"Οι γονοκτονίες έχουν ηθικό αυτουργό;" έγραψε ο Περικλής Κοροβέσης ("Εφημερίδα των Συντακτών", 31.8.2019)

..............................................................

Οι γονοκτονίες έχουν ηθικό αυτουργό;

έγραψε ο Περικλής Κοροβέσης ("Εφημερίδα των Συντακτών", 31.8.2019)

Η είδηση του αστυνομικού δελτίου ήταν λιτή και σαφής: 68χρονη σκότωσε τη μητέρα της. Σε λιγότερο από 24 ώρες το έγκλημα είχε εξιχνιαστεί. («Εφ.Συν.» 19/6/2019). Το άτυχο θύμα ήταν 92 ετών. Το συμπέρασμα που βγάζει κανείς είναι πως η αστυνομία κινήθηκε ταχύτατα και με επιτυχία.

Οι ανακριτικές αρχές έκαναν αμέσως το καθήκον τους, την έκριναν προφυλακιστέα και η μητροκτόνος οδηγήθηκε στη φυλακή. Ολα δούλεψαν ρολόι. Πρέπει να το παραδεχτούμε. Ζούμε σε μια ευνομούμενη χώρα. Η αλήθεια είναι πως κάθε τόσο έχουμε μια μητροκτονία ή πατροκτονία, συνήθως από μια γυναίκα που και αυτή είναι ηλικιωμένη. Και φυσικά όλες αυτές οι περιπτώσεις εξιχνιάζονται. Είναι σαν να λέμε τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια. Δεν έχω υπόψη μου καμία εγκληματολογική μελέτη για αυτού του είδους τα εγκλήματα -και αν υπάρχει την αγνοώ-, αλλά δεν νιώθω αποτροπιασμό με αυτά τα ειδεχθή εγκλήματα. Γιατί νομίζω πως ο θύτης ήταν ο ίδιος θύμα για πολλά χρόνια και αυτός ο φόνος, που κατά κανόνα διαπράττεται σε μια κατάσταση παροξυσμού και εκτός ελέγχου, είναι μια πράξη ελευθερίας. Χωρίς βέβαια ούτε στιγμή να πάψει να είναι ένα αποτρόπαιο έγκλημα.

Ολες οι οικογένειες στην Ελλάδα, χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος (οι πλούσιοι εξαιρούνται), σε κάποια στιγμή φέρνουν στο σπίτι κάποιον από τους δύο γέρους που έχει χηρέψει και χρειάζεται φροντίδα. Χρήματα για να πάει σε ίδρυμα της προκοπής δεν υπάρχουν. Αλλά ακόμα και αν υπάρχουν, η νοοτροπία μας δεν μας το επιτρέπει. Θεωρούμε πως είναι καθήκον μας να φροντίσουμε τον γέρο γονέα μας, χωρίς βέβαια να ξέρουμε τι μας περιμένει. Γιατί κατά κανόνα ο ηλικιωμένος άνθρωπος που έρχεται να ζήσει στο σπίτι των παιδιών του, κάτι έχει, όσο κι αν ο ίδιος δεν το ξέρει. Οσοι είναι καλά, θέλουν την ανεξαρτησία τους. Το πολύ πολύ να χρειαστούν κάποια βοήθεια, αλλά προτιμούν να είναι ήσυχοι στον κόσμο τους. Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλο τον αναπτυγμένο βιομηχανικά και καθυστερημένο πνευματικά (κάνει ακόμα πολέμους) δυτικό κόσμο, ο πληθυσμός γερνάει ραγδαία. Οι γέροι πάνω από 65 χρόνων είναι περισσότεροι από τα παιδιά κάτω των πέντε ετών. Και οι προοπτικές είναι δυσοίωνες. Το 2050, οι άνθρωποι που θα είναι πάνω από 80 χρόνων θα είναι 434 εκατομμύρια, με το 80% από αυτούς να ζει σε φτωχές χώρες με μηδέν υποδομές («Εφ.Συν. 28/6/2019, Ιωάννα Σωτήρχου).

