Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2024

"Λύτρωση" γράφει ο Παύλος Μεθενίτης ("Εφημερίδα των Συντακτών"-"Νησίδες", 21-22.9.2024)

 ..............................................................



Λύτρωση





γράφει ο Παύλος Μεθενίτης ("Εφημερίδα των Συντακτών"-"Νησίδες", 21-22.9.2024)




Η λύτρωση είναι μεγάλη κουβέντα για να τη χρησιμοποιεί ανέξοδα, χωρίς να την έχει κερδίσει, ένας άνθρωπος που όλα καλά του πήγαν μέχρι τώρα στη ζωή.

«Είμαι από τη σάρκα λυτρωμένος / κάτι εντός ακόμα κι αν πονεί...» έγραφε ο Κωστής Παλαμάς στον «Ωριγένη» του, και αυτός ο στίχος ανασύρθηκε συνειρμικά όταν ακούσαμε τη δήλωση του εκθρονισθέντος αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ, πως νιώθει «λυτρωμένος» διότι είδαν όλοι οι πολίτες, όλοι εμείς, τη «μομφή που ζω από την πρώτη μέρα που εκλέχθηκα πρόεδρος», όπως είπε.

Τέλος πάντων, μάλλον έκανε την ανάγκη φιλοτιμία, διότι έναν χρόνο τώρα δεν φαινόταν να ζει κανένα δράμα, να βιώνει κάποιο μαρτύριο. Εύχαρις περιφερόταν από κανάλι σε σταθμό, κι από συνεδρία σε συγκέντρωση - παράσταση έδινε, ως ζεν πρεμιέ και σκηνοθέτης του εαυτού του. Και τώρα που αναγκάστηκε από το ίδιο το κοινό του να κατεβεί από τη σκηνή, τώρα (λέει πως) λυτρώθηκε. Μεγάλη κουβέντα.

«Λυτρώνω»: από το αρχαιοελληνικό «λυτρόω-ώ», που σημαίνει, σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, «απαλλάσσω κάποιον από το βάρος μιας επώδυνης κατάστασης», τον γλιτώνω από τα δεινά, από τα βάσανά του, τον σώζω. Το Μείζον Ελληνκό Λεξικό ορίζει τη λέξη ως «ελευθερώνω πληρώνοντας λύτρα». Ο Γιώργος Θεοτοκάς είχε γράψει κάπου: «...να βοηθήσει μερικούς ανθρώπους γύρω του να λυτρωθούν από την αγωνία». Ο Ιησούς, για παράδειγμα, λέει η Γραφή, λύτρωσε τους ανθρώπους από τις αμαρτίες τους. Το μεσοπαθητικό «λυτρώνομαι» έχει τις έννοιες του «σώζομαι, ξεφεύγω, ελευθερώνομαι, απαγκιστρώνομαι, απαλλάσσομαι από...». Στον «Ερωτόκριτο» ένας ωραίος στίχος λέει: «ο Ρήγας απ’ τον λογισμό και βάρος ελυτρώθη».

Η λύτρωση, η απαλλαγή από τα δεινά, ο γλιτωμός από το άχθος το βιοτικό που όλοι μας κουβαλάμε, άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο, είναι μια πολύ σημαντική υπόθεση. Οσο μεγαλύτερο το βάρος των βασάνων μας τόσο πιο έντονη είναι η επιθυμία μας να λυτρωθούμε από αυτά· και, μάλιστα, αυτός ο λυτρωμός που επαγγέλλονται κάποιοι κατ’ επάγγελμα λυτρωτές είναι μία από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις: τελειωμό δεν έχουν οι γκουρού, οι θρησκευτικοί αρχηγοί, οι κοινωνικοί αναμορφωτές, οι σωτήρες εν γένει, που πουλάνε τη λύτρωση με το κομμάτι - ο Καζαντζάκης είχε γράψει κάποιες φλογερές σελίδες (στο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται») για τους χριστέμπορους, που πουλάνε «τον Χριστό με το ζύγι».

Ναι, η ζωή είναι βαριά, και το καρότσι που σέρνει η καθεμιά μας κι ο καθένας στον βίο του δεν είναι φορτωμένο μόνο με καλές, φωτεινές πράξεις: η λύτρωση από τα μαύρα στίγματα, από πράξεις ή παραλείψεις που καθόλου δεν είμαστε περήφανοι γι’ αυτές, η απόξεση της σκουριάς από την ψυχή μας είναι μια πανανθρώπινη ανάγκη, ένα ζητούμενο, γι’ αυτό άλλωστε υπάρχει όλη αυτή η προσφορά, με το αζημίωτο, της θρησκευτικής, φιλοσοφικής ή πολιτικής λύτρωσης.


Ομως, εδώ μιλάμε για πραγματικές συμφορές, κι όχι για διαψεύσεις αρχηγικών φιλοδοξιών. Εδώ μιλάμε για αμαρτίες και δεινά, που κάνουν αφόρητη τη ζωή, κι όχι για μια παράσταση για έναν ρόλο, που κατέβηκε άδοξα. Η λύτρωση είναι μεγάλη κουβέντα για να τη χρησιμοποιεί ανέξοδα, χωρίς να την έχει κερδίσει, ένας άνθρωπος που όλα καλά του πήγαν μέχρι τώρα στη ζωή. Που και είναι και φαίνεται ένας από τους προνομιούχους: νέος και ωραίος, πλούσιος και διάσημος, επιτυχημένος και ακμαίος, ερωτευμένος και νιόπαντρος και, μέχρι πρότινος, πολιτειακός παράγων, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μέγας και τρανός. Μόνο από το «εγώ» του θα του έκανε καλό να λυτρωθεί, κάτι εντός ακόμα κι αν πονεί...

Δεν υπάρχουν σχόλια: