«ΟΣΟΙ ΛΕΥΚΟΦΟΡΟΙ εννοήτωσαν…» από το βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη «Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ» (απόσπασμα)

.........................................................

Οδυσσέας Ελύτης 
(1911-1996) 

«ΟΣΟΙ ΛΕΥΚΟΦΟΡΟΙ εννοήτωσαν…» από το βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη «Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ» (απόσπασμα) (εκδ. Ερμείας, 1976)

   Είναι κανείς από το μέρος της αθωότητας – «λευκοφόρος την διάνοιαν» που λέει κι ο Ρωμανός – σε δύο περιπτώσεις: όταν δεν έχει φτάσει στο σημείο να υποψιασθεί καν το Μαύρο· κι όταν το έχει διατρέξει ως την έσχατη άκρη του έτσι που να πατήσει από το άλλο μέρος πάλι στο Λευκό· με πλήρη συνείδηση ότι όσα γνώρισε στο αναμεταξύ τού είναι απολύτως άχρηστα.

    Μιλώ πέραν από την Ανάγκη και πάνω από την ανισότητα των πεπρωμένων.

   Μορφές όπως του Πλωτίνου, του Ρωμανού του Μελωδού, του Fra Angelico, του Blake, του Vermeer, του Henderlin, του Novalis, του Mozart, του Rimbaud, του Shelley, του Θεόφιλου, του  Π α π α δ ι α μ ά ν τ η* , διαφορετικές στο έπακρο, μ’ ελκύσανε ανέκαθεν – ανεξάρτητα εντελώς από τη ζωή τους – γι’ αυτό το λευκό σημάδι που διασώζανε στο έργο τους, τη λάμψη που έφερναν είτε με τρόπο ήπιο είτε με αγριότητα.

   Επειδή, βέβαια, η χώρα της αθωότητας δεν είναι όπως την φαντάζονται μερικοί· έχει τους Αγίους της και τ’ αγρίμια της, τα παρθένα δάση και τα γαλήνια νερά της.

   Χρειάζεται να ‘σαι τέλεια αφοπλισμένος για να προχωρήσεις μέσα της. Είναι τόσο αραιός ο αιθέρας εκεί – που καμιά κοσμοθεωρία δεν αντέχει, καμιά σοφία δεν έχει πέραση. Μαργαρίτες από σταλαγματιές λάμπουνε πάνω στο δέρμα των ανθρώπων που πέτυχαν να ‘ναι άνθρωποι και μόνον…

 *Σημ. η υπογράμμιση δική μου.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911)