Αλλά να γυρίσουμε στα καθ’ ημάς. Κατά κανόνα οι γέροι πάσχουν από κατάθλιψη, όσο και να φαίνονται υγιείς, η οποία μένει αδιάγνωστη. Οι οικείοι το εκλαμβάνουν σαν δυστροπία. Και όταν μπουν στις αρχές άνοιας το θεωρούν παραξενιά. Και προσπαθούν να διορθώσουν τον άρρωστο με λογικά επιχειρήματα που καταλήγουν σε θρυλικούς καβγάδες, οι οποίοι επαναλαμβάνονται, με τα ίδια λόγια και τα ίδια επιχειρήματα. Μετά έρχονται τα κινητικά προβλήματα που ερμηνεύονται σαν τεμπελιά. Και όταν φτάσει ο ασθενής-γέρος στο σημείο να είναι κατάκοιτος και να μην μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, τότε η ζωή γίνεται κόλαση. Και αν αυτό κρατήσει χρόνια, τότε έχουμε μια σχέση αλληλοβασανισμού.

Το να θέλεις να φροντίσεις τη μάνα σου ή τον πατέρα σου είναι ασφαλώς μια αγαθή και ευγενική πρόθεση. Αλλά η γεροντοϊατρική είναι ένας δύσκολος κλάδος της ιατρικής και οι νοσηλευτές έχουν ειδική εκπαίδευση. Οσοι ειδικεύονται σε αυτό, ξεκινούν από βαθιά ανθρωπιστικά αισθήματα. Ανθρωποι με βαθιά στράτευση, που βοηθούν τους πιο ανήμπορους και στερημένους, με μόνη ανταμοιβή ένα χαμόγελο. Και αν βρεθεί και αυτό.

Τα παιδιά των υπερηλίκων, συνήθως γυναίκες, που τους φροντίζουν, δεν έχουν αυτή την παιδεία, όσο καλές και να είναι οι προθέσεις τους. Ακόμη υπεισέρχεται η σχέση γονέα-παιδιού που κάνει τα πράγματα ακόμη πιο περίπλοκα. Αποτέλεσμα; Να έχουμε δύο θύματα και δύο θύτες. Αυτός που φροντίζει, χωρίς εκπαίδευση, έναν γέρο άνθρωπο, τσακίζεται και συχνά χάνει την προσωπική του ζωή. Δεν έχει περιθώριο για τίποτα άλλο. Ο ασθενής-γέρος δεν έχει τη φροντίδα που χρειάζεται και κάθε τόσο παρακαλεί τον Θεό να τον πάρει, συχνά, με σπαραχτικά κλάματα. Σε μια τέτοια περίπτωση «Θεός» μπορεί να γίνει το ίδιο του το παιδί που θα βρεθεί σε κατάσταση υστερίας. Στις πρωτόγονες κοινωνίες οι γέροι ήταν ιεροί και είχαν τη φροντίδα όλης της κοινότητας. Και από παλαιοντολογικά ευρήματα που έχουμε, τους ανάπηρους και τους γέρους δεν τους εγκατέλειπαν. Τους κουβαλούσαν στα χέρια. Αλλά οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν εγκαταλείψει αυτόν τον πολιτισμό. Περικοπές στην Υγεία σημαίνει μεταξύ άλλων και θανατική ποινή στους γέρους μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Θεωρητικά θα έπρεπε το σύστημα Υγείας, για τους ανθρώπους που δούλεψαν μια ολόκληρη ζωή και πλήρωσαν για να εξασφαλίσουν τα γεράματά τους, να είναι πρώτη προτεραιότητα. Αλλά στη λογική του νεοφιλελευθερισμού, ένας γέροντας λιγότερο σημαίνει μια σύνταξη λιγότερο.

Αστυνομικός δεν είμαι και ούτε έχω αστυνομική λογική. Αλλά μου αρέσουν οι ταινίες που εξιχνιάζουν εγκλήματα. Σε αυτές τις μητροκτονίες και πατροκτονίες μήπως πρέπει να αναζητηθεί και ο ηθικός αυτουργός; Μήπως πρέπει να τον αναζητήσουμε κατά μεριά του υπουργείου Υγείας; Η αστυνομία ως γνωστόν δεν κάνει διακρίσεις. Και αν βρεθεί ύποπτος ο υπουργός, να τον συλλάβει και να τον στείλει στον ανακριτή.