Σάββατο 14 Απριλίου 2018

Μια εμπειρία ενός δασκάλου για τα Θρησκευτικά...

...............................................................




Μια εμπειρία ενός δασκάλου για τα Θρησκευτικά...






   Είναι σχεδόν 15 χρόνια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Δεν δίδαξε ποτέ θρησκευτικά από τα σχολικά βιβλία. Στην αρχή κάθε χρονιάς, στην πρώτη συγκέντρωση γονέων, δήλωνε ευθέως στους γονείς των μαθητών του ότι δεν θα κάνει το μάθημα των θρησκευτικών, γιατί θεωρεί ότι είναι κατήχηση, κι αυτός κατήχηση ούτε ξέρει, ούτε επιθυμεί να κάνει. Σε τυχαία ερώτηση γονέα "και τι θα κάνετε σ' αυτές τις δύο ώρες την εβδομάδα;" απαντούσε "διδακτικές και ωφέλιμες ιστορίες". 
   Kαι πράγματι αυτό έκανε. Διάβαζε στα παιδιά, ανάλογα με την τάξη που κάθε χρονιά δίδασκε, μύθους του Αισώπου, αρχαία ελληνική μυθολογία, ελληνικά και ξένα λαϊκά παραμύθια, ελληνικές και ξένες παραλογές, ιστορίες και παραμύθια σύγχρονων παραμυθάδων - ελλήνων και ξένων. Και στην στ' δημοτικού δίδασκε στοιχεία θρησκειολογίας. Όταν στις τάξεις του ελληνικού σχολείου υπήρχαν παιδιά άλλων θρησκευτικών δογμάτων έκρινε ότι τα ελληνόπουλα καλό θα ήταν να μάθουν σε ποιο θεό πίστευαν τα ξενάκια που κάθονταν δίπλα τους. Φυσικά, μετά από κάθε μάθημα ακολουθούσε συζήτηση, προβληματισμός - και σε μικρότερες τάξεις - και "δράσεις" (ζωγραφική, ακρόαση σχετικής μουσικής και τραγουδιών, κλπ.).
   Μέχρι πέρυσι δεν συνάντησε κανένα πρόβλημα. Τα παιδιά έδειχναν έδειχναν ενδιαφέρον, δεν βαριόντουσαν, ξεπερνούσαν την αμηχανία μπροστά στο διαφορετικό που ήταν δίπλα τους, που ζούσαν μαζί του. Τα ξενάκια μίλαγαν για την πίστη τους, για τις θρησκευτικές τους γιορτές και τελετές, για τα έθιμά τους τα γιορταστικά. Και το βλέμμα των δικών μας παιδιών γινόταν φιλικό, έως και αγαπητικό, προς το αλβανάκι, το μαυράκι, το φιλιππινεζάκι, ακόμη-ακόμη και στο ιεχωβάκι (συγχωρήστε μου τον νεολογισμό, αλλά βρέθηκε και σε δήμο βορείων προαστίων όπου υπήρχε ισχυρή παρουσία Μαρτύρων του Ιεχωβά). Είχαν καλύψει την απόσταση που τα χώριζε μέσα στο 45λεπτο του κάθε μαθήματος. Η τάξη έπαιρνε πια το χαρακτήρα παιδικής κοινότητας, που τα μέλη της πλέον θα έπαιζαν μαζί, θα νοιάζονταν το ένα για το άλλο, που θα επιθυμούσαν αυτήν την κοινότητα να την βαθύνουν και να την επεκτείνουν και έξω από τα όρια του σχολείου. 
   Πέρυσι ο φίλος δάσκαλος βρέθηκε σε δημοτικό σχολείο βορείων προαστίων της πρωτεύουσας. Πέμπτη δημοτικού ήταν η τάξη του. Όλα τα παιδιά ήσαν 19, 4-5 ήταν από ξένες χώρες. Ανέλαβε την τάξη ένα μήνα περίπου μετά την έναρξη των μαθημάτων, στο πρώτο 10ήμερο του Οκτωβρίου. Κάλεσε τους γονείς στην πρώτη συνάντηση γνωριμίας. Τήρησε την δική του παράδοση. Είπε στους γονείς ότι δεν πρόκειται να κάνει θρησκευτικά από το βιβλίο του υπουργείου και ότι στις δύο ώρες την εβδομάδα θα κάνει "διδακτικές και ωφέλιμες ιστορίες". Στο "ακροατήριό" του ήσαν μόνο μητέρες. Την επομένη στο σχόλασμα κατέφθασαν δύο πατεράδες, ελεύθερος επαγγελματίας ο ένας, ανώτερος δικαστικός ο άλλος. Ο πρώτος εξέφρασε την αντίθεσή του με την παροιμιώδη ερώτηση "θα αφήσετε, δηλαδή, τους μουσουλμάνους να μας πάρουν τη θρησκεία και την πατρίδα;", ο δεύτερος, πιο συγκροτημένος, "και πώς δηλαδή, η "δουλειά" που εμείς κάνουμε στο σπίτι και που στέλνουμε το παιδί μας στο κατηχητικό για την εμπέδωση της χριστιανικής μας πίστης θα χαραμιστεί;". Εξήγησε και στους δύο ότι φυσικά και δεν θα αγνοήσει τους χριστιανικούς μύθους και τις χριστιανικές παραδόσεις και ότι απλώς θα πάρει υπόψη του και τα άλλα θρησκευτικά δόγματα μιας και το σχολικό περιβάλλον του δημόσιου σχολείου έχει πλέον διαμορφωθεί σε πολυθρησκευτική και πολυπολιτισμική πραγματικότητα. Τους υπογράμμισε βεβαίως ότι κατήχηση ούτε ξέρει ούτε θέλει να κάνει, υπάρχουν τα κατηχητικά των ενοριών τους που μπορούν να το κάνουν καλύτερα. Οι δύο πατεράδες απεχώρησαν καχύποπτοι προς τον φίλο δάσκαλο.

