...............................................................
Σύγχρονος ελληνικός "κοινοτισμός"...
από τον φίλο στο fb Κώστα Κουτσουρέλη (facebook, 1/4/2018)
Σύγχρονος ελληνικός "κοινοτισμός"...
από τον φίλο στο fb Κώστα Κουτσουρέλη (facebook, 1/4/2018)
Παλιό
αλλά πάντοτε ισχύον συμπέρασμα: Στους κόλπους του ελληνικού
"κοινοτισμού" (και υπό τον όρο εδώ εννοώ όλες τις μορφές συνομάδωσης του
συλλογικού μας βίου: από την οικογένεια και την παρέα ώς την μικρή,
τοπική κοινωνία, την επαγγελματική συντεχνία και την πολιτική φατρία)
κριτήριο ιεράρχησης καθοριστικό δεν είναι η έννοια της αξίας όπως αυτή
τεκμαίρεται από τις επιδόσεις των μελών και τον ελεύθερο ανταγωνισμό
μεταξύ τους, αλλά η εύνοια. Η ιεραρχία στους κόλπους της κοινότητας
προκύπτει υποκειμενικά: από την ποσότητα και την ποιότητα των προσωπικών
δεσμών του εκάστοτε ατόμου με τους λοιπούς εταίρους του στην κοινότητα,
από τη δικτύωσή του στους κόλπους της, όχι από το τι το ίδιο
αντικειμενικά συνεισφέρει στην ευδοκίμησή της.
Από την άποψη αυτή, η ευνοιοκρατούμενη κοινότητα εχθρεύεται εκ προοιμίου την αξιολόγηση: αποθαρρύνει την αριστεία, προκρίνει τη μετριότητα, θεωρεί την άμιλλα ανεπιθύμητη, και απαξιώνει συστηματικά τα αντικειμενικά κριτήρια που αποτιμούν την αξία ενός έργου. Ακόμη και όσοι αριστείς στους κόλπους της αναγνωρίζονται, το επιτυγχάνουν όχι για το ουσιαστικό έργο τους, αλλά για τις δεξιότητές τους στον τομέα των διαπροσωπικών σχέσεων, γι' αυτό και είναι η εξαίρεση στη γενική μετριοκρατία. Μολονότι συχνά τα μέλη των διαφόρων ομάδων επικαλούνται κι εκείνα "κανόνες" και "αρχές", το κάνουν αφηρημένα ή προσχηματικά. Στην πράξη, δεν θεωρούν την προσβολή τους παράβαση, η ατιμωρησία είναι ο κανόνας. Έτσι η διασπάθιση του δημόσιου χρήματος από τους πολιτικούς, η αργομισθία στο δημόσιο, η παράνομη είσπραξη επιδομάτων, η πλαστογράφηση προσόντων, η λογοκλοπή στους κόλπους της δημοσιογραφικής ή της ακαδημαϊκής συντεχνίας, κ.ο.κ., δεν κολάζονται.
Το αντίθετο μάλιστα. Παρότι στο εσωτερικό αυτών των κοινοτήτων ο ανταγωνισμός είναι οξύτατος, αυτός διευθετείται εσωτερικά. Προς τα έξω, η συντεχνία εμφανίζεται συμπαγής. Όποτε το καλό της όνομα διακυβεύεται, ή θίγονται συμπεριφορές που γνωστοποιούμενες μπορούν να τη βλάψουν (κρούσματα λογοκλοπής λ.χ.), οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις σταματούν και ισχύει ο κανόνας της αλληλοϋποστήριξης των μελών της κοινότητας προς τα έξω: τα εν οίκω μη εν δήμω. Ακόμη και πρόσωπα υπεράνω υποψίας τα ίδια συμβαίνει ενίοτε να παίρνουν το μέρος των καταγγελλόμενων, ακριβώς επειδή προσβλέπουν στα οφέλη που η αλληλέγγυα ενδοσυντεχνιακή συμπεριφορά τους μπορεί να τους προσπορίσει.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι δημόσιες συζητήσεις μας στην ουσία είναι εικονικές, κυριολεκτικά για το θεαθήναι. Πρακτικά, για τους περισσότερους διαλεγόμενους, αποβλέπουν στο να συγκαλύψουν το πρόβλημα, και να διαιωνίσουν την παραβατική συμπεριφορά, όχι να τη παραμερίσουν. Μόνο αραιά και πού θυσιάζεται τελετουργικώ τω τρόπω κάποιος αδύναμος κρίκος της αλυσίδας, για να σωθούν οι υπόλοιποι. Οι ποικίλοι νόμοι περί ευθύνης υπουργών είναι εδώ το κλασσικό παράδειγμα. Μάλιστα, η μέριμνα για τη διατήρηση του στάτους κβο είναι τόση, ώστε εκείνος που το θέτει σε μεγάλο κίνδυνο, δημοσιοποιώντας τα κακώς κείμενα, θεωρείται όχι μόνο από τους άμεσα θιγόμενους αλλά συνολικά από τη συντεχνία "Nestbeschmutzer", άνθρωπος που ντροπιάζει και προδίδει τους οικείους του. Το λογικό επακόλουθο είναι ότι απομονώνεται.
