.............................................................
Ενα κειμενο μου για τη φωτογραφια του σπουδαιου φωτογραφου της Οκτωβριανης επαναστασης Victor Bulla, το οποιο μου ειχε ζητησει η φιλη Πηνελοπη Πετσινη για το διαδικτυακο περιοδικο Marginalia.
Petrograd 1921. Του Victor Bulla.
Ομαδική φωτογραφία εργατών σε εργοστάσιο με αφορμή την εκλογή αντιπροσώπων για το Σοβιέτ της πόλης.
Σχεδόν όλοι άνδρες, οι περισσότεροι βλοσυροί. Ανάμεσά τους λίγες γυναίκες και μερικά παιδιά. Στην υπερυψωμένη εξέδρα βρίσκονται οι κομματικοί αξιωματούχοι και η διοίκηση του εργοστασίου. Ανέκαθεν οι ελίτ στέκονταν ψηλότερα από το λαό.
Όλοι κοιτάζουν το φακό της μηχανής. Διαμέσου του φακού κοιτούν στα μάτια τον μελλοντικό θεατή της φωτογραφίας. Το μήνυμα είναι σαφές: «΄Ημουν κι εγώ εκεί». Η φωτογραφία το επιβεβαιώνει ως αναμφισβήτητο τεκμήριο. Η φωτογραφική μηχανή τους έχει απο-θανατίσει. Ο χρόνος πάγωσε για ένα κλάσμα του δευτερολεπτου. Κι αυτός ο στιγμιαίος θάνατος του χρόνου τους εξασφάλισε την α-θανασία, το πέρασμα στην Ιστορία.
Τίποτα δε γνωρίζουμε για τη συνέχεια των προσώπων που απεικονίζονται στη φωτογραφία. Πόσοι επέζησαν από τον εμφύλιο κι από τις σταλινικές εκκαθαρίσεις, πόσοι ήταν ανάμεσα στα 1.000.000 θύματα της πολιορκείας της πόλης που άλλαξε το όνομά της σε Λένινγκραντ προς τιμήν του ηγέτη της Σοβιετικής Επανάστασης, πόσοι σκοτώθηκαν στα αναρίθμητα πεδία των μαχών του μεγάλου πατριωτικού πολέμου από τους Γερμανούς Ναζί. O ίδιος ο Victor Bulla, o αγαπημένος φωτογράφος των ηγετών του Κόμματος, του Λένιν, του Ζηνόβιεφ, του Κάμενεφ, του Στάλιν και άλλων συνελήφθη ως εχθρός του λαού το 1938, εξορίστηκε στη Σιβηρία και εκτελέστηκε στις 30 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς.
Όμως εκείνη τη μέρα του 1921 οι εργάτες στέκονται απέναντι στην camera του, αποφασισμένοι, κάποιοι αμήχανοι, και μας κοιτάζουν στα μάτια. Πρόσωπα της Επανάστασης που άλλαξε τον κόσμο τον 20ο αώνα. Μάρτυρες της αποδοχής και της διάψευσης της μεγάλης ουτοπίας. Πρωταγωνιστές και συνάμα αναλώσιμοι.
Αν στη φωτογραφία συνηθίζεται τα «μοντέλα» να κοιτούν το φακό, υπακούοντας στη σχετική εντολή του φωτογράφου, στον ετεροθαλή αδερφό της τον κινηματογράφο αυτό είναι απαγορευμένο. Εδώ η εντολή του σκηνοθέτη είναι σαφής: «μην κοιτάτε το φακό. Κάνετε σαν να μην υπάρχουμε». Ο θεατής παραμένει ένας ηδονοβλεψίας, ένας κρυφός παρατηρητής της ιστορίας που ξετυλίγεται στο πανί. Η απευθείας συνάντηση με το βλέμμα των πρωταγωνιστών της ταινίας είναι απαγορευμένη. Η ιστορία εκτυλίσσεται μέσα από τις ασύμβατες γραμμές των βλεμμάτων. Οι προλετάριοι-ήρωες των ταινιών του σοσιαλιστικού ρεαλισμού βάδιζαν προς τους ανοιχτούς σοβιετικούς ορίζοντες με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και την πλάτη γυρισμένη στους θεατές με τα φοβισμένα μάτια.
Από τον φίλο στο fb Kiriakos Aggelakos (facebook, 18.12.2020)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου