Παρασκευή 29 Αυγούστου 2025

"Ο ΉΛΙΟΣ" & "Ο ΠΟΙΗΤΗΣ" Δύο ποιήματα του Μίλτου Σασχτούρη (1919 - 2005) Από τη συλλογή "Τα Στίγματα" (1962) & "Τα Ποιήματα 1945 - 1971") (εκδ. Κέδρος", 1979)

 ...............................................................





Μίλτος Σαχτούρης (1919 - 2005)





         "Ο ΉΛΙΟΣ"

—«Ήμουν ο άρρωστος δίχως κρεβάτι» έλεγε τώρα
ο νεκρός στο νέον εξεταστή του. Το δωμάτιο ήταν
κατασκότεινο και μόνο από μια μικρή τρύπα στο ταβάνι,
κατέβαινε σιγά σιγά μια υγρή κόκκινη κλωστή.


"Ο ΠΟΙΗΤΗΣ"


Σα θα με βρούνε πάνω στο ξύλο του θανάτου μου
γύρω θα ’χει κοκκινίσει πέρα για πέρα ο ουρανός
μια υποψία θάλασσας θα υπάρχει
κι έν’ άσπρο πουλί, από πάνω, θ’ απαγγέλλει μέσα
σ’ ένα τρομακτικό τώρα σκοτάδι, τα τραγούδια μου.


Μίλτος Σαχτούρης (1919 - 2005)
Από τη συλλογή "Τα Στίγματα" (1962) & "Τα Ποιήματα 1945 - 1971") (εκδ. Κέδρος", 1979)
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

Πέμπτη 21 Αυγούστου 2025

Haydn: Fantasia in C Major, Hob. XVII:4 (Live from Pierre Boulez Saal) - Schaghajegh Nosrati (youtube, 1.6.2025)

 ...............................................................


Haydn: Fantasia in C Major, Hob. XVII:4 (Live from Pierre Boulez Saal) -  Schaghajegh Nosrati

(youtube, 1.6.2025)


"Σκυφτοί περάσανε…" ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925 - 2005) Από τη συλλογή "Εποχές 3" & "ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1941 - 1971" (ΕΚΔ. "ΠΛΕΙΑΣ", 1975)

 ...............................................................




Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)



"Σκυφτοί περάσανε…"


