Μικρό αφιέρωμα στον Νάνο Βαλαωρίτη (1921-2019)

..............................................................

Νάνος Βαλαωρίτης (1921-2019)

- Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;

- Πιστεύω ότι είναι η συνείδηση ενός αισθήματος και τo αίσθημα μιας συνείδησης. Είναι ιδεολόγημα όπως η βρετανικότητα, η βραζιλιανικότητα, η γαλλοφωνία, η ιταλικότητα κ.ο.κ. Τίποτα δεν είναι ποτέ καθαρά ελληνικό ή οτιδήποτε άλλο... Η καθαρότητα είναι ύποπτη. Όλοι οι ποιητές μας είναι υβρίδια και μάλιστα οι καλύτεροι: Κορνάρος, Χορτάτζης, Σολωμός και Κάλβος (ελληνοϊταλικοί), Καβάφης, Σεφέρης (αγγλογαλλο-ελληνικοί), Εμπειρίκος, Ελύτης, Εγγονόπουλος (κυρίως ελληνογαλλικοί), Ροΐδης (ελληνοϊταλογαλλικός)...κ.ο.κ. Αυτό δεν τους εμποδίζει να είναι ελληνικοί σε αίσθημα και συνείδηση. Το ίδιο ισχύει για τους εικαστικούς. Και τους πεζογράφους. Δεν υπάρχει τίποτα καθαρά ελληνικό ούτε στους αρχαίους, που είχαν επιρροές από την ανατολική αιγυπτιακή τέχνη, σκέψη και ποίηση... από την Μυκηναϊκή εποχή. Το ίδιο και για τις θρησκείες. Οι Λατίνοι ελληνίζουν κ.ο.κ. Αυτό δεν εμποδίζει να υπάρχουν τοπικισμοί που ισχύουν για όλες τις εθνότητες...

...- Παράγει πολιτισμό ο Έλληνας της νέας εποχής ή μένει προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;   

- Ο λαϊκός μας πολιτισμός, για μένα, σταμάτησε να παράγεται με τα τελευταία δημοτικά τραγούδια, την ξυλογλυπτική, τα υφαντά – με τους αυτοδίδακτους Μακρυγιάννη, Ζωγράφο, Θεόφιλο και άλλους.

- Με ποια ταυτότητα οι Έλληνες περιέρχονται στον σύγχρονο κόσμο;

- Με την  ταυτότητα του Ψευδοευρωπαίου...

- Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.

- Τα γιατί – πρέπει είναι φασιστικά... Απορρίπτονται αδίστακτα.

                                                           Νάνος Βαλαωρίτης

                                                (από το «Κ», 31/8/2008)

ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ

Πρέπει να σας ομολογήσω

ότι δεν με ενθουσιάζει

η ριπή του ανέμου

που σχίζει κόκαλα

και τα πετάει στο πεζοδρόμιο

Πάντως ό,τι και να γίνει

δεν θα παρασταθώ ευχαρίστως

στην κηδεία μου – γι’ αυτό

θα προφασισθώ ένα συνάχι

ότι κάνει κρύο ή ότι βρέχει

κι ότι μπορεί και να κρυολογήσω

Θα προφασισθώ πονοκέφαλο

ή πονόδοντο – ή πως έχω

ένα σημαντικό ραντεβού

με τον γιατρό μου αύριο

ή ότι είμαι «εκτός πόλεως»

Δεν είμαι απ’ αυτούς

που τους θάβουν εύκολα

έστω ακόμα κι εν ζωή όπου

πολλοί άθαφτοι κυκλοφορούν

στους δρόμους και τα σπίτια

Από αυτό το άκρον άωτον

του ποιητικού μας λόγου εξέχει

από μνήμα πρόσφατο ρηχό

ένα χέρι που κρατάει ένα μολύβι

κι από νεκρούς και ζωντανούς

εξίσου το μισθό του διεκδικεί

                                            Νάνος Βαλαωρίτης

                                            («Αυγή», 2/11/08)