"Τρείς όψεις του κακού" Από τις αφηγήσεις του Τίτου Πατρίκιου «Περιπέτειες σε τρεις σχεδίες» (εκδ. Κέδρος, 2006)

............................................................

Τίτος Πατρίκιος
(γ. 1928)






 

·        

Τρείς όψεις του κακού

Από τις αφηγήσεις του Τίτου Πατρίκιου «Περιπέτειες σε τρεις σχεδίες» (εκδ. Κέδρος, 2006)

Ι

Το μυστήριο δεν είναι ο θάνατος. Το μυστήριο είναι το πόσο εύκολα μπορούμε να τον προκαλέσουμε. Λένε πως το απόλυτο κακό είναι να σκοτώνεις. Όταν όμως αυτό το κακό εξαγιάζεται για κάποιον υπέρτερο σκοπό, μπορεί να συντελεστεί με τη μεγαλύτερη ευκολία. Ο βαθμός χρησιμοποίησης αυτής της ευκολίας είναι το κριτήριο του καθενός μας.

   Φαίνεται πως η πρώτη προσπάθεια είναι για όλους δύσκολη. Φέρνει ναυτία και πνιγμό όπως το πρώτο τσιγάρο. Όσοι επιμένουν το συνηθίζουν. Έτσι, υπάρχουν άνθρωποι που σκοτώνουν με την ίδια άνεση που ένας άλλος καπνίζει.

ΙΙ

Ποτέ δεν λογαριάσαμε όχι τη δύναμη αλλά την επιθυμία του κακού. Ποτέ δεν αναγνωρίσαμε πως το πιο επικίνδυνο κακό είναι αυτό που κάνουμε, μετονομασμένο σε «καλό», για τη σωτηρία των άλλων. Έτσι, μπορούμε να το κάνουμε άνετα, χωρίς ερωτηματικά, χωρίς τύψεις, μέσα στη σιγουριά και στην ασφάλεια μιας κοινότητας, μιας εκκλησίας, ενός κόμματος, ενός οποιουδήποτε κλειστού σχηματισμού που καθορίζει, από τη μια μεριά, τους λίγους εκλεκτούς και αναμορφωτές και, από την άλλη, τους πολλούς αμαρτωλούς και αναμορφωτέους.

   Ποιο είναι το «καλό» για τους άλλους, δηλαδή το αναβαπτισμένο κακό; Τελικά, η καθυπόταξη όσων δεν υποτάσσονται στη δική μας αντίληψη για τον κόσμο, στο δικό μας σύστημα αξιών. Και αν χρειαστεί η συντριβή τους. Η ύστατη εφαρμογή αυτού του «καλού», το ultimum remedium της σωτηρίας, είναι η θανάτωση του ανυπόταχτου άλλου.

ΙΙΙ

Τι θα συμβεί, άραγε, αν τα επαγγέλματα που έχουν επινοηθεί για να καταπολεμούν το κακό και να πραγματώνουν το καλό πετύχουν κάποτε τον σκοπό τους; Δηλαδή αν κατορθώσουν να εξαλείψουν πλήρως το κακό και να εγκαθιδρύσουν οριστικά το καλό; Απλούστατα, όσοι τα ασκούν – και είναι πάρα πολλοί – θα βρεθούν σε μόνιμη ανεργία: αστυνομικοί, δικαστές, στρατιωτικοί, ιερείς, και τόσοι άλλοι. Ακόμα και οι επαγγελματίες πολιτικοί ή οι επαγγελματίες επαναστάτες.

   Μήπως, λοιπόν, για να αποφευχθεί αυτή η μαζική ανεργία, το καλύτερο, και φυσικά το διατηρητέο, καθεστώς είναι εκείνο στο οποίο το καλό και το κακό συνυπάρχουν και συγκρούονται, χωρίς ποτέ να επικρατεί πλήρως ούτε το ένα ούτε το άλλο;