Σκυφτοί περάσανε και φύγανε, δειλοί, μ’ έναν ίσκιο στα μάτια
Ούτε ένα μαντίλι ανεμίσανε —ξέραμε το χαιρετισμό τους—
Η σκόνη μπήκε στα σπίτια μας από τα πέταλα των αλόγων
Φτάνουνε τόσο μικρές οι εποχές που δεν έχουν τον καιρό να φωτίσουν τη σιωπή μας.
Είναι που όλοι οι χειμώνες περάσανε και διαβαστήκαν όλα τα βιβλία
Σαν τις διαβατικές γυναίκες που παραλλάζουνε τ’ όνομα.
Εμείς πιστεύουμε εκεί που ένας άλλος θα τ’ απόδιωχνε σαν ένα όνειρο κακό
Σα μια νεροποντή που τον βρήκε στη μέση του κάμπου
Σα μια φρικτή περιπέτεια που ξεβιδώνει το λογικό του
Η μνήμη τους είναι το πόδι που νοσταλγεί ο ανάπηρος
Είναι η σπασμένη θερμάστρα στο γεναριάτικο δωμάτιο
Είναι τα φύλλα που στοιβάζονται και ξεθωριάζουν στο συρτάρι.
Ακούοντας τα παιδιά να τραγουδούν στο δρόμο ξένοιαστα
Σκεφτόμουν αν αυτό στ’ αλήθεια είναι η προϋπόθεση της γαλήνης
Μιας κάποιας ανάπαυλας με μόνη την ευθύνη της αδιαφορίας
Ή μήπως όταν οι στρατιώτες επιστρέφουνε με τελευταίαν ελπίδα
Ένα λευκό σεντόνι χωρίς αίμα, όταν ο ταξιδιώτης
Ακούει τα μακρυσμένα βήματα του γέρικου πιστού του σκύλου.
Όμως μια μέρα φτάνουν όλα χωρίς την αρμονία της διαλογής
Δεν προφταίνουμε ν’ αγαπήσουμε έναν άνθρωπο κι ύστερα τον χάνουμε
Πεθαίνει μια μέρα και μαθαίνεις το θάνατό του απ’ τις εφημερίδες
Φεύγει —«τέλειωσαν όλα»— κι εσύ δεν έχεις ακόμα γνωρίσει την αρχή
Ψάχνεις μια θύμηση μαζί του (…το τελευταίο βράδυ που βρεθήκαμε στο καφενείο Φ…)
Δεν ξέρεις ποιά ζωή σ’ αξίζει και ταξιδεύεις άσκοπα.
Α! πώς ψεύτισαν όλα! Αφήσανε στους δρόμους τα χαλάσματα δεν τα προσέχει πια κανείς
Σέρνονται τα παιδιά ξυπόλυτα ούτε που τα γνωρίζουν οι μανάδες
Στους τάφους τα λουλούδια μαραθήκανε και τα σαπίζει η βροχή
Τα σπίτια χάσκουνε δίχως παράθυρα σαν κρανία ξεδοντιασμένα
Δείχνουνε τις πληγές στα στήθια τους και ζητιανεύουν τα κορίτσια
Τα κάρα βούλιαξαν στη λάσπη και πεθάναν οι αμαξάδες
Κι οι μαστροποί ποιητές βουβοί τρέμαν τις νύχτες στα κατώφλια.
Μια μέρα φτάνουν όλα χωρίς την αρμονία της διαλογής
Αξίζει τέλος να σταθείς τύψη με τύψη
—Και, Θε μου, πόσος λυρισμός μέσα στο ανέκφραστο
Κι είχα μέσα μου ακόμα τόσες εικόνες που ζητούσα
Φυλαχτά τόσων πολύτιμων κρυφών αναδρομών—
Δεν το ’ξερα πως ήμουν πλασμένος νά ’ρθω μια μέρα
Πίσω στα σκονισμένα μονοπάτια να κοιτάξω κατάματα
Τη φλεγόμενη πόλη τα σωριασμένα κουφάρια στους δρόμους
Να κλάψω κι εγώ για τους ανθρώπους που δε γνώρισα
Για τις πικρές γυναίκες που δε φίλησα ποτέ μου
Για τα σπασμένα χέρια των παιδιών που με κλοτσούσαν
Να κάτσω στην πιο μαύρη πέτρα και να σκεπάσω
Το μαραμένο μου πρόσωπο με λιπόσαρκα χέρια
Να μάθω ξένα ονόματα και ξένες προσευχές
Να κρατήσω σφιχτά στα χέρια μου λίγο χώμα θυσίας.

(Πώς θα ζήσουμε με μια κατάμαυρη σκιά στη θύμηση επάνω;
Πώς θα κοιμίσουμε τα είκοσι χρόνια μας στη θάλασσα της λησμονιάς;)
Άκουγα πάλι τη φωνή σου όταν γυρνούσα χτες από το πληκτικό νοσοκομείο
Ανάμεσα στα βρόμικα πανιά και στα νερά τα μουχλιασμένα
Πλήθος ενέδρες της ζωής παραμονεύουν την πτώση σου
Τα ξίφη διασταυρώνονται σε ματωμένες αστραπές
Ο θάνατος είναι κι αυτός μια περασμένη αφήγηση
Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει.
«Με μια κατάμαυρη σκιά…». Κι εγώ σκεφτόμουν
Πεδιάδες με μαύρα άλογα και πλοία λευκά στη θάλασσα
Κι εγώ σκεφτόμουν μια φευγαλέα μορφή που μου ’χε γνέψει
Δεν ξέρω αν σ’ ένα χαμένο μου όνειρο ή στα παιδικά μου χρόνια.




Μανόλης Αναγνωστάκης (1925- 2005)

Από τη συλλογή "Εποχές 3" & "ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1941 - 1971" (ΕΚΔ. "ΠΛΕΙΑΣ", 1975)

Vivaldi - Il Gardellino | Sophia Schambeck | BR-KLASSIK (youtube, 31.7.2025)

 ...............................................................


Vivaldi - Il Gardellino | Sophia Schambeck | BR-KLASSIK




Antonio Vivaldi - Flötenkonzert D-Dur op. 10 Nr. 3 RV 428 "Il Gardellino" (Der Stieglitz)

00:00 I. Allegro
03:49 II. Larghetto cantabile
06:24 III. Allegro

(youtube, 31.7.2025)




Sophia Schambeck, Blockflöte

Jaume Guri Battle, Violine

Yuki Kasai, Violine

Emily Deans, Viola

Magdalena Ceple, Violoncello

Eva Brockhaus, Kontrabass


Leon Jänicke, Theorbe & Barockgitarre

Andrii Slota, Cembalo





Σάββατο 9 Αυγούστου 2025

Blues After Hours (Instrumental) Pee Wee Crayton (youtube, 21.5.2015)

 ...............................................................


Blues After Hours (Instrumental) Pee Wee Crayton

(youtube, 21.5.2015)



"Ο Νεκρός" ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925 - 2005) - Από τη συλλογή "Η Συνέχεια 3" & "Τα Ποιήματα 1941-1971" (εκδ. "Πλειάς" 1975)

 ...............................................................



Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)




Ο Νεκρός


Ήρθαν τα πρώτα τηλεγραφήματα
Σταμάτησαν τα πιεστήρια και περιμέναν
Έγιναν οι παραγγελίες στις αρμόδιες αρχές.

Μα ο νεκρός δεν πέθανε την ορισμένη ώρα.

Όλοι φορέσαν τις μαύρες γραβάτες
Δοκίμασαν στον καθρέφτη τις συντριμμένες πόζες
Ακούστηκαν οι πρώτοι λυγμοί τα θλιβερά εγκώμια.

Μα ο νεκρός δεν πέθανε την ορισμένη ώρα.

Στο τέλος οι ώρες γινήκαν μέρες·
Εκείνες οι φριχτές μέρες της αναμονής
Οι φίλοι άρχισαν να διαμαρτύρονται
Έκλεισαν τα γραφεία τους σταμάτησαν τις πληρωμές
Γυρνούσαν τα παιδιά τους αδέσποτα στους δρόμους
Έβλεπαν τα λουλούδια να μαραίνονται.

Μα ο νεκρός δεν πέθανε την ορισμένη ώρα.

(Τόσα και τόσα πράγματα που δεν προβλέπονται
Τόσες συνέπειες ανυπολόγιστες, τόσες θυσίες,
Σε ποιούς υπεύθυνους να διαμαρτυρηθείς, πού να φωνάξεις;).

Και ο νεκρός δεν πέθανε την ορισμένη ώρα.


Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)
Από τη συλλογή "Η Συνέχεια 3" & "Τα Ποιήματα 1941-1971" (εκδ. "Πλειάς" 1975)

Παρασκευή 8 Αυγούστου 2025

"The Sky Is Crying" - Gary B.B. Coleman - Lyrics (youtube, 2.9.2018)

 ...............................................................


"The Sky Is Crying" - Gary B.B. Coleman - Lyrics

(youtube, 2.9.2018)


"Το τηλέφωνο" ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη (1919 - 2005) Από τη συλλογή "Με το πρόσωπο στον τοίχο" (1952) & "ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1945-1971 (εκδ. "ΚΕΔΡΟΣ", 1979)

 ...............................................................








              Μίλτος Σαχτούρης (1919 - 2005)





Το τηλέφωνο


Τηλεφωνάμε

για ένα νεκρό

πού να τον βρούμε;

—Το όνομά του;

μας απαντάνε

—Δεν έχει όνομα

είναι νεκρός

ψάχνουμε

τα συρτάρια

—Τον έχουν κρύψει

—Τον έχουν διώξει

—Τον έχουν σώσει

δεν τονε βρίσκουμε

είναι νεκρός

μας λένε τρέξετε

μες στη βροχή

να τονε βρείτε

τρέχουμε

και δεν τον βρίσκουμε

τηλεφωνάω

μου λένε —Έφυγε

θα είναι ψέματα

εγώ ΤΗ βλέπω

με το μεγάλο μάτι μου

το πορφυρό

Να πάμε αλλού

να τριγυρίσουμε

και να ρωτήσουμε

—Δεν τηνε ξέρουν

—Δεν ξέρουν τ’ όνομά του

—Τον ξέχασαν

Τηλεφωνάω

μου λένε: Όχι

—Δεν ξέρουν ποιός είμαι

—Δεν ξέρουν τ’ όνομά μου

Μ’ έχουν ξεχάσει




Είμαι νεκρός


Μίλτος Σαχτούρης 

Από τη συλλογή "Με το πρόσωπο στον τοίχο" (1952) & "ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1945-1971 (εκδ. "ΚΕΔΡΟΣ", 1979)

"Το χάος, η «τρέλα» και η γενοκτονία" γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου ("Εφημερίδα των Συντακτών" - "ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ", 08.08.25)

 ..............................................................



