"Τα "Παράσιτα" των Αθηνών" έγραψε η Μαριάννα Τζιαντζή ("Εφημερίδα των Συντακτών", 11.2.2020)

..............................................................

Τα "Παράσιτα" των Αθηνών

έγραψε η Μαριάννα Τζιαντζή ("Εφημερίδα των Συντακτών", 11.2.2020)

Αυτό που βλέπετε δεν είναι σκηνικό. Εννοώ το ημιυπόγειο όπου κατοικεί η τετραμελής οικογένεια στην ταινία «Παράσιτα» που θριάμβευσε στα φετινά Όσκαρ. Με έναν τρόπο το σπίτι αυτό κλέβει ή μάλλον σφραγίζει την παράσταση. Όλα από εκεί ξεκινούν, από ένα άθλιο επίπεδο διαβίωσης και την προσπάθεια της οικογένειας να ξεφύγει από αυτό χρησιμοποιώντας όχι και τόσο θεμιτά μέσα.

Λίγες ώρες πριν από την απονομή των Όσκαρ, δημοσιεύτηκε στο σάιτ του BBC ένα ρεπορτάζ για τα «μπαντζίχα» (banjiha), τα χιλιάδες ημιυπόγεια διαμερίσματα της Σεούλ που διόλου δεν διαφέρουν από την κινηματογραφική κατοικία της οικογένειας των «Παρασίτων». Οι υπόγειοι αυτοί χώροι δεν είναι μια ιδιομορφία της νοτιοκορεατικής αρχιτεκτονικής, αλλά, στη δεκαετία του ’70, η κατασκευή τους έγινε διά νόμου υποχρεωτική για τα νεοανεγειρόμενα κτίρια ώστε να λειτουργήσουν σαν καταφύγια σε περίπτωση πολεμικής επίθεσης από τη Βόρεια Κορέα. Αρχικά η ενοικίασή τους απαγορευόταν, αλλά στη δεκαετία του ’80 επιτράπηκε ώστε κάπως να αντιμετωπιστεί το οξύ πρόβλημα στέγασης στη Σεούλ.

Σήμερα εκείνα τα υπόγεια λειτουργούν ξανά σαν καταφύγια, αλλά του κοινωνικού πολέμου αυτή τη φορά – και επί πληρωμή. Τα χαρακτηριστικά τους είναι όπως στην ταινία: υγρασία, απουσία ήλιου και αερισμού, λιλιπούτειο υπερυψωμένο μπάνιο, ενώ η μόνιμη μυρωδιά της μούχλας ή/και της αποχέτευσης ποτίζει τα ρούχα και τους ενοίκους.

Ενώ τα παραδοσιακά σλαμ των μεγαλουπόλεων είναι γεωγραφικά εντοπίσιμα, τα «μπαντζίχα» είναι διάσπαρτα. Στη Σεούλ, όπως και στην Αθήνα, τα ενοίκια είναι πανάκριβα: για τους κάτω των 35 ετών, η αναλογία ενοικίου και μέσου μισθού είναι 50%, όπως διαβάζουμε. Και αν αναλογιστούμε ότι αυτό συμβαίνει στην 11η πλουσιότερη οικονομία παγκοσμίως, αντιλαμβανόμαστε τι μας επιφυλάσσει, εδώ στην Ελλάδα, ο θαυμαστός μεταμνημονιακός κόσμος με τα ενοίκια να αυξάνονται δραματικά λόγω της επέλασης του κινεζικού καρχαρία, του airbnb, των «εμβληματικών» επενδύσεων (καζίνα, ουρανοξύστες-Καρυάτιδες) και το αναμενόμενο κύμα των πλειστηριασμών.

«Συγχαρητήρια στον σκηνογράφο σας», έλεγαν εντυπωσιασμένοι οι Σοβιετικοί στους συντελεστές της «Συνοικίας το όνειρο» όταν αυτή προβλήθηκε επίσημα στις αρχές του ’60 στη Μόσχα. Μόνο που εκείνο το σκηνικό ήταν τα παραπήγματα του Ασύρματου όπου είχε γυριστεί η κλασική αυτή ταινία. Τουλάχιστον εκεί υπήρχε κάποια κοινωνική ζωή, όμως τα «Παράσιτα» των Αθηνών, όπως κι εκείνα της Σεούλ, είναι κλεισμένα στους υπόγειους τοίχους τους γυρεύοντας κάποια ατομική ή, έστω, οικογενειακή λύση για τα προβλήματά τους.