Περί αριστερού ή όχι προγράμματος πολιτισμού συνέχεια "Ρελάνς στις κριτικές κατά ΣΥΡΙΖΑ για τον πολιτισμό" γράφει ο Δήμος Χλωπτσιούδης( tvxs.gr, 12 Νοε. 2014)

........................................................

Ρελάνς στις κριτικές κατά ΣΥΡΙΖΑ για τον πολιτισμό

 


 

 

 γράφει ο Δήμος Χλωπτσιούδης 

 

( tvxs.gr, 12 Νοε. 2014)

Πολλές αντικρούσεις δέχτηκε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για τον πολιτισμό και από μέλη/στελέχη κι από εξωτερικούς. Από όσα διάβασε ο υπογράφων το άρθρο, οι περισσότεροι διαφώνησαν για την κριτική (και προτάσεις αλλαγής) στα υφιστάμενα φεστιβάλ και στις διάφορες σκηνές. Ωστόσο, οι περισσότεροι εξ αυτών είναι καλλιτέχνες με οργανική σχέση με τούτα, συστημικοί συχνότατα καλλιτέχνες που δέθηκαν στο άρμα και βεβαίως είναι οι κυρίως υπεύθυνοι του παραγόμενου πολιτισμού.

Δε νομίζω ότι είναι ο χώρος να εκθέσουμε αναλυτικά τα πεπραγμένα τους. Διαφαίνεται όμως εύκολα στις κριτικές τους ότι βλέπουν τον πολιτισμό αποσπασματικά, αποκλειστικά και μόνο στο δικό τους βιλαέτι. Και μιλάμε για τον πολιτισμό των βιομηχανοποιημένων φεστιβάλ, των φεστιβάλ που επιδιώκουν την κοπή εισιτηρίων. Απέναντι σε φεστιβάλ που εκβιομηχανοποιήθηκαν από την αρχή της ίδρυσής τους, ένα κόμμα της αριστεράς οφείλει να δώσει τη δική του απάντηση, ακόμα κι αν πρόκειται να πληγώσει δικούς του ανθρώπους.

Οι κήνσορες της πολιτιστικής πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ αποποιούνται τις ευθύνες τους για το βόθρο της μετανεωτερικής τέχνης, για την κυριαρχία της υποκουλτούρας, για την υποβάθμιση της λαϊκής κουλτούρας προς όφελος του εύπεπτου και φτηνής ποιότητας λαϊκίστικο πρότυπο. Και μάλιστα στην κριτική της όλα τα προηγούμενα, η πνευματική ελίτ της Λυρικής ή του Θεάτρου στην κριτική τους προς το ΣΥΡΙΖΑ τα αποσιωπά. Παραβλέπουν ότι με τον έναν ή άλλο τρόπο επέτρεψαν την ανάπτυξη της εμπορευματοποιημένης πολιτισμικής εκδοχής του πολιτισμού. Διά παραλείψεων (συχνά με ελιτίστικες ρητορείες για το κοινό κι άλλοτε με πλήρη αδιαφορία για το συνολικό παραγόμενο πολιτιστικό αγαθό) επέτρεψαν να κυριαρχήσει το καλλιτεχνικό τίποτα των μίντια και το φαίνεσαι των δημόσιων σχέσεων.

Η κρατική υποστήριξη του πολιτισμού δεν αποτελεί «κριτικισμό», αλλά ανάγκη. Ο πολιτισμός δεν είναι εμπορεύσιμο αγαθό ούτε όμως θα δεχτούμε και τις μεσαιωνικές λύσεις του «μαικήνα» και των «χορηγών» ως βασική οικονομική στήριξη.

Ο χορηγός (διαφημιζόμενος κατ’ ουσίαν) δεν μπορεί παρά να είναι αρωγός στο κράτος και συμπληρωματικός. Εμπορεύεται ένα trade name ή μία φοροαπαλλαγή προς όφελος του πολιτισμού. Αυτό όμως δεν μπορεί να τον καταστήσει κυρίαρχο. Ειδικά όταν θέλουμε ο πολιτισμός να έρθει κοντά στους πολίτες και να λειτουργήσει ως αντίδοτο στην απάθεια, τον ατομισμό και το σκυλάδικο (ελληνικό και ξένο).

Η Τέχνη ως δημόσιο αγαθό αποτέλεσε εξαρχής στόχο της μανίας των αγοραπωλησιών και της εμπορευματοποίησης των πάντων φτάνοντας σε τέτοιο σημείο παρακμιακής φαυλότητας ώστε ακόμα και ο πολιτισμός ξεπουλιέται. Στη μεταμοντέρνα κουλτούρα, η "κουλτούρα" έχει καταστεί προϊόν καθ’ εαυτή: η αγορά έχει γίνει υποκατάστατο του εαυτού της και έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα αντίστοιχο με αυτά που κυκλοφορούν μέσα της. Εξάλλου, ο μεταμοντέρνος πολιτισμός έχει ταυτιστεί με την κατανάλωση της εμπορευματοποίησης ως διαδικασίας.
Μία κυβέρνηση της αριστεράς οφείλει να δει τον πολιτισμό μέσα από μία κινηματική διαδικασία. Αν μη τι άλλο, ο κινηματικός πολιτισμός δίνει προτεραιότητα στο άτομο και σε κάθε ελευθερία καλλιτεχνικής έκφρασης και παράλληλα συνεισφέρει στην κριτική σκέψη του θεατή που σταδιακά μετουσιώνονται σε συλλογική αντίδραση και όραμα.

Και τούτος δεν μπορεί να ορίζεται από τους εργολάβους της (υπο)κουλτούρας (είτε μιλάμε για ευπώλητα βιβλία, είτε για συναυλίες αξιόλογων κατά τα άλλα καλλιτεχνών είτε για το κατεξοχήν κιτς των νυχτομάγαζων). Η αριστερή πρόταση θέλει το κράτος στηλοβάτη του πολιτισμού ενισχύοντας ηθικά τους καλλιτέχνες όλου του φάσματος και φέρνοντας σε επικοινωνία μεταξύ τους τους διάφορους εκπροσώπους.

Μπροστά στην απειλή της νεοφιλελεύθερης αναμόρφωσής του μέσα από τον λαϊκισμό, μόνο ένα κράτος ως οικονομικός πυλώνας ανάπτυξης μπορεί να αντιτάξει μία άλλη πορεία στο χώρο του πολιτισμού και να επιτρέψει την ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου που παράγουν χιλιάδες καλλιτέχνες (ζωγραφική, ποίηση, πεζογραφία, μουσική).

Για την αριστερά η Τέχνη δεν ταυτίζεται με το θέαμα. Ο πολιτισμός υπάρχει πέρα από ελιτίστικους φορείς. Ο πολιτισμός είναι στην ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει τα βιώματα και τις ανάγκες του, τα βάσανα και τις χαρές του…

Κατεβάστε τη νέα ποιητική συλλογή του Δήμου Χλωπτσιούδη, «κατάστιχα»
από την cosmotebooks ή από το myebooks.gr