"Αφήστε λίγο παρελθόν" γράφει η Άννα Δαμιανίδη ("Εφημερίδα των Συντακτών", 30.11.2021)

 ..............................................................

                 Αφήστε λίγο παρελθόν

γράφει η Άννα Δαμιανίδη ("Εφημερίδα των Συντακτών", 30.11.2021)

Τώρα που πάω παντού με τα πόδια ανακαλύπτω λεπτομέρειες στις γειτονιές της Αθήνας. Κάτι πλατείες στα Πατήσια επιμελώς κρυμμένες, κάτι δρομάκια όπου βλέπεις στη σειρά μονοκατοικίες με μικρές αυλές, πεζούλια, εξωτερικά σκαλιά, λίγο χώρο για ψάθινες πολυθρόνες πριν από την εξώπορτα, πέτρινες πέργκολες, λεμονιές που τα κρύβουν σεμνά όλα τούτα. Στέκομαι και αναπνέω βαθιά, λες και μπορώ να εισπνεύσω αυτές τις εικόνες. Ποτέ δεν έμεινα σε τέτοιο σπίτι· μεγάλωσα σε διαμέρισμα πολυκατοικίας. Ομως με κρατούσε καμιά φορά η γιαγιά μου στο δικό της, ή η θεία μου σε ένα παρόμοιο. Πηγαίναμε επισκέψεις. Κι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου έκανα το ίδιο πράγμα, περνούσα αργά το κατώφλι ανασαίνοντας βαθιά, κοίταζα γύρω μου μη μου ξεφύγει τίποτε, προσπαθούσα να αναπνεύσω αυτά τα σπίτια.

Τι ήταν που ασκούσε τόση γοητεία επάνω μου; Γιατί ακόμα με πιάνει χτυποκάρδι με τα ασπρόμαυρα πλακάκια, τα πράσινα κάγκελα που κανένας πια δεν φτιάχνει, την γκρίζα τσιμεντοκονία που αγκαλιάζει τις πέτρινες κουπαστές; Μου θυμίζουν κάτι όλ’ αυτά, ή είναι απλώς το παρελθόν που με τραβάει, ο χρόνος που έχουν ενσωματωμένο όλα αυτά τα πράγματα; Το παρελθόν όχι ως παιδική εμπειρία, γιατί εγώ αυτά στο δικό μου σπίτι δεν τα γνώρισα, αλλά απλώς ως παρελθόν. Απλό και νέτο σκέτο.

Υπάρχει άραγε κάποιου είδους ζωτική ανάγκη να συνδεόμαστε με το παρελθόν; Προσωπικά έχω καταλήξει σ’ αυτό το συμπέρασμα, αλλά δεν ξέρω πώς να το ερμηνεύσω. Νομίζω ότι χρειαζόμαστε λίγο παρελθόν στο χτισμένο περιβάλλον, στην πόλη που ζούμε, όπως χρειαζόμαστε αλάτι στο φαγητό. Οχι μόνο το αρχαίο παρελθόν, κι όχι μόνο το μεγαλειώδες, αλλά το πρόσφατο και το λιγότερο πρόσφατο, και το περισσότερο, όλα τα στάδια. Αχ να βρισκόταν ένας ευεργέτης που θα έλεγε, επί τη ευκαιρία των 200 χρόνων σύγχρονης Ελλάδας, θα αναλάβω τη σωτηρία των παλιών μονοκατοικιών μερικών τετραγώνων της τάδε γειτονιάς!

Προς το παρόν, οι ευεργέτες μας είναι οι ιδιοκτήτες αυτών των λίγων μονοκατοικιών, που τις συντηρούν και προσφέρουν τη θέασή τους στον άγνωστο περιπατητή. Και οι ενοικιαστές τους, βέβαια. Να μην ξεχάσω μνεία σε ωδεία, ινστιτούτα ξένων γλωσσών και φροντιστήρια, που επίσης διασώζουν παλιά μεγάλα κτίρια. Ερχόμαστε έτσι στον ρόλο του κράτους: αν είχε τέλεια δημόσια παιδεία, δεν θα υπήρχαν όλ’ αυτά. Οπότε, κάτι χρωστάμε και στο κράτος.