Το χάος, η «τρέλα» και η γενοκτονία






γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου ("Εφημερίδα των Συντακτών" - "ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ", 08.08.25)


Ενας καλός οδηγός για το επερχόμενο παγκόσμιο χάος, του οποίου ήδη παίρνουμε προκαταβολές, είναι το βιβλίο του Χιλιανού Μπενχαμίν Λαμπατούτ «Ο λίθος της τρέλας», από τις εξαιρετικές εκδόσεις ΔΩΜΑ, σε μετάφραση Αγγελικής Βασιλάκου. Πάλι οι εκδόσεις ΔΩΜΑ είχαν βγάλει και ένα δεύτερο βιβλίο του ίδιου συγγραφέα, με τίτλο «Οταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο», σε μετάφραση και πάλι της Αγγελικής Βασιλάκου. Και τα δύο βιβλία εκδόθηκαν το 2022.


Στον «Λίθο της τρέλας», λοιπόν, ο συγγραφέας μάς λέει πως «η ανθρωπότητα πάντα φοβόταν το χάος. Σήμερα όμως το χάος έχει γίνει τόσο κοινότοπο, τόσο πανταχού παρόν, που ίσως θα πρέπει να τοποθετηθεί στο κέντρο μιας νέας κοσμοαντίληψης». Δηλαδή σε όποια σχέδια φτιάχνουμε για το μέλλον πρέπει να παίρνουμε υπόψη μας πως είναι αδύνατο να επιστρέψουμε σε κάποια ασφάλεια του παρελθόντος και να το νοσταλγούμε, αλλά ότι τώρα ζούμε σε εποχές αβεβαιότητας και απόλυτης ενδεχομενικότητας, όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν, ακόμα και το τέλος της ανθρωπότητας.

Θα μου πείτε, πώς μπορεί ένας άνθρωπος, και μάλιστα νέος, να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι δεν θα υπάρξει μέλλον; Ωστόσο, ακόμα και οι νέοι άνθρωποι θα πρέπει να αγωνιστούν για ένα αντάξιο του ανθρώπου παρόν, στο οποίο η αξιοπρέπεια θα είναι βασική παράμετρος της εξίσωσης. Δεν μπορεί να επιτρέπουμε να συντελούνται στις μέρες μας γενοκτονίες, όπως αυτή του Ισραήλ στη Γάζα, και να μην επαναστατούμε. Στο παρελθόν η ανθρωπότητα έχει δείξει καλά δείγματα και, κυρίως, η νεολαία: αντίσταση στον πόλεμο του Βιετνάμ, καταλήψεις πανεπιστημίων, Μάης του ’68, Πολυτεχνείο στην Ελλάδα, αντιπολεμικά και αντιπυρηνικά κινήματα σε Ευρώπη και Ελλάδα.

Οπως λέει και ο Λαμπατούτ: «Το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι η πραγματικότητα θα γίνεται όλο και πιο αλλόκοτη τις ερχόμενες δεκαετίες. […] Καθώς αντικρίζουμε την ακατάληπτη εικόνα που μας προβάλλει ο κόσμος, ίσως βρούμε και ποια απάντηση θα δώσουμε στο ενοχλητικό ερώτημα που έθεσε το 1926 ο Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ: Θα σηκωθούμε άραγε όρθιοι και θα βγούμε στο φως ή μήπως θα χωθούμε φοβισμένοι μέσα στη σπηλιά;».

Είναι πράγματι εξαιρετικά αντιφατικό και συνάμα τραγικό το ότι, ενώ ζούμε σε μια εποχή που υποτίθεται ότι είναι της γνώσης και περηφανευόμαστε ότι έχουμε ανακαλύψει την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), «ζούμε σε μια γαλήνια νησίδα άγνοιας, στη μέση των μαύρων ωκεανών του απείρου και δεν είμαστε φτιαγμένοι για μακρινά ταξίδια». Ο Νετανιάχου, ο Τραμπ, ο Ορμπαν, η Μελόνι μάς δείχνουν ότι όταν στην εξουσία βρίσκονται κοινωνιοπαθείς, με στόχο να παραμείνουν, με κάθε μέσο, γαντζωμένοι σ’ αυτήν, τότε η ανθρωπότητα βρίσκεται σε εξαιρετικά μεγάλο κίνδυνο, ο οποίος πολλαπλασιάζεται από τον αμοραλισμό τους και τη δίψα τους για «μεγαλείο». Ο Τραμπ φαντασιώνεται να κάνει έναν «παράδεισο τη Μεσογειακή Ριβιέρα» και ο Νετανιάχου τού εγγυάται ότι αυτό το τρελό όνειρο του Real Estate θα γίνει πραγματικότητα ισοπεδώνοντας τη Γάζα. Μόνο που για τους Παλαιστίνιους αυτή θα είναι η Κόλασή τους.