   Μέσα στο α' τρίμηνο σκέφτηκε (ή το 'φερε μια κουβέντα με τα παιδιά; - δεν θυμόταν ακριβώς...) να κάνει ένα μάθημα για τη δημιουργία του κόσμου. Μια φίλη του  τού έβαλε την ιδέα της "Θεογονίας" του Ησιόδου. Ήταν και η εξαιρετική αφήγηση του Διονύση Σαββόπουλου σε μια έκδοση της "Καθημερινής" με βιβλίο και cd. "Eλληνική Μυθολογία" ο τίτλος της. Το α' κεφάλαιο της Γένεσης της Παλαιάς Διαθήκης, ένα αφρικάνικο παραμύθι ("Ο Ήλιος και το Νερό", ο τίτλος του) και η κατά Σαββόπουλον "Θεογονία" του Ησιόδου ήταν το υλικό του. Έδωσε στους μαθητές του τα κείμενα, τους τα διάβασε, ενώ άκουσαν και τον Νιόνιο να ερμηνεύει ο ίδιος σε δική του μετάφραση/διασκευή (πιστότατη και χαριτωμένη για παιδιά, παρακαλώ!...) τον Ησίοδο. Ακολούθησε ως συνήθως κουβέντα. Κάποιο ρώτησε αν όλα αυτά είναι ή ποια απ' αυτά είναι γεγονότα. Ο φίλος-δάσκαλος απάντησε πως όχι όλα είναι μυθολογία, μύθοι του ανθρώπου στην προσπάθειά του να καταλάβει τον κόσμο που τον περιβάλλει, να τον ερμηνεύσει, να δώσει μιαν απάντηση στο μέγα ερώτημα της αρχής του, της γένεσής του. Ένα-δυο αγόρια είπαν ό,τι ξέρανε για το "μπινγκ-μπανγκ", για την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και ό,τι είχαν ακούσει ή διαβάσει για τον Δαρβίνο κλπ. Σε επίμονες ερωτήσεις κάποιων παιδιών για τον Αδάμ και την Εύα ο φίλος δάσκαλος απάντησε ότι και αυτό το "περιστατικό" ανήκει στις επινοήσεις του μυαλού και της καρδιάς του ανθρώπου, και πιο συγκεκριμένα, στη μυθολογία του ιουδαϊσμού που την υιοθέτησε αργότερα και ο χριστιανισμός. Ότι δεν πρόκειται, όπως και ό,τι άκουσαν και διάβασαν, για πραγματικά γεγονότα, ούτε και για Ιστορία. Σ' όλα αυτά που άκουσαν και διάβασαν, το μόνο που έχει χαρακτήρα γεγονότος ιστορικού, είναι το ότι αυτοί οι μύθοι επινοήθηκαν, καταγράφηκαν και αποθηκεύτηκαν ως πνευματική κληρονομιά των παλαιότερων γενεών προς τις νεότερες σε κάποιες συγκεκριμένες χρονικές στιγμές ή περιόδους της ιστορίας του ανθρώπου. 
Πέρασαν οι μέρες, τέλειωσε το τρίμηνο (το πρώτο ή το δεύτερο ήταν;...), ήρθαν οι γονείς να πάρουν τους βαθμούς του τριμήνου. Ο δάσκαλος τους παρέδιδε στον καθένα γονιό ξεχωριστά και ξεχωριστά έκανε τον απολογισμό για τον κάθε μαθητή του. Χρονοβόρα διαδικασία, αλλά πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει; Κατέφθασε και ο ανώτερος δικαστικός. Ο γιος του ήταν ο καλύτερος (ο επιμελέστερος για την ακρίβεια...), ο φίλος δάσκαλος επαίνεσε γενικά το μαθητή του, έθιξε για λίγο τις αδυναμίες του (έλλειψη πρωτότυπου πνεύματος και κριτικής σκέψης, αδυναμία έκφρασης στα γλωσσικά μαθήματα και ελαφρώς ή μετρίως ανορθόγραφος) και άκουσε και τις απόψεις του γονιού. Μία εξ αυτών εκφράστηκε επιθετικά: 
"Είπατε στα παιδιά ότι τα της Γενέσεως της Παλαιάς Διαθήκης είναι μυθολογία."
"Βεβαίως και το είπα", θαρραλέα απάντησε ο δάσκαλος. "Υπάρχει κάποιο πρόβλημα σ' αυτή μου τη κουβέντα;"
"Και ποιος σας έδωσε το δικαίωμα να αμφισβητήσετε στα παιδιά μας το  π ρ ο π α τ ο ρ ι κ ό  α μ ά ρ τ η μ α ; Είναι πίστη μας και δεν έχετε το δικαίωμα να τους την κλονίζετε!...", κατακεραύνωσε το δάσκαλο ο δικαστικός μας.
