...............................................................
έγραψε ο Παύλος Μεθενίτης ("Εφημερίδα των Συντακτών" / ΝΗΣΙΔΕΣ 29.11.25)
Και μάλιστα νιώθω ετεροντροπή για την Αριστερά ακριβώς επειδή την πονάω, επειδή τοποθετώ τον εαυτό μου στο φάσμα της. Δεν νιώθεις ετεροντροπή για κάποιον που σου είναι εντελώς αδιάφορος ή ακόμα και αντιπαθής
Ομολογώ πως δεν γνώριζα τον νεολογισμό «ετεροντροπή». Ισως και να τον είχα δει κάπου, αλλά μου φάνηκε τόσο αδόκιμος, τόσο δυσάρεστος, που τον είχα απωθήσει. Ομως πρόσφατα τον εντόπισα σε ένα κείμενο, που στηλίτευε τον καλπάζοντα ναρκισσισμό μιας κομματικής ηγέτιδας. Ο συντάκτης ένιωθε ντροπή για λογαριασμό κάποιου άλλου, εν προκειμένω αυτής της κυρίας, που το επιθετικό μάρκετινγκ αυτοπροβολής της, κατά τη γνώμη του τη γελοιοποιούσε.Ετεροντροπή, λοιπόν. Το αίσθημα ντροπής που νιώθεις για κάποιον που βρίσκεται σε αμήχανη θέση, όταν του συμβαίνει κάτι που τον μειώνει, τον καθιστά καταγέλαστο δημόσια. Η λέξη, απ’ ό,τι κατάλαβα ψάχνοντας στο διαδίκτυο, διότι δεν είναι ακόμη λεξικογραφημένη, είναι η απόδοση του αγγλικού όρου «second hand embarrassment», με προέλευση από το Τουίτερ. Κυριολεκτικά θα μπορούσε να μεταφραστεί, μάλλον αποτυχημένα, ως «ενόχληση δεύτερο χέρι», ενώ πιο σωστό θα ήταν το «έμμεση αμηχανία». Πότε νιώθουμε «ετεροντροπή»; Οταν, σύμφωνα με την ιστοσελίδα oneman.gr, κάποιος σκοντάφτει και πέφτει σε δημόσιο χώρο, για παράδειγμα. Ή όταν έχεις βγει με ένα ζευγάρι, κι εκείνο αρχίζει να τσακώνεται μπροστά σου, ή όταν ένας μεθυσμένος φίλος σου κάνει χοντροκομμένο καμάκι σε μια κοπέλα στο μπαρ κ.λπ.
Δεν ξέρω εάν χρειαζόταν να δημιουργηθεί μια καινούργια λέξη, για να περιγράψει εκείνο το σύνθετο αίσθημα ενόχλησης, οίκτου και χαιρέκακης ευθυμίας που μας καταλαμβάνει όταν βλέπουμε κάποιον να ρεζιλεύεται μπροστά μας. Θεωρείται αστείο να βλέπεις το πάθημα του άλλου, όταν δεν είναι σοβαρό, όταν τραυματίζεται μόνο το κύρος του – κυρίως γιατί δεν συμβαίνει σε σένα... Παράδειγμα τα ατέλειωτα κωμικά γκαγκ στον κινηματογράφο, που κάποιου του έρχεται μια τούρτα στη μούρη, ή κάποιος που πατάει μια μπανανόφλουδα. Ωστόσο, μετά το πρώτο γέλιο, κάπως συνερχόμαστε, κάπως ενεργοποιείται ο κοινωνικός πολιτισμός μας, και τότε συμπονούμε τον κακομοίρη που την πάτησε. Πράγματι, ένας νεολογισμός για να περιγράψει αυτό το αίσθημα μου φαινόταν αχρείαστος, αλλά τώρα είδα την ετεροντροπή να προβιβάζεται σε νοηματική ψηφίδα ενός πολιτικού κειμένου.
Κι όσο κι αν δεν μου άρεσε αρχικά, τώρα που το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο αναγκάζομαι να παραδεχτώ πως η ετεροντροπή όντως αποδίδει με σαφήνεια μια κατάσταση που όλο και περισσότερο επιδεινώνεται, βυθίζοντας πολλούς ανθρώπους στη μελαγχολία.
Ασφαλώς μιλώ για τη γελοία τάση της Αριστεράς να διασπάται, και να ξαναδιασπάται, και να διασπάται μετά λίγο ακόμα, συνέχεια, εμμονικά, ψυχαναγκαστικά, λες και είναι γραμμένο στο DNA της, λες και δεν μπορεί να πράξει διαφορετικά, λες και πλάστηκε για να συμπεριφέρεται σαν μια αενάως διχοτομούμενη αμοιβάδα. Αυτό περιγράφει ακριβώς η ετεροντροπή: η Αριστερά με κάνει, και όχι μόνο εμένα, να ντρέπομαι για λογαριασμό της.
Και μάλιστα νιώθω ετεροντροπή για την Αριστερά ακριβώς επειδή την πονάω, επειδή τοποθετώ τον εαυτό μου στο φάσμα της. Δεν νιώθεις ετεροντροπή για κάποιον που σου είναι εντελώς αδιάφορος ή ακόμα και αντιπαθής. Δεν δίνω δεκάρα, χέστηκα για το αν ο Ντόναλντ Τραμπ, για παράδειγμα, ήταν, είναι και θα είναι ένας γελοίος τύπος, ένας ελεεινός καραγκιόζης, ένα δαιμονικός κλόουν – ασφαλώς και δεν ντρέπομαι για λογαριασμό του. Με την Αριστερά όμως, ναι, νιώθω ντροπή γι’ αυτή, και όχι εγώ μόνο, αλλά πολλοί. Νιώθω ετεροντροπή για την κατάντια της, που κάνει ό,τι μπορεί, ό,τι περνάει από το χέρι της, για να μη φύγει ποτέ η Δεξιά από την εξουσία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου