"Όλοι μαζί βιάσαμε; Η σεξουαλική κακοποίηση, η διάχυση ευθύνης και η λάσπη." γράφει ο ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ (www.lifo.gr, 18.2.2021)

 ..............................................................

Όλοι μαζί βιάσαμε;

Η σεξουαλική κακοποίηση, η διάχυση ευθύνης και η 

λάσπη.

 

γράφει ο ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ (www.lifo.gr, 18.2.2021) 

 

   ΜΕΓΑΛΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΞΑΝΕΣΤΗ επειδή κυκλοφόρησαν αφίσες με το πρόσωπο του Δημήτρη Λιγνάδη που τον χαρακτήριζαν «σίχαμα». Η εφημερίδα αναρωτιόταν: «Θα γίνουμε Άγρια Δύση;» Δικαιολογημένη η ανησυχία. Η δικαιοσύνη δεν απονέμεται με επικηρύξεις εγκληματιών ή φερόμενων ως εγκληματιών. Ακόμα και πρόσωπα διόλου συμπαθή που φέρονται να εμπλέκονται σε ειδεχθή εγκλήματα, όπως ο εν λόγω, δικαιούνται την προστασία των θεσμών και του κράτους δικαίου. Σε αυτό να είμαστε ανυποχώρητοι.

   Μπορούμε, ωστόσο, να κάνουμε ορισμένες παρατηρήσεις πέρα από τα πρόσωπα. Δεν έδειχναν την ίδια αγανάκτηση πολλά ΜΜΕ όταν γέμιζε ο Πειραιάς από αφίσες με πρόσωπα αθλητικών δημοσιογράφων που είχαν στοχοποιηθεί από ερυθρόλευκους οπαδούς. Ούτε φαίνεται να κινδύνευε το κράτος δικαίου στο βορειοελλαδικό Φαρ-Ουέστ, όταν γέμιζαν αφίσες οι πόλεις με τα πρόσωπα εκείνων που «πρόδωσαν την Μακεδονία μας».  

   Μάλλον το 2019 προείχε να απαλλαγεί η χώρα από την τότε κυβέρνηση. Αν γι’ αυτό χρειαζόταν να «κρεμαστούν» και μερικοί βουλευτές στις κολόνες, μικρό το κακό. Τότε αυτά. Τώρα είναι αλλιώς.  

   Το ελληνικό #Metoo διαμορφώνει μια κοινωνική δυναμική με βαθύτατα πολιτικό χαρακτήρα. Γιατί ανοίγει στόματα, ξεσηκώνει οργή για ένα θέμα ταμπού. Δείχνει τις καλά κρυμμένες εξουσιαστικές ραφές του υφάσματος της έμφυλης βίας. Αλλά και δείχνει πόσα μπορεί να κάνει η οικονομική και πολιτική εξουσία για να σώσει τα παιδιά της.  

   Και αν παραβλέψουμε αυτές τις επιλεκτικές ευαισθησίες, θα σταθούμε σε άλλη φράση του ίδιου δημοσιεύματος. «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω». Εδώ έχουμε άλλης τάξης θέμα. Εδώ οι συντάκτες του δημοσιεύματος λένε να μην ασχολούμαστε με τον φερόμενο ως βιαστή, γιατί κανείς δεν είναι αναμάρτητος. Σαν να λένε «Όλοι μαζί βιάσαμε». Μεμονωμένη αστοχία;  

   Ήρθε την επόμενη μέρα το δελτίο ειδήσεων καναλιού μεγάλης απήχησης να το πει πιο καθαρά: «Η μήνυση που κατατέθηκε από τον Β.Κ., κάτοικο Γερμανίας, ότι τον βίασε σε ηλικία 15 ετών, παραγράφεται λόγω παρέλευσης των απαιτούμενων ετών που ορίζει ο νόμος.  Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ακόμα και να την εξέταζαν οι αρχές, ο σκηνοθέτης θα διωκόταν μόνο για αποπλάνηση ανηλίκου». Μόνο για αποπλάνηση ανηλίκου! Εξ ου και ο τίτλος του καναλιού: «Ο σκηνοθέτης βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα για το τίποτα». Την επόμενη μέρα ο σταθμός ζήτησε συγγνώμη. Άλλη μια μεμονωμένη αστοχία.  

   ΓΙΑ ΣΤΑΘΕΙΤΕ. Σαν πολλές μεμονωμένες αστοχίες δε μαζεύονται; Εδώ έχουμε ένα μοτίβο, ένα «αντι-αφήγημα», γύρω από καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση, βία και βιασμούς. Παρατηρήστε και την «μεγαλοσύνη» με την οποία κάποιοι θεατράνθρωποι βγαίνουν και δηλώνουν «όλοι τα ξέραμε, αλλά δεν μιλούσαμε».  