Από την άποψη αυτή, η ευνοιοκρατούμενη κοινότητα εχθρεύεται εκ προοιμίου την αξιολόγηση: αποθαρρύνει την αριστεία, προκρίνει τη μετριότητα, θεωρεί την άμιλλα ανεπιθύμητη, και απαξιώνει συστηματικά τα αντικειμενικά κριτήρια που αποτιμούν την αξία ενός έργου. Ακόμη και όσοι αριστείς στους κόλπους της αναγνωρίζονται, το επιτυγχάνουν όχι για το ουσιαστικό έργο τους, αλλά για τις δεξιότητές τους στον τομέα των διαπροσωπικών σχέσεων, γι' αυτό και είναι η εξαίρεση στη γενική μετριοκρατία. Μολονότι συχνά τα μέλη των διαφόρων ομάδων επικαλούνται κι εκείνα "κανόνες" και "αρχές", το κάνουν αφηρημένα ή προσχηματικά. Στην πράξη, δεν θεωρούν την προσβολή τους παράβαση, η ατιμωρησία είναι ο κανόνας. Έτσι η διασπάθιση του δημόσιου χρήματος από τους πολιτικούς, η αργομισθία στο δημόσιο, η παράνομη είσπραξη επιδομάτων, η πλαστογράφηση προσόντων, η λογοκλοπή στους κόλπους της δημοσιογραφικής ή της ακαδημαϊκής συντεχνίας, κ.ο.κ., δεν κολάζονται.
Το αντίθετο μάλιστα. Παρότι στο εσωτερικό αυτών των κοινοτήτων ο ανταγωνισμός είναι οξύτατος, αυτός διευθετείται εσωτερικά. Προς τα έξω, η συντεχνία εμφανίζεται συμπαγής. Όποτε το καλό της όνομα διακυβεύεται, ή θίγονται συμπεριφορές που γνωστοποιούμενες μπορούν να τη βλάψουν (κρούσματα λογοκλοπής λ.χ.), οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις σταματούν και ισχύει ο κανόνας της αλληλοϋποστήριξης των μελών της κοινότητας προς τα έξω: τα εν οίκω μη εν δήμω. Ακόμη και πρόσωπα υπεράνω υποψίας τα ίδια συμβαίνει ενίοτε να παίρνουν το μέρος των καταγγελλόμενων, ακριβώς επειδή προσβλέπουν στα οφέλη που η αλληλέγγυα ενδοσυντεχνιακή συμπεριφορά τους μπορεί να τους προσπορίσει.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι δημόσιες συζητήσεις μας στην ουσία είναι εικονικές, κυριολεκτικά για το θεαθήναι. Πρακτικά, για τους περισσότερους διαλεγόμενους, αποβλέπουν στο να συγκαλύψουν το πρόβλημα, και να διαιωνίσουν την παραβατική συμπεριφορά, όχι να τη παραμερίσουν. Μόνο αραιά και πού θυσιάζεται τελετουργικώ τω τρόπω κάποιος αδύναμος κρίκος της αλυσίδας, για να σωθούν οι υπόλοιποι. Οι ποικίλοι νόμοι περί ευθύνης υπουργών είναι εδώ το κλασσικό παράδειγμα. Μάλιστα, η μέριμνα για τη διατήρηση του στάτους κβο είναι τόση, ώστε εκείνος που το θέτει σε μεγάλο κίνδυνο, δημοσιοποιώντας τα κακώς κείμενα, θεωρείται όχι μόνο από τους άμεσα θιγόμενους αλλά συνολικά από τη συντεχνία "Nestbeschmutzer", άνθρωπος που ντροπιάζει και προδίδει τους οικείους του. Το λογικό επακόλουθο είναι ότι απομονώνεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου