"Σύγκρουση πριν τη συμφωνία" του Απόστολου Διαμαντή (www.protagon.gr, 31/1/2015)

  ........................................................

 

Σύγκρουση πριν τη συμφωνία

 

 

του Απόστολου Διαμαντή

(www.protagon.gr, 31/1/2015) 

 

 

Η κυβέρνηση οδηγεί την διαπραγμάτευση με τους δανειστές στο δικό της γήπεδο. Επέλεξε να καταστήσει διεθνώς γνωστές τις θέσεις της, που είναι και οι προεκλογικές της δεσμεύσεις.
1) Επιδιώκει μια συνολική λύση του ζητήματος και μια νέα συμφωνία με τους δανειστές. Ένα νέο πρόγραμμα.
2) Για τη συμφωνία αυτή θα απευθυνθεί στα ευρωπαϊκά αρμόδια όργανα, την Κομισιόν, την ΕΚΤ και φυσικά το ΔΝΤ.
3) Το υφιστάμενο πρόγραμμα δεν αναγνωρίζεται, διότι η κυβέρνηση προτείνει ένα νέο και επ’ αυτού σκοπεύει να συζητήσει. Επομένως η τρόικα δεν είναι συνομιλητής της κυβέρνησης, διότι, πολύ απλά, η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να υλοποιήσει τα μέτρα του υφισταμένου προγράμματος.

Αυτό είναι το σαφές πλαίσιο. Επομένως, η περίφημη κωλοτούμπα δεν επιβεβαιώνεται, για τον απλό λόγο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ένα κόμμα σαν τα άλλα, δεν εκπροσωπεί δηλαδή αποκλειστικά την κοινωνική και επιχειρηματική ελίτ της χώρας, ούτε αναφέρεται σ’ αυτές. Δεν αντλεί απ’ αυτές την ισχύ του. Είναι ένα κόμμα της αριστεράς, το οποίο αναφέρεται και δίνει λογαριασμό στις λαϊκές κοινωνικές δυνάμεις τις οποίες και πρωτίστως εκπροσωπεί. Συναφώς, δεν εξαρτά και την αναπαραγωγή του από τις αποφάσεις της Μέρκελ ή του Σουλτς. Αυτό το κρίσιμο σημείο δεν έχει γίνει αντιληπτό ούτε καν από τους αναλυτές, όταν αναφέρονται στην περίφημη κωλοτούμπα στην οποία επρόκειτο να υποχρεωθεί ο Τσίπρας. Δεν σημαίνει βεβαίως ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να κάνει συμβιβασμούς και υποχωρήσεις. Θα κάνει. Αλλά στο έδαφος των δικών της επιδιώξεων και προτεραιοτήτων.

Γιατί επέλεξε τη δημόσια δήλωση των προθέσεών της και δεν άφησε τον χρόνο να κυλήσει με ασάφειες; Διότι, σ’ αυτήν την περίπτωση, θα έδινε την εντύπωση ότι αφήνει ανοιχτό το κρίσιμο ζήτημα της ισχύος του υφισταμένου προγράμματος και θα έδινε στη Μέρκελ τον χώρο να ασκήσει τη μέγιστη πίεση. Εάν ο Τσίπρας άφηνε ανοιχτά όλα τα θέματα, θα πήγαινε ως πρόβατο επί σφαγήν και οι μέρες του θα ήταν μετρημένες. Αντιθέτως, τοποθετώντας καθαρά το ζήτημα, στρέφει τη διαπραγμάτευση στο δικό του έδαφος: θέλετε συμφωνία; Ευχαρίστως. Δεν θέλετε; Αναλαμβάνετε το κόστος μιας ρήξης στην ευρωζώνη, που θα είναι προϊόν της γερμανικής αδιαλλαξίας. Η Μέρκελ εν προκειμένω θα πρέπει να πάρει πάνω της το τεράστιο κόστος μιας κρίσης της ευρωζώνης συνολικά.

Η κυβέρνηση έχει έναν πολύ ισχυρό σύμμαχο επί του περιεχομένου των προτάσεών της. Την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου ήταν σαφής: οι ΗΠΑ επιθυμούν το τέλος των πολιτικών λιτότητας στην Ευρωζώνη και ζητούν πολιτικές ανάπτυξης. Φυσικά ζητούν από την Ελλάδα να κάνει μεταρρυθμίσεις. Μα αυτό ζητάει και ο Τσίπρας. Μεταρρυθμίσεις. Πάταξη της φοροδιαφυγής, χτύπημα των οικονομικών ελίτ που ελέγχουν μονοπωλιακά την ελληνική αγορά, δίκαιη ανακατανομή των φορολογικών βαρών. Ό,τι ακριβώς ανακοίνωσε πρόσφατα και ο Ομπάμα. Ελλάδα και ΗΠΑ, αυτή τη στιγμή, συμπορεύονται επί της ουσίας και έχουν την ίδια θέση για την κρίση ύφεσης στην ευρωζώνη.

Το πλαίσιο, όπως έχει τεθεί, ενέχει φυσικά τον κίνδυνο της ρήξης, καθώς οι ιστορικά στενόμυαλοι Γερμανοί ενδέχεται να την επιλέξουν. Ωστόσο και αυτό έχει όπως φαίνεται συνυπολογισθεί, καθώς η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι δεν επιθυμεί τη δόση των 7 δισ. Τι σημαίνει αυτό; Πρακτικά σημαίνει ότι εάν δεν συμφωνήσουμε για ένα νέο πρόγραμμα, τότε η Ελλάδα θα αποδεχθεί τη μη καταβολή της δόσης, δηλαδή δεν θα αποπληρώσει τα ομόλογα που λήγουν.

Η επόμενη απειλή είναι η διακοπή της ρευστότητας για τις ελληνικές τράπεζες από την ΕΚΤ. Πρόκειται για την ύστατη απειλή, για την οποία θα πρέπει να συμφωνήσει και ο Ντράγκι. Εάν αυτή η απειλή γίνει πραγματικότητα, τότε η ΕΚΤ θα αναλάβει το κόστος μιας πτώχευσης εντός της ευρωζώνης, κόστος ιδιαίτερα βαρύ υπό τις παρούσες συνθήκες.

Το πιθανότερο ενδεχόμενο εξακολουθεί, κατά τη γνώμη μου, να παραμένει η επίτευξη συμφωνίας. Μοιάζει απίθανο να οδηγηθούν τα πράγματα στα άκρα, εξαιτίας τεχνικών ζητημάτων, όπως είναι η παρουσία της τρόικας. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα αυτή τη στιγμή αποκαθιστά την εσωτερική έννομη τάξη και απέκτησε κυβέρνηση που δεν είχε, διότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις ήταν μεταφορείς των απόψεων των δανειστών. Απέκτησε επίσης κοινοβούλιο, το οποίο είχε στην πράξη καταργηθεί, καθώς δεν νομοθετούσε, αλλά απλώς υπέγραφε νομοσχέδια που είχαν συντάξει οι δανειστές, και οι βουλευτές με την απειλή της διαγραφής ψήφιζαν ασυζητητί.

Υπό τις περιστάσεις αυτές, το μείζον είναι η αποκατάσταση του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα. Η συμφωνία επί του προγράμματος έπεται ως ζήτημα. Το πιθανότερο είναι να επέλθει.
Σε κάθε περίπτωση δεν θα είναι η κυβέρνηση αυτή που θα φέρει την ευθύνη της ρήξης. 

Ο Απόστολος Διαμαντής είναι πανεπιστημιακός και συγγραφέας.