   Δεν είναι διόλου αυτοκριτική ή γενναία μια τέτοια δήλωση, όπως κακώς χαρακτηρίζεται. Το αντίθετο. Τζάμπα μαγκιά που συμβάλλει στην επιχείρηση ξεπλύματος. Διότι, αθροίζοντας όλα αυτά, τι μένει; Αν όλοι το ξέραμε και δεν μιλούσαμε, αν κανείς αναμάρτητος, γιατί όλοι κάτι έχουμε κάνει, αν «μόνο για αποπλάνηση ανηλίκου» συζητάμε, τότε όλοι ήδη κυλιόμαστε στη λάσπη.  

   Το ελληνικό #Metoo διαμορφώνει μια κοινωνική δυναμική με βαθύτατα πολιτικό χαρακτήρα. Όχι μόνο γιατί η ανάθεση δημόσιας θέσης στους εμπλεκόμενους έχει πολιτική σημασία (όπως στον Λιγνάδη, που χαίρει υποστήριξης μέχρι τέλους). Το ίδιο θα ισχύει αν ακουστούν καταγγελίες αύριο για καλλιτέχνη με αντιπολιτευόμενες ιδεολογικές αποσκευές και ανάλογες επαφές.  

   Δεν είναι κομματική η έμφυλη βία και κακοποίηση. Είναι πολιτικό θέμα, γιατί ανοίγει στόματα, ξεσηκώνει οργή για ένα θέμα ταμπού. Δείχνει τις καλά κρυμμένες εξουσιαστικές ραφές του υφάσματος της έμφυλης βίας. Αλλά δείχνει και πόσα μπορεί να κάνει η οικονομική και πολιτική εξουσία για να σώσει τα παιδιά της. Όπως ο τηλεοπτικός δημοσιογράφος που κατονομάστηκε για απόπειρες βιασμού και μετά το όνομά του «ξεχάστηκε». Ή όπως πρωτοκλασάτα, βαριά κι ασήκωτα πολιτικά στελέχη, για τα οποία βοά ο τόπος.

   Η πολιτική προστασία της διαφθοράς είναι σταθερό μοτίβο. Το είχε άλλωστε πει πολύ ανοιχτά ο Ν. Γεωργιάδης, με εμπλοκή σε κύκλωμα παιδεραστίας στη Μολδαβία και καταδίκη για ασέλγεια ανηλίκων. Τι είχε πει; Ότι ο σημερινός πρωθυπουργός τού έδωσε εντολή να καθίσει πίσω για δυο-τρεις μήνες και να φύγει από το προσκήνιο για να μειωθούν η ένταση και η συχνότητα των δημοσιευμάτων, μέχρι «να σκάσει και να καθίσει» το θέμα.  

   Να είμαστε καθαροί: για κάποιους το πρόβλημα δεν είναι η σεξουαλική βία. Πρόβλημα υπάρχει όταν αυτή δημοσιοποιείται. Το πρόβλημα δεν είναι ότι είχαν τοποθετήσει σε θέση ευθύνης πρόσωπο με σκοτεινή διαδρομή σεξουαλικών εγκλημάτων. Το πρόβλημα είναι ότι άνοιξαν στόματα. Και όταν δεν κατορθώνουν να γλιτώσουν τη διαπόμπευση με άλλα μέσα (όπως τώρα σαφέστατα και απροσχημάτιστα επιχειρήθηκε), κάνουν ό,τι μπορούν για να μας σύρουν στη λάσπη μαζί τους.  

   Παλιότερα κάποιοι προσπαθούσαν να ενοχοποιήσουν τους πάντες για τη χρεοκοπία με το περίφημο «Όλοι μαζί τα φάγαμε». Δηλαδή το ίδιο έφταιγαν για το ναυάγιο διεφθαρμένοι ή ανίκανοι κυβερνήτες, διαπλεκόμενοι επιχειρηματίες και τραπεζίτες που μοίραζαν θαλασσοδάνεια με τον τελευταίο πολίτη.  

   Έτσι και τώρα. Ουδείς αναμάρτητος, λένε, για την ηθική και ψυχική χρεοκοπία όσων καταγγέλλονται για βιασμούς και σεξουαλική κακοποίηση. Υπάρχουν κάποια ζώα που τους αρέσει να κυλιούνται στη λάσπη της διάχυσης ευθύνης.