Αυτοί οι ηγέτες, όπως λέει ο Λαμπατούτ, είναι «οι αγγελιαφόροι που έρχονται από τα πιο βαθιά σκοτάδια του ασυνειδήτου μας, αυτές οι διαστροφικές φωνές που ακούμε να ουρλιάζουν γύρω μας... Είναι άραγε οι Σειρήνες που μας καλούν στο ναυάγιο και στον θάνατο;»

Πέμπτη 7 Αυγούστου 2025

«Επίλογος» ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925 - 2005) Από τη συλλογή "Εποχές 3" (1951) & "Τα Ποιήματα. 1941-1971" (εκδ. "Πλειάς" 1975)

 ...........................................................



Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)


«Επίλογος»


Οι στίχοι αυτοί μπορεί και να ’ναι οι τελευταίοι
Οι τελευταίοι στους τελευταίους που θα γραφτούν
Γιατί οι μελλούμενοι ποιητές δε ζούνε πια
Αυτοί που θα μιλούσανε πεθάναν όλοι νέοι
Τα θλιβερά τραγούδια τους γενήκανε πουλιά
Σε κάποιον άλλον ουρανό που λάμπει ξένος ήλιος
Γενήκαν άγριοι ποταμοί και τρέχουνε στη θάλασσα
Και τα νερά τους δεν μπορείς να ξεχωρίσεις
Στα θλιβερά τραγούδια τους φύτρωσε ένας λωτός
Να γεννηθούμε στο χυμό του εμείς πιο νέοι.




Από τη συλλογή "Εποχές 3" (1951)

[πηγή: Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005), Τα Ποιήματα. 1941-1971, εκδ. "Πλειάς" 1975]



Κι εδώ η μελοποίηση του ποιήματος από τον Μίκη Θεοδωράκη και τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά στο τραγούδι - από τον δίσκο "Μπαλάντες" (1976)...

Τετάρτη 6 Αυγούστου 2025

"Τζάμπα φασισμός" έγραψε ο Κύρκος Δοξιάδης ("Εφημερίδα των Συντακτών" - "ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ", 05.08.25)

...............................................................

 


Τζάμπα φασισμός





έγραψε ο Κύρκος Δοξιάδης* ("Εφημερίδα των Συντακτών" - "ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ", 05.08.25) 




Από δηλώσεις του υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα: «Η κοινοβουλευτική ομάδα της Ν.Δ. στήριξε την κυβέρνηση όταν έδινε τις μάχες στον Εβρο [...] στηρίζει την κυβέρνηση όταν αυτή δίνει τη μάχη να αντιμετωπίσει μία μεταναστευτική εισβολή [...] υποστηρίζει τις βασικές στρατηγικές συμμαχίες της χώρας, όπως τη συμμαχία με το Ισραήλ, την οποία προσπαθείτε να υπονομεύσετε υπέρ της Τουρκίας...»

Δύο πράγματα είναι όντως εντυπωσιακά σε αυτές τις δηλώσεις του υπουργού. Πρώτον, η συζήτηση στη Βουλή δεν ήταν για το θέμα της Γάζας ή για τη σχέση της Ελλάδας με το Ισραήλ ή για τα ελληνοτουρκικά, αλλά για κάτι εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον τελείως άσχετο (ΟΠΕΚΕΠΕ). Πράγμα που αποτελεί ένδειξη για τον κεντρικό ρόλο που έχει καταλάβει στον σύγχρονο ελληνικό δημόσιο πολιτικό διάλογο το ζήτημα της Γάζας. Δεύτερον, ο Γιώργος Φλωρίδης προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ (όχι από το ΛΑΟΣ) και ιδεολογικά είναι ακροκεντρώος ο άνθρωπος (όχι επίσημα ναζιστής, όπως ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου). Επομένως η ακραιφνώς φασιστική θεωρία περί «μεταναστευτικής εισβολής» αποτελεί ένδειξη ότι πλέον έχουμε να κάνουμε με ένα συμπαγές ιδεολογικό μέτωπο μεταξύ ετερόκλητων καθεστωτικών δυνάμεων που έχει προσλάβει έναν πασιφανώς ακροδεξιό χαρακτήρα.

Τα δύο αυτά αποκαλυπτικά στοιχεία των δηλώσεων Φλωρίδη συνδέονται μεταξύ τους κατά το ότι, όπως φαίνεται, στη σημερινή Ελλάδα η στήριξη του κράτους του Ισραήλ στο θέμα της Γάζας αποτελεί σταθερό σημείο αναφοράς μιας ακροδεξιάς καθεστωτικής συναίνεσης. Δεν θα ήταν υπερβολικό να πούμε ότι στις μέρες μας, με το ζήτημα της Γάζας, για πρώτη φορά μετά τα πρώτα έτη των μνημονίων παρατηρούμε στην ελληνική πολιτική μια τόσο έντονη πόλωση μεταξύ καθεστωτικών και αντι-καθεστωτικών δυνάμεων.

Υπάρχει βέβαια μια σημαντική διαφορά από την εποχή των μνημονίων. Η διαμάχη μεταξύ μνημονιακών και αντι-μνημονιακών δυνάμεων κατά την περίοδο 2012-2015 είχε μια βαθιά κοινωνική-ταξική βάση. Παρ’ ότι προσλάμβανε και πολιτικο-κομματικό χαρακτήρα (κυρίως συγκυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ απ’ τη μια και ΣΥΡΙΖΑ απ’ την άλλη), παρ’ ότι είχε και ιδεολογική διάσταση (νεοφιλελευθερισμός/Αριστερά), η πόλωση κατά βάσιν εξέφραζε από τη μια την επιθετική πολιτική του μεγάλου –χρηματοπιστωτικού κυρίως- κεφαλαίου και από την άλλη την αγανάκτηση των λαϊκών τάξεων και την προσπάθειά τους να αντισταθούν σε αυτήν την πολιτική και στις οδυνηρές συνέπειές της.

Η πόλωση μεταξύ όσων υποστηρίζουν το κράτος του Ισραήλ στο θέμα της Γάζας και εκείνων που μιλάνε για γενοκτονία των Παλαιστινίων, εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον, έχει έναν σχεδόν αποκλειστικά ιδεολογικό χαρακτήρα. Παρ’ ότι, όπως βλέπουμε στη Βουλή και όχι μόνο, τα πολιτικά κόμματα τείνουν να συντάσσονται υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς, ο ιδεολογικός κυρίως χαρακτήρας της διαμάχης συνίσταται πρώτα απ’ όλα στο ότι πρόκειται για ζήτημα που δεν αφορά άμεσα την ελληνική κοινωνία. Οσο κυνικό και αν φαίνεται αυτό, δεν επηρεάζεται άμεσα η καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών από το τι συμβαίνει στη Γάζα, όπως από την ακρίβεια, για παράδειγμα. Αυτό φαίνεται και στον κουτοπόνηρο τρόπο με τον οποίο οι υποστηρικτές του Ισραήλ επιστρατεύουν εξωφρενικά επιχειρήματα για να απευθυνθούν στα «πατριωτικά αντανακλαστικά» των συμπολιτών μας και να τους πάρουν με το μέρος τους – ότι όποιος είναι υπέρ των Παλαιστινίων είναι και υπέρ της Τουρκίας κ.λπ.

Εκείνο που προξενεί εντύπωση όμως είναι η επιμονή των Ελλήνων δεξιών και ακροκεντρώων στο συγκεκριμένο ζήτημα – ιδίως των δεύτερων. Σε διεθνές επίπεδο, η κοινή γνώμη έχει συγκλονιστεί τόσο πολύ από τη συνεχιζόμενη γενοκτονία, ώστε να έχουν αρχίσει πλέον να κρατάνε τις αποστάσεις τους και να επικρίνουν το καθεστώς Νετανιάχου ακόμη και κυβερνήσεις και φορείς που δεν διακρίνονται ιδιαίτερα για τον ριζοσπαστισμό τους ή τον αντιιμπεριαλισμό τους. Των ντόπιων υποστηρικτών του Ισραήλ «δεν ιδρώνει το αυτί τους». Εξακολουθούν να δικαιολογούν τις σφαγές και τη λιμοκτονία ως άμυνα του Ισραήλ εναντίον των τρομοκρατών της Χαμάς.

Το να εξαπολύεται η κατηγορία περί «αντισημιτισμού» εναντίον όσων διαμαρτύρονται για τη γενοκτονία αποτελεί διεθνή πρακτική βέβαια, αλλά στη χώρα μας αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία. Τούτη η ιδιαιτερότητα μπορεί να κατανοηθεί στο ιστορικό πλαίσιο της ιδεολογικής πορείας της ελληνικής άρχουσας τάξης – που από τον Εμφύλιο κι έπειτα κυριαρχούσε συνοδευόμενη από τα πιο βαθιά συντηρητικά και σκοταδιστικά ιδεολογήματα που ουδεμία σχέση είχαν με τον Διαφωτισμό και που ουδέποτε διέκοψε τους δεσμούς της με τον δωσιλογισμό της Κατοχής. Χρυσή ευκαιρία λοιπόν τώρα οι ιδεολογικοί της εκπρόσωποι να κατηγορήσουν τους αντιπάλους τους για «αντισημιτισμό». Πώς λέμε «τζάμπα μάγκες»; Τζάμπα φασίστες.


*Ομότιμος καθηγητής της Κοινωνικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Σάββατο 2 Αυγούστου 2025

Μετά τη Γάζα, πώς θα συνυπάρξουμε με κάποιους γνωστούς μας; / Η ρωγμή είναι πλέον βαθιά και αγεφύρωτη." έγραψε ο Δημήτρης Πολιτάκης (www.lifo.gr, 2.8.2025)

 ..............................................................



Μετά τη Γάζα, πώς θα συνυπάρξουμε με κάποιους γνωστούς μας;


Η ρωγμή είναι πλέον βαθιά και αγεφύρωτη.





             έγραψε ο Δημήτρης Πολιτάκης (www.lifo.gr, 2.8.2025)



ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΤΙ τόσο τρομακτικά ξεκάθαρο και αναμφισβήτητο να μην το βλέπουν τόσοι πολλοί; Προφανώς, δεν είναι ότι δεν μπορούν να το δουν –οι εικόνες αλλά και οι αριθμοί από την Γάζα στοιχειώνουν ολόκληρο το σύμπαν– αλλά δεν θέλουν. Είτε θεωρούν θεμιτό αυτό που συμβαίνει (κι ας πρόκειται για στυγνή γενοκτονία σε παγκόσμια μετάδοση), είτε το αντιμετωπίζουν (ακόμα και τώρα!) ως αμφιλεγόμενο ζήτημα, ως debate, ως «ναι μεν, αλλά…», ως «γκρίζα ζώνη», ως «έχει και το Ισραήλ τα δίκια του».

Πώς θα συναντηθούμε, πώς θα συνεννοηθούμε, πώς θα μιλήσουμε ξανά μ’ αυτούς τους ανθρώπους; Η Γάζα δεν είναι «γκρίζα ζώνη», είναι κόκκινη γραμμή. Τι να πεις –και πόση ψιλοκουβέντα να κάνεις αποφεύγοντας το θέμα– με κάποιον ή με κάποια που δεν το αντιλαμβάνεται καν ως μείζον και πανανθρώπινο ζήτημα, πέρα από απόψεις, ατζέντες και «συμφωνούμε ότι διαφωνούμε»; Φοβάμαι ειλικρινά ότι η ρωγμή είναι πλέον βαθιά και αγεφύρωτη. Νιώθω ένα άδειασμα, έναν κλονισμό, μια ψυχική κόπωση.


Όποιος έχει αντίθετη άποψη και τολμά να συγκινείται και να αγανακτεί μ’ αυτή την κατάμαυρη κηλίδα για την ανθρωπότητα του 2025, είναι «περιθωριακός», «άπλυτος», «αριστερός», ακόμα και «προδότης».


Και δεν μιλάμε καν για την πολυπληθή, δυστυχώς, εκείνη μάζα των συμπατριωτών μας που έχει ταχθεί εσχάτως φανατικά υπέρ του Ισραήλ – και μάλιστα στην πιο μελανή στιγμή της ιστορίας αυτής της χώρας επειδή…ούτε και ξέρουν ακριβώς.

Λένε στον εαυτό τους αλλά και στους άλλους ότι έτσι στηρίζουν το εθνικό συμφέρον και τις συμμαχίες της κυβέρνησης (διάφορα υψηλόβαθμα στελέχη της οποίας ενισχύουν ακόμα και από το βήμα της Βουλής αυτή την αντίληψη, με τον πιο χυδαίο και αντιδημοκρατικό τρόπο).

Όποιος έχει αντίθετη άποψη και τολμά να συγκινείται και να αγανακτεί μ’ αυτή την κατάμαυρη κηλίδα για την ανθρωπότητα του 2025, είναι «περιθωριακός», «άπλυτος», «αριστερός», ακόμα και «προδότης».

Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι απ’ αυτούς, όσο κι αν προσπαθούν να κρύψουν τη λούμπεν μισαλλοδοξία που τους τρώει, παριστάνοντας τους «δυτικόφρονες» αρχοντοχωριάτες, είναι απλώς αθεράπευτα ξενοφοβικοί και ρατσιστές. Και οπορτουνιστές της συμφοράς που στέκονται με δέος και θαυμασμό μπροστά στην ισχύ του Ισραήλ απέναντι σε ανθρώπους που δεν τους βλέπουν ως ανθρώπους, αλλά ως ένα τσούρμο «λάθρο».

Αν τύχει και βρεθεί σε μπελάδες το Ισραήλ, θα αναζητήσουν αλλού ισχυρό «πρότυπο» και πιθανότατα θα επιστρέψουν και στις αυθεντικές, αντισημιτικές τους ιδέες, τις οποίες είχαν βάλει προσωρινά στην άκρη. Και ποιος δεν γελούσε άλλωστε με τον «Ξεβιδωμένο» στον Καραγκιόζη;

Παρασκευή 1 Αυγούστου 2025

Το ποίημα "ΙΙ" του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925-2005) Από τη συλλογή "Εποχές 2" & "Τα Ποιήματα 1941-1971" (εκδ. "Πλειάς", 1975)

 ...............................................................




Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)



II


«Το κάθε τι τελειώνει μια μέρα», «Τώρα είναι πια 
         πολύ αργά»
Ή «Ν’ αποφασίσουμε χωρίς αναβολή» κι άλλες 
         τέτοιες πολλές αοριστίες.
Φυσούσε απ’ το σπασμένο τζάμι. Ύστερα ήρθανε 
          κι άλλοι.
Γνωστοί κάθε βράδυ. Καθίσαν σιωπηλοί σ’ ένα 
          τραπέζι.
Σκέφτηκες πως περάσανε κι απόψε πάλι τόσες ώρες
—Σωστά το κάθε τι τελειώνει είναι τόσο απλό και 
          φυσικό σαν το λες—
Μετρώντας ακόμη μια φορά ένα ένα τα ναυαγισμένα μας                     όνειρα
Πως ζήσαμε κι άλλο ένα βράδυ την ίδια πάντα αναμονή.
(Φίλοι καλοί, μη μας κατηγορήσετε. Σκίσαμε τώρα καιρό 
           τα βιβλία μας
Καλύψαμε με τα χέρια τ’ αφτιά μας στα σφυρίγματα 
            των πλοίων
Ανάψαμε τη φωτιά μας το πρωί με τις παλιές φωτογραφίες)
Κάποια φορά σκεφτήκαμε πως έπρεπε να κοιτάξουμε                              περισσότερο τα χέρια μας
Είχα κάτι αρρωστιάρικα δάχτυλα, μέσα γλιστρούσε                                  ανεπανόρθωτα το κάθε τι
Είπαν πως ό,τι αγγίζαμε ράγιζε. (Έπρεπε πια κι εμείς 
            να το πιστέψουμε).
Όμως γιατί ξαναγυρίζουμε κάθε φορά χωρίς σκοπό 
            στον ίδιο τόπο; 
Λέγαμε πως λησμονιούμασταν μέρες, ύστερα χρόνια, 
            μα πάντα γυρνούσαμε
Κοιτάζαμε το πρόσωπό μας στον καθρέφτη και 
            μια άλλη συνηθίσαμε μορφή.


…Φυσάει πολύ απ’ το σπασμένο τούτο τζάμι. 
           (Ποιός έριξε φεύγοντας τις καρέκλες στο πάτωμα;).
Δεν ξεχωρίσαμε στο τέλος αν έπρεπε να ξανάρθουμε 
           ή να μην ξανάρθουμε
Θαρρούσες πως στο βάθος θα μας κούραζε το ίδιο. 
           Δεν ξεχωρίσαμε.
(Είχαν τα πρόσωπά μας τόσο αλλόκοτα μπλεχτεί. 
         Μη μας κατηγορήσετε. Χάσαμε πια οριστικά το δικό μας).

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)
Από τη συλλογή "Εποχές 2" & "Τα Ποιήματα 1941-1971" (εκδ. "Πλειάς", 1975)