την Αντιόπη. Κατά μία εκδοχή λέγεται ότι τις βίασαν.
Εγώ το θεωρώ απίθανο. Αν είχε γίνει κάτι τέτοιο, θα τελείωνε εδώ η
καριέρα των δύο ηρώων μας. Τα τόξα οι Αμαζόνες δεν τα είχαν για
διακόσμηση και ήξεραν πού να σημαδέψουν. Οπως θα δούμε και παρακάτω, οι
Αμαζόνες δημιουργούσαν μια ακαταμάχητη ερωτική έλξη και είχαν και τα δύο
τους στήθη ανέπαφα.
Ο Θησέας δεν μπορούσε να ξεκολλήσει από την Αντιόπη και έγραψε στα
παλιά του τα σανδάλια το βασίλειό του στην Αθήνα. Αλλά τελικά επικράτησε
η λογική. Και η όμορφη Αμαζόνα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και γέννησε ένα
ωραίο αγόρι, τον Ιππόλυτο.
Και έτσι έχουμε τον πρώτο Σκυθοέλληνα πρίγκιπα που, αν δεν χανόταν
τόσο νωρίς και τόσο άδικα, ίσως να είχαμε και σκυθικό πολιτισμό στην
Αθήνα. Από τη γοητεία των Αμαζόνων δεν ξέφυγαν ούτε ο Αχιλλέας αλλά ούτε
και ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος.
Οι Αμαζόνες πολεμούσαν με την πλευρά των Τρώων και η βασίλισσά τους, η
Πενθεσίλεια, ήταν ισάξια του Αχιλλέα. Και συγκρούστηκαν άγρια. Και αν ο
Αχιλλέας δεν ήταν άτρωτος, ίσως να τον είχαμε χάσει και ο Τρωικός
Πόλεμος να είχε άλλη κατάληξη.
Αλλά η Πενθεσίλεια είναι αυτή που πεθαίνει. Και όταν ο νικητής βγάζει
το κράνος της αντιπάλου και πέφτουν τα πλούσια ξανθά μαλλιά της νεκρής
στους ώμους της και αναδεικνύεται η ανεπανάληπτη ομορφιά της, ο Αχιλλέας
καταλαμβάνεται από ένα άγριο ερωτικό πάθος. Αλλά πια είναι αργά.
Ο Ομηρος δεν ήξερε το δικό μας σύνθημα: «Κάντε έρωτα, όχι πόλεμο». Ο
ζωγράφος Εξηκίας ωστόσο απαθανάτισε τη στιγμή σε ένα αγγείο που
βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. Αλλά και στη μετόπη του Παρθενώνα
υπάρχει η Αμαζονομαχία, όπου γυμνοί Ελληνες πολεμούν τις Αμαζόνες οι
οποίες φορούσαν αιθέρια ρούχα.
Ο Πλούταρχος, περίπου επτά αιώνες μετά τον Ηρόδοτο, αναφέρει, αν και
με κάποια ερωτηματικά, πως ο Μέγας Αλέξανδρος άφησε τον στρατό του στην
τύχη του για να περάσει δεκατρείς μέρες στην αγκαλιά της Θαλεστρίδος,
μιας άλλης Αμαζόνας, σε μια ειδυλλιακή γωνιά της Κασπίας Θάλασσας.
Οπως και να ’χουν τα πράγματα, ο μύθος των Αμαζόνων παρέμεινε
ζωντανός στην αρχαία Ελλάδα, πέρασε στους Ρωμαίους και από κει στους
δραματουργούς (Σενέκας, Ρακίνας, Σέξπιρ, χωρίς να λογαριάζουμε τον
Ευριπίδη που υπήρξε ο πρώτος διδάξας).
Στις ανασκαφές που έγιναν από τη σημερινή Βουλγαρία μέχρι την
ανατολική Μογγολία, δηλαδή στην περιοχή που οι αρχαίοι Ελληνες
αποκαλούσαν Σκυθία, βρέθηκαν πολλοί τάφοι με πολεμιστές που είχαν θαφτεί
με τιμές, με τα όπλα τους - καμιά φορά είχε θαφτεί δίπλα τους και το
άλογό τους.
Και όλοι πίστευαν πως ήταν άντρες. Αλλά το 2004, οι νεκροί άλλαξαν
φύλο. Ηταν γυναίκες, όπως απέδειξε το DNA τους. Αρα ο Ηρόδοτος για μία
ακόμα φορά είχε δίκιο. Μετέφερε μια ιστορική πραγματικότητα που πέρασε
στον μύθο. Επρεπε ο δυστυχής να περιμένει δυόμισι χιλιάδες χρόνια για να
δικαιωθεί.
Σήμερα ξέρουμε με σιγουριά πως οι Αμαζόνες υπήρξαν και μαρτυρούν την
ισότητα των δύο φύλων στη βαρβαρική Σκυθία, ενώ, ακόμα και στην κλασική
Αθήνα, οι γυναίκες ήταν περιορισμένες στα οικιακά τους καθήκοντα.
Η ερευνήτρια Adrienne Mayor* ψάχνοντας κεντροασιατικές και κινεζικές
πηγές, μέσα από παραδόσεις, επικά ποιήματα, όλες πηγές μη ελληνικές
(Καύκασος, Περσία, Αζερμπαϊτζάν), και μέσα από την εικονογραφία των
αγγείων, μας παρέδωσε ακόμα και ονόματα Αμαζόνων που είχαν πολεμικά
προσωνύμια (Σιδερένια, Σπαθοφόρα, Μη χάσεις κ.λπ.).
Αυτή η σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη της ιστορικότητας των Αμαζόνων,
δηλαδή γυναικών με πλήρη ισότητα φύλου, σε νομαδικές βαρβαρικές φυλές,
θέτει από μόνο της ένα ερώτημα: Τι είναι πολιτισμός και τι είναι
βαρβαρότητα;
Και ακόμα, για να μπούμε στα χωράφια του Φρόιντ: Τι έκανε όλους
αυτούς τους ωραίους Ελληνες, μυθικούς ή ιστορικούς, να πιάνονται από τον
ποδόγυρο των Αμαζόνων και να μην τον αφήνουν με καμιά κυβέρνηση; Μήπως
το πάθος για την ελευθερία είναι βάρβαρο; Δηλαδή, χωρίς κανόνες;
*Τhe Amazons: Lives and legends of warrior woman, εκδόσεις Princeton
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου