Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2013

[«Εις του χάους το κενόν»... ] του Παντελή Μπουκάλα ("Καθημερινή', 19/2/2013)

.....................................................


«Εις του χάους το κενόν»...

Του Παντελή Μπουκάλα


Aστρονόμοι και αστροφυσικοί λένε χρόνια τώρα ότι κομήτες και μετεωρίτες επισκέπτονται συχνά τον μικρό πλανήτη μας, ο οποίος έχει σχεδόν μοναδική του ασπίδα την τύχη, που πολλοί της αποδίδουν το όνομα του Θεού της πίστης τους. Τα αυτιά πολλών ωστόσο είναι στραμμένα προς όσα «προφητεύουν» οι αστρολόγοι και οι επιπολαίως αστροσκοπούντες. Ντέρμπι ανάμεσα στην επιστήμη και τον ανορθολογισμό δεν υπήρξε ποτέ· ο ανορθολογισμός νικάει πάντοτε, άνευ αγώνος. Ακόμα και στον χρυσό αιώνα του αρχαιοελληνικού διαφωτισμού, κορυφαίοι θεράποντες του Λόγου διώχθηκαν σαν ασεβείς και άθεοι.
Τίποτα το παράδοξο λοιπόν στο γεγονός ότι η πτώση του μετεωρίτη στα Ουράλια μεθερμηνεύτηκε ανορθολογικά, και όχι μόνο από τον Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι. Οι πρώτες -και τόσο απλές- επιστημονικές εξηγήσεις επικαλύφθηκαν γρήγορα από τα μυθεύματα της οικουμενικώς δημοφιλούς συνωμοσιολογίας: επίθεση εξωγήινων (έφτασαν νέες μοχθηρές φυλές ή οι παλιές έσπασαν την «κρυφή συμφωνία τους» με τους γήινους ηγέτες), ψυχρός διαστημικός πόλεμος μεταξύ των υπερδυνάμεων, ρωσική επιχείρηση κατάρριψης ενός αγνώστου ταυτότητος αστρικού σώματος, ουράνιο μήνυμα για την παραίτηση του πάπα κ.ο.κ.
Περίπου δύο αιώνες πριν πάντως, όταν η αστρονομία διέθετε απείρως λιγότερα μέσα (και το Χόλιγουντ δεν είχε σώσει ακόμα την ανθρωπότητα μια ντουζίνα φορές, με «Αρμαγεδδώνες» και άλλα τινά), αρκετοί διατηρούσαν την ψυχραιμία και το χιούμορ τους. Οπως ο ρομαντικός Παναγιώτης Σούτσος, που περί το 1835 έγραφε με ανακρεόντεια διάθεση στο ποίημά του «Εις τον νεοαναφανέντα κομήτην»: «Το ποτήρι μου γεμάτο τα μεσάνυκτα κρατώ / και, Κομήτη! την χρυσήν σου γενειάδα χαιρετώ· / δύνασαι, ω γίγα, λέγουν, το στερέωμα να σείσεις / και ως μήλον έναν κόσμον στην παλάμην σου να κλείσεις. / Αν από τον ουρανόν / να μας σφενδονίσεις ήλθες εις του χάους το κενόν, / άφες με να ευκαιρώσω τον αρχινημένον πίθον / κι ύστερα τη γην μας βάλε στην σφενδόνην σου ως λίθον».
Λίγα χρόνια αργότερα, το κρίσιμο 1843, άλλος ποιητής εμπνέεται από το πέρασμα κομήτη και για να τιμήσει έμμετρα όσους «πολεμούν κατά της ξενοκρατίας» δημοσιεύει υπό τα αρχικά Α.Κ. «ποιημάτιον αναγκαίον εις κάθε Ελληνα, πάσης τάξεως, βαθμού, τέχνης, επαγγέλματος και εις πάσαν Ελληνίδα». Τίτλος του «Ο κομήτης: Τα άπαντα του Συντάγματος»: «Κομήτη! Πώς εφάνηκες εις τον ορίζοντά μας! / Τι την ουράν σου άπλωσας πάνω στα χώματά μας!. / Πώς τόσους χρόνους έλειπες, προ ημερών εφάνης / στον ουρανόν, και έκθαμβους ήθελες να μας κάμνεις!» Αλλά το ζουμί βρίσκεται στο μότο του εξωφύλλου: «Τας αδικίας, αρπαγάς, τον δόλον, την κακίαν / πρέπει να στηλιτεύομεν, βαυαρικήν μανίαν».
Παρά την αναφορά στους Βαυαρούς, ας μην ενδώσουμε στον πειρασμό να διαβάσουμε εδώ προφητείες και να βρούμε αναλογίες με το επίσης γερμανοοδηγούμενο παρόν μας. Το ισχυρό μήνυμα άλλωστε είναι όσα στηλιτευτικά λέγονται για «την αδικίαν, τας αρπαγάς, τον δόλον, την κακίαν». Αυτά δεν μας επισκέπτονται σαν κομήτες, μια στο τόσο. Είναι πάντοτε εδώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: