Μεταπολίτευση με τη σφραγίδα του ΔΝΤ.

Χριστόφορος Βερναρδάκης : Τον Οκτώβριο η Ελλάδα θα είναι αγνώριστη...

Ο πολιτικός χρόνος της κυβέρνησης τελειώνει, τον Μάρτιο με την απόφαση για τον μηχανισμό στήριξης Ε.Ε.- ΔΝΤ η κυβέρνηση έχασε και συμβολικά την όποια δυνατότητα είχε να συγκροτήσει ένα είδος κοινωνικής συμφωνίας". Αυτό τονίζει ο Χριστόφορος Βερναρδάκης σε συνομιλία του με την "Αυγή" της Κυριακής. Ο πρόεδρος της εταιρείας δημοσκοπήσεων VPRC και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας υπογραμμίζει ότι έχουν δρομολογηθεί διαδικασίες για "τη δεύτερη Μεταπολίτευση", κατά την οποία "η αριστερά οφείλει να πρωταγωνιστήσει, να διατυπώσει ένα σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας για τα επόμενα 10 χρόνια, να δώσει ελπίδα στον κόσμο και να μην τον αφήσει να βυθιστεί στην κατάθλιψη και την απόγνωση".

Ο Χρ. Βερναρδάκης προειδοποιεί ότι με την έλευση του ΔΝΤ “θα υπάρξουν μεγάλες και τρομερές κοινωνικές, πολιτικές και παραγωγικές ανακατατάξεις”, ενώ διαβλέπει τον κίνδυνο “τυφλών εκρήξεων, όχι μόνο από τον αντιεξουσιαστικό, αλλά και από τον ακροδεξιό χώρο”. Ιδιαίτερα υπογραμμίζει ότι "είναι αναγκαία η συνάντηση με τον αριστερό κόσμο του ΠΑΣΟΚ" σημειώνοντας ότι "σε ηγετικό επίπεδο και στον επίσημο κορμό του ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχουν συνομιλητές για την αριστερά, καθώς το ηττημένο τότε κοινωνικό ρεύμα προσχώρησε στον σημιτικό εκσυγχρονισμό και απαξιώθηκε. Η πρωτοβουλία συνάντησης με τον αριστερό κόσμο του ΠΑΣΟΚ πρέπει να έχει τη μορφή Δικτύου Κοινωνικών Αυτοοργανώσεων* και σε πρώτη φάση να εγγράφεται στην προοπτική των Περιφερειακών και Δημοτικών εκλογών".

Άλλη Ελλάδα... 

Ο συνομιλητής μας εκτιμά ότι στην "εποχή του ΔΝΤ" θα αλλάξουν όλα, η ελληνική κοινωνία τον Οκτώβριο θα είναι εντελώς διαφορετική από τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι που έγιναν οι εκλογές. "Θα έχουμε εκτόξευση της ανεργίας, βαθύτατη ύφεση, διαλυμένο κράτος, αλλαγή στη διοικητική μορφή της χώρας λόγω του 'Καλλικράτη'" και προσθέτει ότι "πάμε σε μια άλλη κοινωνία, σε μια άλλη Μεταπολίτευση. Η συγκυρία διευκολύνει το ενδεχόμενο να αξιοποιηθούν στο πολιτικό σκηνικό παλαιοί πολιτικοί και νέοι τεχνοκράτες, ακόμα και να γίνει ανασχηματισμός ή συγκυβέρνηση κομμάτων".

Επίσης διαβλέπει ότι “θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η τάση απομάκρυνσης των πολιτών από την πολιτική”. Γι' αυτό τονίζει ότι “η αριστερά πρέπει να είναι όχι απλώς αντιπολίτευση στα θεσμικά κόμματα, αλλά αντιπολίτευση στο πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης”.

Οι κοινωνικές δυνάμεις που θα χάσουν 

Στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται, ζητούμενο, λέει ο Χρ. Βερναρδάκης, είναι “ποιος θα απαντήσει  ηγεμονικά στην κρίση”. Σύμφωνα με τον ίδιο, “οι κοινωνικές δυνάμεις που θα χάσουν σίγουρα σε αυτή τη νέα συγκυρία, θα είναι αυτές που συγκροτήθηκαν γύρω από τη στρεβλή ανάπτυξη κράτους πρόνοιας από τη δεκαετία του '80 και μετά. Με τον διευρυμένο δηλαδή δημόσιο τομέα, ο οποίος ήταν καταρχήν σύμφυτος με τις προνοιακές και κοινωνικές λειτουργίες του κράτους, ενώ από την άλλη πλευρά ήταν σύμφυτος και με πελατειακές πρακτικές των κομμάτων εξουσίας”. Ακόμη λέει πως “πρόκειται να καταστραφεί μια μεσαία επιχειρηματικότητα και μαζί με αυτήν ένα μεγάλο τμήμα μισθωτών που απασχολούσε” και συμπληρώνει πως “θα έχουμε βίαιη μισθωτοποίηση των ελευθέρων επαγγελματιών με το άνοιγμα των επαγγελμάτων, αλλά και με την ευρύτερη κρίση”. Επίσης επισημαίνει την επερχόμενη κρίση στην απασχόληση στους χώρους του εμπορίου και των υπηρεσιών.

Τυφλές εκρήξεις 

Ο Χρ. Βερναρδάκης εκτιμά ότι δεν υπάρχουν σήμερα οι δυνατότητες ανάπτυξης οργανωμένων λαϊκών αγώνων, εξαιτίας του χαμηλού βαθμού εκτίμησης των συνδικάτων από την κοινωνία, της αναποτελεσματικότητάς τους, αλλά και της διάσπασής τους. "Το φαινόμενο του κοινωνικού αυτοματισμού ενισχύει τον κατακερματισμό των δυνάμεων της εργασίας, βαθαίνει το ρήγμα όχι μόνο ανάμεσα στους εργαζόμενους στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, αλλά και ανάμεσα σε κατηγορίες εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (άλλοι με σταθερή απασχόληση, άλλοι με επισφαλή εργασία), καθώς και των ανέργων".

Και προειδοποιεί ο Χρ. Βερναρδάκης πως "η πολιτική βία θα είναι συστατικό των νέων κοινωνικών εκρήξεων που θα εκδηλωθούν. Είναι πολύ πιθανό ότι θα έχουμε τυφλές εκρήξεις, είτε από τον αντιεξουσιαστικό χώρο είτε, για πρώτη φορά, από τους ακροδεξιούς".

Άνοδος της ακροδεξιάς, αντίφαση του ΛΑΟΣ

Ο συνομιλητής μας επισήμανε ιδιαίτερα την ανησυχητική άνοδο της ακροδεξιάς σε Ελλάδα και Ευρώπη, καθώς και τη δημοσκοπική “νομιμοποίηση” του ΛΑΟΣ. Πρόσθεσε όμως: "Ο ΛΑΟΣ έχει μια αντίφαση, από τη μια έχει τους δεσμούς με την άκρα δεξιά, τον έρποντα ρατσισμό δηλαδή κ.λπ., από την άλλη πλευρά λειτουργεί και ως συστημική δύναμη. Απομένει να δούμε πού θα βγάλει αυτή η αντίφαση".

Πέρα όμως από το ΛΑΟΣ, ο Χρ. Βερναρδάκης εντοπίζει και μια άλλη τάση στον ακροδεξιό χώρο, που στηρίζεται στο αντανακλαστικό τού κοινωνικού αυτοματισμού και στην επίθεση σε άλλες ομάδες εργαζομένων, και προειδοποιεί ότι στο μέλλον θα έχουμε έξαρση της ακροδεξιάς πολιτικής βίας.


Τέλος, συζητήσαμε με τον Χρ. Βερναρδάκη για τον ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ στην παρούσα φάση και το μέλλον του. Ο ίδιος χαρακτηρίζει "θετική" τη δημιουργία του σχήματος τη στιγμή που συνέβη, υπογραμμίζει ωστόσο ότι πρέπει να προχωρήσει. "Δεν πρέπει να χαλάσεις ό,τι έχεις φτιάξει μέχρι τώρα. Πρέπει να το διασφαλίσεις, να το οργανώσεις και να το πας παρακάτω. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να διευρυνθεί και να γίνει πιο κοινωνικός", ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ παράλληλα σημειώνει πως το σχήμα πρέπει από τώρα να δει τι θα κάνει στις περιφερειακές - δημοτικές εκλογές.**


Φόβος, κυνισμός, χαμηλή αυτοεκτίμηση

Ήδη στον κόσμο της εργασίας αναπτύσσονται διαφορετικές μορφές αντιδράσεων, που όλες θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ελληνική κοινωνία. Αναφέρονται χαρακτηριστικά:
- Τάσεις ατομικών λύσεων: μια νέα γενιά μορφωμένων και νεότερων ηλικιακών στρωμάτων προβληματίζεται πολύ σοβαρά με την επιλογή της μετανάστευσης σε κάποια άλλη χώρα της Ε.Ε. ή και στις ΗΠΑ. Η Ελλάδα θα ξαναγίνει χώρα «εξαγωγής μετανάστευσης», σε διαφορετικό βεβαίως πλαίσιο σε σχέση με το παρελθόν.
- Τάσεις πολιτικού κυνισμού και οριστικής απομάκρυνσης από την «πολιτική» και τη «συλλογικότητα»: μια μεγάλη μερίδα εργαζομένων αναπτύσσει τάσεις ακραίας ιδιώτευσης. Τα επόμενα χρόνια, η πολιτική συμμετοχή και η κοινωνική ενεργοποίηση πιθανόν να μειωθούν δραματικά, ενώ θα αυξηθούν τα ποσοστά πολιτικής αποχής σε εκλογικές διαδικασίες.
- Τάσεις «ακραίων» πολιτικών λύσεων, είτε «αριστερής» είτε «δεξιάς» πολιτικής μορφής: παρατηρούνται ισχυρές τάσεις «επαναστατικής πολιτικής βίας» σε μεγάλα κομμάτια των νεότερων και επισφαλώς εργαζομένων, αλλά και εξίσου ισχυρές αντίρροπες τάσεις αναζήτησης «αυταρχικών» κεντρικών πολιτικών λύσεων.
- Τάσεις διευρυνόμενων φαινομένων χαμηλής αυτοεκτίμησης και ατομικής ανεπάρκειας: αναπτύσσεται πολύ το αίσθημα της αδυναμίας επιρροής στις εξελίξεις, κάτι που παραπέμπει σε φαινόμενα ατομικής εσωστρέφειας και απόγνωσης.

*: η υπογράμμιση είναι του Μεθόδιου Αργουμέντη που θα επανέλθει...
**: το ζήτημα δεν είναι το τι θα κάνει ένας πολιτικός σχηματισμός εν όψει κάποιων αναμενόμενων εκλογικών διαδικασιών, αλλά αν οι πολιτικοί σχηματισμοί θα εξετάσουν και αν θα αναθεωρήσουν  κ α τ ε π ε ι γ ό ν τ ω ς  τη μέχρι τώρα παρουσία και δράση τους σε όλο το φάσμα των κοινωνικών διεργασιών της ρημαγμένης μας πατρίδας, σημειώνει τώρα ο Μεθόδιος Αργουμέντης, που και γι' αυτό θα επανέλθει.