"Γιατί κατασπαράχτηκε η Ελλάδα;" γράφει ο Χρήστος Λάσκος ("Εφημερίδα των Συντακτών", 27.03.24)

 ..............................................................

Γιατί κατασπαράχτηκε η Ελλάδα;

γράφει ο Χρήστος Λάσκος ("Εφημερίδα των Συντακτών", 27.03.24) 

Διαβάζω αυτόν τον καιρό το βιβλίο του Ερίκ Μονέ σχετικά με τις κεντρικές τράπεζες («Κεντρικές Τράπεζες, Κράτος Πρόνοιας και Δημοκρατία», Πόλις, 2023). Ο Μονέ επιμένει να υπογραμμίζει το γεγονός ότι στην Ε.Ε. οι κεντρικές τράπεζες δεσμεύονται να υποστηρίζουν το κράτος πρόνοιας.

Παραθέτει χαρακτηριστικά το άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ενωση, σύμφωνα με το οποίο η Ε.Ε. «εργάζεται για την αειφόρο ανάπτυξη της Ευρώπης με γνώμονα την ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη και τη σταθερότητα των τιμών, την κοινωνική οικονομία της αγοράς με υψηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας, με στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική πρόοδο, και το υψηλό επίπεδο προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος»

Και ακολουθεί το σχόλιό του: «Κατά συνέπεια, το νομικό πλαίσιο ανοίγει δυνητικά τον δρόμο σε πολλές δραστηριότητες της Κεντρικής Τράπεζας, πράγμα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε απεριόριστη απο-εμπορευματοποίηση, προκειμένου να στηριχτούν οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές πολιτικές».

Συνεπώς ο Μονέ ισχυρίζεται ότι οι ακολουθούμενες οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές στην Ε.Ε. θα μπορούσαν να καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος, μιας και το νόημα του άρθρου 3 δεν είναι ρητά διατυπωμένο. Δεδομένου, δε, ότι ως στόχος ορίζεται η πλήρης απασχόληση, η κοινωνική πρόοδος και η προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος, μια «σοσιαλδημοκρατική», παραδοσιακού τύπου, πολιτική δεν είναι απαγορευμένη.

Βέβαια η νεοφιλελεύθερη ερμηνεία που επικράτησε κατά ειρωνικό τόπο οφείλει τα περισσότερα στην «Κεντροαριστερά», που κυβερνούσε στην πλειονότητα των χωρών της Ε.Ε. όταν διαμορφωνόταν η κυρίαρχη εκδοχή.

Τι μας λέει ο Μονέ; Πολύ απλά ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως αποδείχτηκε μάλιστα με την πολυετή εφαρμογή της «ποσοτικής χαλάρωσης», της περίφημης QE, και ακόμα περισσότερο με την κολοσσιαία χρηματοδότηση την περίοδο της πανδημίας, δεν υποχρεούνταν από τις συνθήκες να εφαρμόσει την πολιτική που εφάρμοσε μετά την κρίση του 2008. Μια πολιτική που διέλυσε στην κυριολεξία τη χώρα μας.

Τι συνέβη λοιπόν; Γιατί έγιναν όσα έγιναν; Γιατί στην περίπτωσή μας παραβιάστηκαν όλοι οι στόχοι που καθορίζει το άρθρο 3;

Αρχικά είναι φανερό πως στις ελίτ, ευρωπαϊκές και ντόπιες, επικράτησε πανικός στο μέτρο που έχοντας πιστέψει και οι ίδιες τις ταξικές τους ανοησίες, και ιδίως εκείνη που ισχυριζόταν ότι οι αυτορρυθμιζόμενες αγορές θεραπεύουν πάσα νόσο και πάσα μαλακία, βρέθηκαν έκπληκτοι μπροστά στη μεγάλη καπιταλιστική κρίση. Οι εταιρείες αξιολογήσεων άλλωστε έδιναν παντού ΑΑΑ -από την Lehman Brothers μέχρι την Ελλάδα. Η αρλούμπα ως πρόγνωση!

Μέσα σε αυτή τη συνθήκη, με την τρικυμία εν κρανίω να ανταριάζει, τέθηκαν οι πολιτικές προτεραιότητες. Επρεπε πριν απ’ όλα να διασωθούν οι γαλλογερμανικές τράπεζες. Η Ελλάδα είχε την ατυχία να σκάσει στη χειρότερη στιγμή. Αυτό έκανε «αναπόφευκτο» το να μπει ο λαός της σε κατάσταση βασανισμού. Αν δεν πλήρωνε τα φέσια η εργατική τάξη της, ποιος θα τα πλήρωνε; Οι μεγαλοκαπιταλιστές;

Το ζήτημα πολύ περισσότερο από οικονομικό ήταν πολιτικό. Η Ελλάδα έδινε τη δυνατότητα να προσφερθεί ως παράδειγμα προς αποφυγή. Το σφάγιο περιφέρθηκε σε όλη την επικράτεια της Ε.Ε. και έγινε ένα περίφημο πειραματόζωο για την εφαρμογή πολιτικών ακραίας λιτότητας. Πόσο θα άντεχε άραγε το ινδικό χοιρίδιο του ευρωπαϊκού καπιταλισμού;

Οι πολιτικές που ασκήθηκαν εδώ από το ΔΝΤ δεν είχαν την παραμικρή, τεχνοκρατική έστω, δικαιολόγηση. Γι’ αυτό και κανένας από τους διακηρυγμένους στόχους δεν επιτεύχθηκε ποτέ. Οι διαβόητοι «πολλαπλασιαστές», οι οποίοι αποδείχτηκαν πέντε φορές μεγαλύτεροι από αυτούς που υπέθεταν οι ειδικοί (sic), είναι το χαρακτηριστικότερο, μεταξύ εκατοντάδων άλλων ηλιθιοτήτων, παράδειγμα.

Η οικονομία έχασε το 27% του ΑΕΠ της, η φτωχοποίηση υπήρξε πρωτοφανής, η ανεργία άγγιξε το 30%.

Ο Μονέ μάς λέει ότι αυτό δεν το επέτασσε καμία «υποχρέωση». Αντίθετα, οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα ήταν σε σύγκρουση με τη βασική «υποχρέωση» όλων των θεσμών να φροντίσουν για την επίτευξη στόχων όπως η πλήρης απασχόληση, η κοινωνική πρόοδος και η περιβαλλοντική προστασία και βελτίωση!

Πανικός, ασχετοσύνη των ελίτ και μαζί η νεοφιλελεύθερη ταξική παράκρουση «να τιμωρηθούν οι ένοχοι» ήταν στη βάση του κατασπαραγμού μας.

Η ψοφοδεής, αλλά και γνώστρια των συμφερόντων της, ελληνική ιθύνουσα τάξη εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία, για να διαμορφώσει το μοντέλο του λευκού Aσιάτη εργαζόμενου που κυριαρχεί σήμερα.

Η Ελλάδα ήταν βάσιμη απειλή, που τρόμαζε τη Μέρκελ και το 2010 και το 2012 και το 2015. Ολοι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκ των υστέρων το έχουν αποδεχτεί.

Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έκαναν τίποτα για να αξιοποιήσουν αυτό το γεγονός. Αντίθετα, ανεξαρτήτως διακηρύξεων, όλες, μηδεμιάς εξαιρουμένης, «έσωσαν τη χώρα» εξοντώνοντας τον λαό της. Εκπροσωπώντας την εκμεταλλευτικότερη άρχουσα τάξη στην Ε.Ε. Η σημερινή εικόνα είναι απολύτως αποκαλυπτική. Ενα 30-35% του πληθυσμού ευτυχεί πλουσιοπάροχα, ενώ τα 2/3 είναι σχεδόν στη χειρότερη μοίρα από οπουδήποτε αλλού στην Ε.Ε.

Πρέπει να θυμόμαστε πως δεν υπήρξε τίποτε αναπόφευκτο σε αυτή την άγρια υπόθεση. Ο Μονέ το στοιχειοθετεί και από τη θεσμική πλευρά.