"Έχετε κάποια πληροφορία ή κάποια πηγή, τέλος πάντων, που να αναφέρει ή να πιστοποιεί τη Δημιουργία του Κόσμου, την κατά την Παλαιά Διαθήκη, ως ιστορικό γεγονός; Αν την έχετε, ευχαρίστως να ανακαλέσω τη γνώμη μου με ένα νέο μάθημα επί του συγκεκριμένου", απάντησε ψύχραιμα ο φίλος δάσκαλος.
"Η άποψή σας μου είναι αδιάφορη. Το Σύνταγμα της χώρας μας, αν δεν το ξέρετε, ορίζει ως επίσημη θρησκεία του κράτους μας την Χριστιανική Ορθόδοξη θρησκεία που έχει ως πνευματική της βάση την Αγία Γραφή και τα δύο μέρη της Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Και αυτήν οφείλετε να διδάσκετε" ανέβασε τον τόνο ο δικαστικός. 
"Αν και δικαστικός, έχω την εντύπωση ότι κάνετε ένα λάθος απ' την αρχή. Το Σύνταγμα δεν μιλάει για επίσημη θρησκεία του κράτους, μιλάει για  ε π ι κ ρ α τ ο ύ σ α  θρησκεία. Δεν αμφισβητεί, πολύ περισσότερο δεν απαγορεύει την ύπαρξη των άλλων "μειοψηφουσών" θρησκειών, ούτε και την έκφραση και προβολή των δοξασιών τους. Κι ακόμα περισσότερο δεν απαγορεύει και την ερμηνεία τους. Ανεξιθρησκία διακηρύσσει το Σύνταγμα καθώς και ελεύθερη έκφραση γνώμης και σκέψης. Αλλιώς ποια δημοκρατία θα στηριζόταν σ' αυτό; Κι αυτό που θεωρεί παράνομο και αντισυνταγματικό είναι ο προσηλυτισμός. Για σκεφθείτε το, μήπως η εκκλησία και το σχολείο τον ασκεί εν τοις πράγμασι; Και μήπως αυτό μου ζητάτε να κάνω κι εγώ; Σκεφθείτε το, κι εδώ είμαστε πάλι..."  απάντησε ψύχραιμα ο φίλος-δάσκαλος.
"Δεν έχω να σκεφτώ τίποτα. Θ' απευθυνθώ στον διευθυντή του σχολείου και πολύ πιθανόν και στον διευθυντή της πρωτοβάθμιας", απάντησε θυμωμένα ο γονιός-δικαστικός.
"Κάντε ό,τι νομίζετε. Ήμουν ξεκάθαρος απέναντι σε σας και στα παιδιά σας από τότε που πάτησα το πόδι σ' αυτό το σχολείο. Και σας θυμίζω ότι κατήχηση και προσηλυτισμό ούτε ξέρω, ούτε θέλω να κάνω. Σας το δήλωσα απ' την αρχή. Δεν θ' αλλάξω τώρα τη γνώμη μου και την πρόθεσή μου..." έκλεισε την κουβέντα ο φίλος-δάσκαλος.
Όλα αυτά τα θυμήθηκα μετά τα τελευταία γεγονότα - από τα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό, στη Θεσ/νίκη και στην Αθήνα, από τις αποφάσεις του ΣτΕ για το μάθημα των θρησκευτικών μέχρι την υποδοχή του "Αγίου Φωτός" με τιμές αρχηγού κράτους και την ένταση στις σχέσεις του Υπουργείου Παιδείας με την Εκκλησία. Και θυμήθηκα και την συμμετοχή του κόσμου στα συλλαλητήρια και τη σιωπή του σ' όλα αυτά που αφορούν την εκπαίδευση και την παιδεία των παιδιών του. Μόνο απογοήτευση και αποκαρδίωση αισθάνομαι όταν ακούω και βλέπω μορφωμένους ανθρώπους  να υπερασπίζονται το σκοταδισμό και να πολεμούν τη διάπλαση ελεύθερων πολιτών και ελεύθερων προσωπικοτήτων. Οπότε ό,τι σκοτεινό βγαίνει στην επικαιρότητα δεν με ξαφνιάζει πια. Άξιοι είμαστε της μοίρας μας...


                                      Για την αντιγραφή και την κοινοποίηση
                                              Μεθόδιος Αργουμέντης

Δεν υπάρχουν σχόλια: